Postępowanie nakazowe w sprawach o wykroczenia w Polsce Ludowej Charakterystyka modelu orzecznictwa karno-administracyjnego Polski Ludowej

• Authors: Marcin Łysko

Title variants

DE

Strafbefehlsverfahren bei Ordnungswidrigkeiten in Volkspolen Merkmale des Modells der Straf- und Verwaltungsrechtsprechung in Volkspolen

EN

Writ-of-payment proceedings in cases of offences in the Polish People’s Republic Characteristics of the model of criminal-administrative jurisdiction of the Polish People’s Republic

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przewidujący załatwianie drobnych spraw o wykroczenia bez udziału osoby obwinionej tryb postępowania nakazowego funkcjonował w Polsce Ludowej pomimo wprowadzenia w grudniu 1951 r. zasady kolegialnego orzekania z udziałem czynnika społecznego. Powołane wówczas do życia kolegia orzekały na rozprawie, podczas gdy nakazy karne były wydawane jednoosobowo przez przewodniczącego kolegium. Podstawę wydania nakazu karnego stanowiły informacje zawarte we wnioskach o ukaranie, co wobec niestarannego sporządzania tych wniosków przez organy ścigania prowadziło do mechanicznego karania obwinionych bez zbadania faktycznych okoliczności sprawy. W dekadzie lat pięćdziesiątych postępowanie nakazowe było stosowane w szerokim zakresie celem zapobieżenia przedawnieniu orzekania w sprawach, które nie zostały w terminie skierowane na rozprawę przed kolegium. Powszechną praktyką było wydawanie nakazów karnych w sprawach, które z uwagi na ciężar gatunkowy powinny być rozstrzygnięte na rozprawie. Po opanowaniu na początku lat sześćdziesiątych problemu selekcji wniosków o ukaranie w trybie nakazowym załatwiano  wyłącznie wykroczenia o niewielkim ciężarze gatunkowym. Wraz ze stopniowym zaostrzaniem represyjności polskiego prawa wykroczeń w dekadzie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych znaczenie trybu nakazowego malało z uwagi  na możliwość nakładania nakazem karnym wyłącznie niewysokich grzywien. Przyjęte przez władze komunistyczne założenia polityki karnej w sprawach o wykroczenia zakładały bowiem orzekanie surowych kar celem zwalczania opozycji politycznej i zastraszania społeczeństwa. 

EN

In spite of implementing in December 1951 in Polish People’s Republic the principle of collective adjudication with the participation of the social factor, the procedure of writ-of-pay- ment proceedings provided for the handling of petty offences without the participation of the de- fendant. The boards established at that time were adjudicating at the trial, while criminal orders were issued by the chairman of the board single-handedly. The basis for issuing a penal order was the information contained in the motions for punishment, which, given the fact that the law enforcement agencies did not carefully prepare these motions, led to the mechanical punishment of the defendants without examining the actual circumstances of the case. In the 1950s, writ-of- payment proceedings were used to a large extent to prevent the statute of limitations on adjudica- tion in cases which were not referred to the hearing before the board on time. It was common practice to issue penal orders in cases which, due to their gravity, should have been decided at the trial. After the problem of selection of motions for punishment under the order procedure had been resolved at the beginning of the 1960s, only minor offences were dealt with. Along with the gradual tightening of the repressive nature of Polish law on offences in the 1970s and 1980s, the significance of the writ-of-payment procedure decreased due to the possibility of imposing only small fines by way of a criminal injunction. The assumptions of the criminal policy adopted by the communist authorities in cases of misdemeanour were based on severe punishments imposed in order to combat the political opposition and intimidate the society.

DE

Das Strafbefehlsverfahren, in dem die Erledigung von geringfügigen Ord- nungswidrigkeiten ohne Beteiligung einer beschuldigten Person vorgesehen war, funktionierte in Volkspolen trotz der Einführung des Grundsatzes der Kollegialrechtsprechung unter Einbe- ziehung des sozialen Faktors im Dezember 1951. Die damals ins Leben gerufenen Kollegien ent- schieden in der Verhandlung, während die Strafbefehle allein vom Präsidenten des Kollegiums erteilt wurden. Die Grundlage für die Erteilung eines Strafbefehls bildeten die in den Straf- anträgen enthaltenen Informationen, was wegen der nachlässigen Vorbereitung dieser Anträge durch die Strafverfolgungsbehörden zur maschinellen Bestrafung der Beschuldigten führte, ohne die tatsächlichen Umstände des Falls zu prüfen. In den 1950er-Jahren wurde das Strafbefehls- verfahren in hohem Maße ausgenutzt, um der Verjährung in solchen Fällen vorzubeugen, die nicht rechtzeitig zur Verhandlung durch das Kollegium eingewiesen wurden. Es war eine gängige Praxis, Strafbefehle in denjenigen Fällen zu erteilen, die aufgrund ihrer besonderen Schwere vor Gericht geklärt werden sollten. Nachdem das Problem der Auswahl von Strafanträgen im Straf- befehlsverfahren zu Beginn der sechziger Jahre gemeistert worden war, wurden nur Straftaten von geringer Schwere entschieden. Mit der allmählichen Verschärfung des repressiven Charak- ters des polnischen Ordnungswidrigkeitenrechts nahm die Bedeutung des Strafbefehlsverfahrens in den siebziger und achtziger Jahren ab, weil es möglich war, nur geringe Geldstrafen durch Strafbefehle aufzuerlegen. Die durch die kommunistischen Behörden angenommenen Annah- men der Strafpolitik, die sich auf die Fälle von Ordnungswidrigkeiten bezogen, setzten nämlich strenge Strafen voraus, um die politische Opposition zu bekämpfen und die Gesellschaft einzu- schüchtern.

Keywords

PL

postępowanie nakazowe, kolegia karno-administracyjne, prawo wykroczeń

DE

Strafbefehlsverfahren, Straf- und Verwaltungskollegien, Ordnungswidrigkei- tenrecht

EN

writ-of-payment proceedings, penal-administrative board, misdemeanours law

• Publisher: Uniwersytet Śląski
• Journal: Z Dziejów Prawa
• Year: 2019
• Volume: 12
• Pages: 835-861

Dates

published

2020-04-16

Contributors

author

Marcin Łysko

• Uniwersytet w Białymstoku

Identifiers

DOI

10.31261/ZDP.2019.20.47