Partia komunistyczna w konstytucji ZSRS z dnia 5 grudnia 1936 r.

• Authors: Lech Mażewski

Title variants

EN

Communist Party in the Constitution of the USSR of 5 December 1936

DE

Die kommunistische Partei in der Verfassung der UdSSR vom 5. Dezember 1936

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dwie pierwsze konstytucje sowieckie (RSFRR z 1918 r. i ZSRS z 1924 r.) milczały w sprawie ustrojowopolitycznej roli partii komunistycznej, chociaż regulowały ideologiczne cele ustroju. Po uchwaleniu pierwszego aktu konstytucyjnego rozpoczęła się dyskusja na  temat sposobu prawnej regulacji roli partii. Jej rezultaty tylko w niewielkim stopniu zostały wykorzystane w praktyce, i to dopiero w pracach nad trzecią z rzędu sowiecką ustawą zasadniczą.       Konstytucja z 1936 r. zakotwiczyła prawnie partię komunistyczną. Nie doszło do uznania jej zjazdów za obrady ciała ustawodawczego, ale lud pracujący miast i wsi - jako suweren konstytucyjny - uległ instytucjonalizacji poprzez działania organów partii. Dodatkowo WKP (b) uzyskała jeszcze istotny wpływ na przebieg wyborów, potwierdzając w sensie prawnym zamienienie ich w system powszechnego głosowania.  Jeśli chodzi o status WKP (b), to konstytucja z 1936 r. stanowi o przejściu do traktowania partii jako specyficznego organu państwa, elementu suwerena konstytucyjnego, a nie jedynie osi systemu władzy; poprzednio zakres jej władzy był niczym nieograniczony, czy obecnie było tak samo? Fakt konstytucjonalizacji ustrojowej pozycji partii komunistycznej sprawił, że prawo zaczęło regulować jej sytuację prawną, co w dłuższej perspektywie powinno się nasilić. Trzeba stwierdzić, że jedynie w niewielkim stopniu tak się rzeczywiście stało.

DE

Die ersten beiden sowjetischen Verfassungen (RSFSR von 1918 und UdSSR von 1924) schwiegen in Bezug auf die politische Rolle der kommunistischen Partei, obwohl sie die ideologischen Ziele des politischen Systems regelten. Nach der Verabschiedung des ersten Verfassungsaktes begann eine Diskussion über die rechtliche Regelung der Rolle der Partei. Ihre Ergebnisse wurden nur in geringem Maße in die Praxis umgesetzt, dies geschah erst während der Arbeiten an dem dritten sowjetischen Grundgesetz. Die Verfassung von 1936 verankerte die kommunistische Partei rechtlich. Ihre Versammlun- gen wurden nicht als Beratungen der gesetzgebenden Körperschaft anerkannt, aber die Werk- tätigen der Städte und Dörfer - als konstitutionelle Souveräne - wurden durch die Tätigkeit von Parteiorganen institutionalisiert. Darüber hinaus gewann die WKP (B) noch einen wesent- lich Einfluss auf den Verlauf der Wahlen, indem sie im rechtlichen Sinne bestätigte, dass sie ins ordentliche Wahlsystem umgewandelt wurden. In Bezug auf den Status der WKP (B) besagt die Verfassung von 1936, dass die Partei als ein spezifisches Staatsorgan, ein Element des konstitutionellen Souveräns und nicht nur als die Ach- se des Machtsystems zu behandeln ist. Früher war die Macht der Partei unbegrenzt, war das jetzt auch möglich? Die Konstitutionalisierung der politischen Stellung der kommunistischen Partei hatte zur Folge, dass das Recht ihre Rechtslage zu regeln begann, was sich auf lange Sicht ver- stärken sollte. Es muss festgestellt werden, dass dies wirklich nur in geringem Ausmaß passierte.

EN

The first two Soviet constitutions (the RSFRR in 1918 and the USSR in 1924) re- mained silent on the political role of the Communist Party, although they regulated the ideologi- cal goals of the system. After the adoption of the first constitutional act, a discussion began on the legal way of regulating the role of the party. Its results were used in practice to a small extent, and only in the course of work on the third consecutive Soviet constitution. The Constitution of 1936 legally anchored the Communist Party. Its congresses were not rec- ognised as a legislative body, but the working people of towns and villages - as constitutional sovereignty - were institutionalised through the actions of the party’s authorities. Additionally, the CPSU (b) gained a significant influence on the course of the elections, confirming in a legal sense their transformation into a system of universal voting. As far as the status of the CPSU (b) is concerned, the Constitution of 1936 provides for the transition to treating the party as a specific state body, an element of constitutional sovereignty, and not only as an axis of the system of power; previously the scope of its authority was unlimit- ed, so was it the same at the moment? The fact of constitutionalisation of the Communist Party’s political position led to the law regulating its legal situation, which should have been intensified in the long run. It has to be said that only to a small extent did this happen.

Keywords

PL

partia komunistyczna, WKP (b), konstytucja ZSRS z 5 grudnia 1936 r., Józef Stalin, autorytaryzm, totalitaryzm

DE

kommunistische Partei, WKP (B), Verfassung der UdSSR vom 5. Dezember 1936, Józef Stalin, Autoritarismus, Totalitarismus

EN

Communist Party, CPSU (b), USSR Constitution of 5 December 1936, Joseph Stalin, authoritarianism, totalitarianism

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Z Dziejów Prawa
• Year: 2019
• Volume: 12
• Pages: 573-585

Dates

published

2020-04-18

Contributors

author

Lech Mażewski

• Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni

Identifiers

DOI

10.31261/ZDP.2019.20.33