Granice eksplicytacji i implicytacji w przekładzie tekstów prawa

• Authors: Jan Iluk

Title variants

EN

Limits of explicitation and implicitation in the translation of legal texts

DE

Grenzen der Explizitation und Implizitation beim Übersetzen von Rechtstexten

Abstracts

EN

Fidelity in the translation of legal texts is the overriding qualitative criterion. Its meticulous observance is obliged by the Polish Professional Code of a Sworn Translator. However, from the perspective of prescriptive norms in the target language and the principles of textual and normative equivalence, adding or omitting specific elements of the text may even be an obligatory translational action. The article discusses selected contexts in which these procedures are justified.

DE

Die Übersetzungstreue ist ein übergeordnetes Qualitätskriterium beim Übersetzen von Rechtstexten. Zu deren strikter Einhaltung verpflichten die polnischen Richtlinien für die Erstellung beurkundeter Übersetzungen. Aus der Perspektive der präskriptiven Normen der Zielsprache und der Anforderungen der textnormativen Äquivalenz kann sich die Hinzufügung (Explizitation) oder Tilgung (Simplizitation) bestimmter textueller Elemente als eine obligatorische Übersetzungsprozedur erweisen. Im Artikel werden die Kontexte behandelt, in denen die genannten Übersetzungstechniken ihre begründete Anwendung finden.

PL

Wierność w przekładzie tekstów prawa jest nadrzędnym kryterium jakościowym. Do jej skrupulatnego zachowania obliguje polski Kodeks Zawodowy Tłumacza Przysięgłego. Natomiast z perspektywy norm preskryptywnych w języku docelowym i zasad ekwiwalencji tekstowo-normatywnej dodawanie lub opuszczanie określonych elementów tekstu może być wręcz obligatoryjnym działaniem translacyjnym. Artykuł omawia wybrane konteksty, w  których wymienione procedury znajdują swoje uzasadnione zastosowanie.

Keywords

DE

Rechtstexte; Translation; textnormative Äquivalenz; Explizitation; Implizitation

PL

teksty prawa; translacja; ekwiwalencja tekstowo-normatywna; eksplicytacja; implicytacja

EN

texts of law; translation; textual and normative equivalence; exclusivity; implicitation

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Wortfolge. Szyk Słów
• Year: 2022
• Volume: 6
• Pages: 1-16

Dates

published

2022

Contributors

author

Jan Iluk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000325391936

References

• Auswärtiges Amt: Deutsche Behörden und Einrichtungen. Bezeichnungen, Abkürzungen, Akronyme zusammengestellt vom Sprachendienst des Auswärtigen Amts. Stand: 11.06.2015. https://www.auswaertiges-amt.de/blob/215260/5798469dce8a0fc93de4886097e5e72a/behoerdeneinrichtungen-data.pdf (data dostępu: 22.12.2021).
• Creifelds C.: Rechtswörterbuch. München: Beck 1990.
• Czeszejko-Sochacki Z.: Konstytucja Szwajcarii. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2002.
• Delisle J., Lee-Jahnke H., Cormier M.: Terminologia tłumaczenia. Przekł. i adaptacja T. Tomaszkiewicz. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu A. Mickiewicza 2004.
• Gumul E.: Eksplicytacja a komunikatywność tekstu przekładu. W: Przekład jako komunikat. Red. P. Fast, W.M. Osadnik. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk 2006, s. 19–37.
• Gumul E.: Eksplicytacja w tłumaczeniu symultanicznym. W: Z zagadnień dydaktyki tłumaczenia ustnego. Red. P. Janikowski. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej 2011, s. 11–31.
• Iluk J.: Aspekte interlingualer Analysen der Rechtsterminologie für translatorische Zwecke. In: Beiträge zur Linguistik. Grammatik, Pragmatik, Lexikologie, Rechtssprache. Hrsg. J. Iluk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, s. 111–127.
• Iluk J.: Problemy tłumaczenia nazw instytucji publicznych z języka polskiego na język niemiecki i odwrotnie. W: Problemy komunikacji międzykulturowej. Lingwistyka, translatoryka, glottodydaktyka. Red. B. Kielar, T.P. Krzeszowski, J. Lukszyn, T. Namowicz. Warszawa: Graf-Punkt 2000, s. 193–213.
• Iluk Ł., Iluk J.: Przekład formuł słownych w tekstach prawodawczych, traktatowych i praktyki prawniczej. „Studia Translatorica” 2021, z. 12, s. 143–159.
• Iluk Ł., Iluk J.: Przekład niemieckojęzycznych feminatywów w regulacjach prawnych na język polski. „Studia Translatorica” 2021, z. 12, s. 125–142.
• Jopek-Bosiacka A.: Przekład prawny i sądowy. Warszawa: Wydawnictwo PWN 2006.
• Kielar B.: TS w układzie międzynarodowej komunikacji zawodowej (na przykładzie tłumaczenia tekstów prawnych). W: Lingwistyczna identyfikacja tekstów specjalistycznych. [Red. B. Kielar, S. Grucza]. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego 2003, s. 121–133.
• Kielar B.: Zarys translatoryki. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Katedra Języków Specjalistycznych 2003.
• Kierzkowska D.: Tłumaczenia prawnicze. Warszawa: Wydawnictwo Translegis 2007.
• Kodeks cywilny. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Dz.U. 1964, nr 16, poz. 93.
• Kodeks zawodowy tłumacza przysięgłego. Warszawa: Polskie Towarzystwo Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS 2019. https://tepis.org.pl/wp-content/uploads/Kodeks-zawodowy-t%C5%82umacza-przysie%CC%A8g%C5%82ego.pdf (data dostępu: 25.03.2021).
• Koller W.: Einführung in die Übersetzungswissenschaft. Wiebelsheim: Quelle & Meyer 2001.
• Morawiecki L.: Zasady wykładni prawa. Toruń: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa 2010.
• Pommer S.: Rechtsübersetzung und Rechtsvergleichung. Translatorische Fragen zur Interdisziplinarität. Frankfurt am Main: Peter Lang-Verlag 2006.
• Płomińska M.: Nomen/Verb-Kollokationen der deutschen und polnischen Rechtssprache als Übersetzungsproblem. In: Beiträge zur Linguistik. Grammatik, Pragmatik, Lexikologie, Rechtssprache. Hrsg. J. Iluk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, s. 143–161.
• Vademecum tłumacza. Wskazówki redakcyjne dla tłumaczy. Luxemburg 2021. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/styleguide_polish_dgt_pl_0.pdf (data dostępu: 26.03.2021).

Identifiers

DOI

10.31261/WSS.2022.06.07

Biblioteka Nauki

27315918