Leo zmienia świat. Wegańska literatura dziecięca wobec wyzwań antropocenu

• Authors: Marzena Kubisz

Title variants

EN

Leo Changes the World: Children’s Vegan Literature and the Challenges of the Anthropocene

RU

Лео меняет мир. Веганская детская литература перед лицом вызовов антропоцена

Abstracts

RU

В статье рассматриваются репрезентации веганства в контексте споров о способах противодействия деградации природной среды. При этом выдвигается тезис о том, что веганство используется инструментально в дискурсе антропоцена, что, в свою очередь, ведет к маргинализации страданий животных. Обращаясь к книге Донаты Марфиак и Ежи Рея Mamo, tato – dlaczego nie jemy zwierząt, czyli o tym, jak dzieci ratują świat [Мама, папа – почему мы не едим животных? Или как дети спасают мир], показано, что одна из областей, в которой связь между веганством, благопо- лучием животных и заботой об окружающей среде выдвигается на первый план таким образом, что подчеркивает взаимозависимость и общность всех живых организмов, – это веганская детская литература.

EN

In her article, Marzena Kubisz examines representations of veganism in the context of debates about the ways to counteract the degradation of the natural environment while claiming that veganism is used instrumentally in the discourse of the Anthropocene, which, in turn, leads to a marginalization of animal suffering. By referring to Donata Marfiak and Jerzy Rey’s book entitled Mamo, tato – dlaczego nie jemy zwierząt? Czyli o tym, jak dzieci ratują świat [Mummy, Daddy, Why Don’t We Eat Animals? Or the Way Children Save the World] Kubisz demonstrates that one of the areas in which the connection between veganism, animal welfare and environmental care is foregrounded in a way which stresses the co-dependency and communality of all living organisms is vegan literature for children.

PL

W artykule badane są reprezentacje weganizmu w kontekście dyskusji na temat sposobów zapobiegania degradacji środowiska naturalnego. Jednocześnie stawiana jest teza o instrumentalizacji weganizmu przez dyskurs antropocenu, która z kolei prowadzi do marginalizowania kwestii zwierzęcego cierpienia. Na przykładzie omówienia wybranych aspektów książki Donaty Marfiak i Jerzego Reya Mamo, tato – dlaczego nie jemy zwierząt, czyli o tym, jak dzieci ratują świat pokazano, że jedną z przestrzeni, w której związek pomiędzy weganizmem, dobrostanem zwierząt i troską o środowisko wybrzmiewa w sposób podkreślający współzależność i wspólnotowość żyjących organizmów, jest wegańska literatura dziecięca.

Keywords

RU

веганство; детская литература; антропоцен; экологическая эмпати; стагнация

PL

weganizm; literatura dziecięca; antropocen; empatia środowiskowa; marazm

EN

veganism; children’s literature; Anthropocene; environmental empathy; stagnation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
• Year: 2022
• Issue: 1 (9)
• Pages: 1-19

Dates

published

2022

Contributors

author

Marzena Kubisz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/000000020194472X

