Організація та функціонування німецькомовних навчальних закладів у Галичині (1919-1939)

• Authors: Oksana Ruda

Title variants

EN

Organization and Functioning of German-Language Education Establishments in Galicia (1919-1939)

Abstracts

EN

The article focuses on covering the functioning of German schools in the interwar Galicia, which developed in less favorable conditions than those in other Polish territories. This was due to the fact that the Polish authorities pursued different national, linguistic, and educational policies towards Germans in various areas inhabited by this minority. As a result, the German population of Galicia underwent assimilation, while German-language schools of the land were partially converted to utraquist schools by the government. Attempting to resist such policy, German public, political, and religious activists focused their activities on the development of private German-language educational establishments of various kinds, having achieved about 60 % of German children in the areas receiving primary education in their native language.

PL

Artykuł poświęcony został rozwojowi szkolnictwa niemieckiego w Galicji w latach 1919-1939. Z prowadzonych rozważań wynika, że działania polskich władz, mające na celu reorganizację niemieckich placówek oświatowych, skomplikowały nauczanie dzieci narodowości niemieckiej w ich języku ojczystym i doprowadziły do rozwoju utrakwistycznych szkół publicznych. Pragnienie przedstawicieli mniejszości niemieckiej w Galicji, by uczyć swoje dzieci w języku ojczystym, zachęciło ich do rozwijania prywatnych szkół podstawowych i średnich. W rezultacie około 60 procent dzieci narodowości niemieckiej w regionie uczęszczało do szkół z ich macierzystym językiem nauczania.

Keywords

PL

Polska; Galicja; placówki oświatowe; mniejszość niemiecka; polityka regionalna

EN

Poland; Galicia; educational institutions; German minority; regional policy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Wieki Stare i Nowe
• Year: 2023
• Volume: 18
• Issue: 23
• Pages: 1-16

Dates

published

2023

Contributors

author

Oksana Ruda

• Інститут українознавства ім. І. Крип’якевича, Національної академії наук України

• https://orcid.org/0000000343618313

References

• Голик Р., Anima galiciana і/чи fata morgana: реальна й віртуальна Галичина в літературі та ментальності, „Вісник Львівського університету. Серія філологічна” 2014, 60 (1), с. 53-61.
• Комар В., „Українське питання” в політиці урядів Польщі (1926-1939 рр.), „Український історичний журнал” 2001, 5, с. 120-127.
• Кошелєва Н., Українське шкільництво і освітня політика крайової адміністрації та сейму в Галичині (1890-1914 рр.): дис. … канд. істор. наук: 07.00.01, Львів 2002.
• Макарчук С. А., Населення Західної України за переписом 1931 року, „Вісник Львівського університету. Серія історична” 1993, 29, с. 53-61.
• Руда О., Національно-освітня політика урядів Польщі щодо населення Галичини в 20-30-х роках ХХ століття: реалізація та рецепції. Монографія, Львів 2019.
• Сіреджук П. С., Соціально-економічне становище і культурне життя німецької меншини Східної Галичини (20-30-ті роки ХХ ст.): автореф. дис. … доктора істор. наук: 07.00.01, Івано-Франківськ 2010.
• Сіреджук П., Соціально-економічне становище і культурне життя німецької меншини Східної Галичини (20-30-ті роки ХХ ст.), Тернопіль 2008.
• Федик Л., Німецькі етноконфесійні спільноти Галичини на тлі етнополітики Польщі (1919-1939 рр.), „Краєзнавство” 2013, 4, с. 181-189.
• Alabrudzińska E., Kościoły ewangelickie na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, Toruń 1999.
• Alabrudzińska E., Protestantyzm w Polsce w latach 1918-1939, Toruń 2004.
• Araszkiewicz F.W., Geneza ideałów wychowawczych Drugiej Rzeczypospolitej, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1976, 19, c. 143-174.
• Bartel O., Protestantyzm w Polsce, Warszawa 1963.
• Bill J., Die kirchlichen Verhältnisse der deutschen Katholiken in Galizien, в: Heimat Galizien. Ein Gedenkbuch, zusammengestellt von J. Krämer, Stuttgart-Bad Cannstatt 1965, c. 161-167.
• Bill J., Die schulischen Verhältnisse in den deutsch-katholischen Siedlungen, в: Heimat Galizien. Ein Gedenkbuch, zusammengestellt von J. Krämer, Stuttgart-Bad Cannstatt 1965, c. 205-215.
• Chałupczak H., Browarek T., Mniejszości narodowe w Polsce, Lublin 1998.
• Chojnowski A., Koncepcje polityki narodowościowej rządów polskich w latach 1921-1939, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.
• Dąbrowski R., Mniejszość niemiecka w Polsce i jej działalność społeczno-kulturalna w latach 1918-1939, Szczecin 1982.
• Grünberg K., Niemcy i ich organizacje polityczne w Polsce międzywojennej, Warszawa 1970.
• Hasbach E., Niemcy w Polsce, „Natio” 1927, 1-2, c. 40-52.
• Höhn L., Das deutsch-evangelische Privatvolksschulwesen in Galizien (1782-1939), в: Heimat Galizien. Ein Gedenkbuch, zusammengestellt von J. Krämer, Stuttgart-Bad Cannstatt 1965, c. 177-191.
• Iwanicki M., Polityka oświatowa w szkolnictwie niemieckim w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1978.
• Iwanicki M., Legalne i nielegalne szkolnictwo niemieckie w Polsce w okresie międzywojennym, в: Rola mniejszości niemieckiej w rozwoju stosunków politycznych w Europie 1918-1945, red. A. Czubiński, Poznań 1984, c. 367-376.
• Jurek T., Kultura fizyczna mniejszości niemieckiej w Polsce w latach 1918-1939, Gorzów Wielkopolski-Poznań 2002.
• Juśko E., Wdrażanie powszechności nauczania w II Rzeczypospolitej w pierwszych latach istnienia szkół powszechnych, https://www.kul.pl/files/803/biblioteczka_cyfrowa/jusko_wdrazanie_powszechnosci.pdf (доступ: 10.05.2022).
• Mauersberg S., Wpływ oświaty na integrację społeczeństwa II Rzeczypospolitej 1918-1939, в: Drogi integracji społeczeństwa w Polsce XIX-XX w., red. H. Zieliński, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976, c. 57-107.
• Mauersberg S., Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918-1939, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968.
• Papierzyńska-Turek M., Sprawa ukraińska w Drugiej Rzeczypospolitej 1922-1926, Kraków 1979.
• Potocki S., Położenie mniejszości niemieckiej w Polsce 1918-1938, Gdańsk 1969.
• Stoliński Z., Szkolnictwo niemieckie w Polsce, Warszawa 1927.
• Syrnyk M., Ukraińcy w Polsce 1918-1939: oświata i szkolnictwo, Wrocław 1996.
• Wróblewska U., Polityka oświatowa państwa polskiego wobec mniejszości narodowych, grup etnicznych i wyznaniowych zamieszkujących Kresy Wschodnie w II RP. „Nauka” 2011, 2, c. 109-124.

Identifiers

DOI

10.31261/WSN.2023.23.13

Biblioteka Nauki

27316019