References

• Ableman, Michael. „Raising Whole Children is Like Raising Good Food: Beyond Factory Farming and Factory Schooling”. W Ecological Literacy. Educating Our Children for a Sustainable World. Eds. Michael K. Stone and Zenobia Barlow, 175–183. San Francisco: University of California Press, 2005.
• Adams, Carol J. The Sexual Politics of Meat. A Feminist-Vegetarian Critical Theory. Cambridge: [s.n.], 1990.
• „Alfabet buntu. Młodzieżowy strajk klimatyczny”. Archiwum Wiktora Osiatyńskiego. 15.12.2018. https://archiwumosiatynskiego.pl/alfabet-buntu/mlodziezowy-strajk-klimatyczny/ (dostęp: 24.11.2020).
• Andrijewska, Klaudyna. Tosia i Pan Kudełko. Jedzeniowe dylematy. Kraków–Łódź: CPB / Centralne Biuro Projektowe, 2014.
• Ballhaus, Louisa. „Twitter Can’t Stop Talking About Amabella’s Climate Change Panic on ‘Big Little Lies’”. Yahoo Entertainment. June 24, 2019. https://www.yahoo.com/entertainment/twitter-cant-stop-talking-amabellas-160356270.html (dostęp: 17.12.2020).
• Big Little Lies. HBO. 2019.
• Bińczyk, Ewa. Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
• Carrington, Damian. „Why the Guardian is Changing the Language It Uses about the Environment”. Guardian. May 17, 2019. https://www.theguardian.com/environment/2019/may/17/why-the-guardian-is-changing-the-language-it-uses-about-the-environment (dostęp: 11.12.2020).
• Clarke, Timothy. Ecocriticism on the Edge. The Anthropocene As a Threshold Concept. London–New Delhi–New York–Sydney: Bloomsbury, 2015.
• Foer, Jonathan Safran. Klimat to my. Ratowanie planety zaczyna się przy śniadaniu. Przeł. Andrzej Wojtasik. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2020.
• Gershwin, Lisa-Ann. Stung!: On Jellyfish Blooms and the Future of the Ocean. Chicago: University of Chicago Press, 2013.
• Hamel, Liz, Lunna Lopes, Cailey Muñana, and Mollyann Brodie. „The Kaiser Family Foundation/Washington Post Climate Change Survey 2019”. KFF. November 27, 2019. https://www.kff.org/report-section/the-kaiser-family-foundation-washington-post-climate-change-survey-main-findings/ (dostęp: 20.12.2020).
• Haraway, Donna. „Anthropocene, Capitalocene, Plantationocene, Chthulucene: Making Kin”. Environmental Humanities, vol. 6(1) (2015): 159–165. https://doi.org/10.1215/22011919-3615934.
• Hardman, Emilie, and Laura J. Miller. „Dining with Dissent: Politics and Protest in Vegetarian Cookbooks”. https://www.radcliffe.harvard.edu/schlesinger-library/blog/dining-dissent-politics-and-protest-in-vegetarian-cookbooks (dostęp: 17.12.2020).
• Joy, Melanie, and Jens Tuider. „Foreword”. W Critical Perspectives on Veganism. Edited by Jodey Castricano and Rasmus S. Simonsen, v–xv. London: Pallgrave Macmillan, 2016.
• Kubisz, Marzena. „Vegan Literature for Children: Epistemic Resistance, Agency and the Anthropocene”. W Routledge Handbook of Vegan Studies. Edited by Laura Wright, 65–75. London: Routledge, 2021.
• Marfiak, Donata, i Jerzy Rey. Mamo, tato – dlaczego nie jemy zwierząt? Czyli o tym, jak dzieci ratują świat. Kraków: Ratujemy Świat, 2014.
• McKnight, Diane M. „Overcoming ‘Ecophobia’: Fostering Environmental Empathy Through Narrative in Children’s Science Literature”. Frontiers in Ecology and the Environment, vol. 8(6)(2010): e10-e15. https://doi.org/10.1890/100041.
• Leszczyński, Grzegorz. Książki pierwsze, książki ostatnie. Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2012.
• Leszczyński, Grzegorz. Wielkie małe książki. Lektury dzieci. I nie tylko. Poznań: Media Rodzina, 2015.
• Pointing, Charlotte. „Why Kids and Adults Love These Vegan Children’s Books By Ruby Roth”. Live Kindly. https://www.livekindly.co/vegan-childrens-books-ruby-roth/ (dostęp: 17.12.2020).
• Ripple, William J. et al. „World Scientists’ Warning to Humanity: A Second Notice”. BioScience, vol. 12(67) (2017): 1026–1028. https://doi.org/10.1093/biosci/bix125.
• Sadulski, Bartosz. „Wchodzenie do szafy”. Dwutygodnik, nr 288 (2020). https://www.dwutygodnik.com/artykul/9065-wchodzenie-do-szafy.html (dostęp: 12.12.2020).
• Shellenberger, Michael, Apocalypse Never: Why Environmental Alarmism Hurts Us All. New York: Harper, 2020.
• Shields, Fiona. „Why We’re Rethinking the Images We Use for Our Climate Journalism”. Guardian. October 18, 2019. https://www.theguardian.com/environment/2019/oct/18/guardian-climate-pledge-2019-images-pictures-guidelines (dostęp: 17.12.2020). Thunberg, Greta. No One is Too Small To Make a Difference. London: Penguin, 2019. Tokarczuk, Olga. Czuły narrator. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020.
• Tokarczuk, Olga. „Jak wymyślić heterotopię. Gra towarzyska”. W Moment niedźwiedzia. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2012.
• Tønnessen, Morten, and Kristin Armstrong Oma. „Introduction”. W Thinking about Animals in the Age of the Anthropocene. Edited by Morten Tønnessen, Kristin Armstrong Oma and Silver Rattasepp, viii–xix. Lanham–Boulder–New York–London: Lexington Books, 2016. White, E.B. Pajęczyna Charlotty. Przeł. Maria Jaszczurowska. Ilustr. Garth Williams. Wyd. 1. w tej ed. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016.
• Woldańska-Płocińska, Olga. Zwierzokracja. Poznań: Papilon, 2018.
• Wright Laura. The Vegan Studies Project. Food, Animals, and Gender in the Age of Terror. Athens: University of Georgia Press, 2015.

Identifiers

DOI

10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2022.09.04

Biblioteka Nauki

20874741