Sus domesticus w autobiografiach jej ludzkich przyjaciół

• Authors: Hanna Jaxa-Rożen , Michał Witek

Title variants

EN

Biographies of pigs in the autobiographies of their human friends

RU

Sus domesticus в автобиографиях их друзей-людей

Abstracts

RU

В своих публикациях Эрик Баратай требует, чтобы история людей дополнялась историей животных, он переходит на их сторону и пытается освободить историю от ее единственной антропоцентрической перспективы. Животные не способны говорить на человеческом языке и документировать свой опыт, чтобы создать великую историю животных. Вместо этого у них есть друзья-люди. Поэтому косвенным средством достижения поставленной Баратаем цели могут быть рассказы о животных, их биографии, включенные в личные записи людей. В статье представлены истории о свиньях, записанные в воспоминаниях Антонины Жабиньской, Дороты Суминьской и Сай Монтгомери, которые внесли свой вклад в историю животных.

EN

In his writings, Éric Baratay advances that the chronicles of people should be supplemented with animal histories as he stands by the side of non-human animals and supports attempts to free history from its solely anthropocentric perspective. Animals are not capable of speaking any human language, they cannot record their experiences in writing / words, which makes them unable to create the great animal history. However, they have human friends. Therefore, the indirect approach, meeting to the goal intended by Baratay halfway, may rely on the stories about animals, their biographies written in the personal notes. The article presents the stories of pigs recorded in the autobiographies and memoirs of Antonina Żabińska, Dorota Sumińska, and Sy Montgomery, which are contributions to the history of animals.

PL

Eric Baratay w swoich publikacjach upomina się o uzupełnienie dziejów ludzi historią zwierząt, przechodzi na ich stronę i próbuje uwolnić historię od jej wyłącznie antropocentrycznego widzenia. Zwierzęta nie posługują się ludzkim językiem, nie potrafią zapisać swoich doświadczeń, by tworzyć wielką historię zwierząt. Mają za to ludzkich przyjaciół. Zabiegiem pośrednim umożliwiającym osiągnięcie wytyczonego przez Barataya celu mogą być opowieści o zwierzętach, ich zapisane biografie w osobistych notatkach ludzi. W artykule zapisane we wspomnieniach Antoniny Żabińskiej, Doroty Sumińskiej i Sy Montgomery historie świnek, tworzące przyczynek do historii zwierząt.

Keywords

RU

постгуманизм; истории о животных; биографии; автобиографии; свинья

PL

posthumanizm; historie zwierząt; biografie; autobiografie; świnia

EN

post-humanism; animal history; biographies; autobiographies; pig

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
• Year: 2022
• Issue: 2 (10)
• Pages: 1-22

Dates

published

2022

Contributors

author

Hanna Jaxa-Rożen

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000309204707

author

Michał Witek

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000170431744

References

• „About Sy”. Sy Montgomery. http://symontgomery.com/about-sy/ (dostęp: 26.01.2020).
• Bakke, Monika. Bio-transfiguracje. Sztuka i estetyka posthumanizmu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2010.
• Bakke, Monika. „Między nami zwierzętami. O emocjonalnych związkach między ludźmi i innymi zwierzętami”. Teksty Drugie, nr 1–2 (2007): 222–234.
• Baratay, Eric. Biographies animales. Des vies retrouvées. Paris: Éditions du Seuil, 2017.
• Baratay, Eric. „Building an ‘Animal’ History”. W French Thinking about Animals, edited by Louisa Mackenzie, Stephanie Posthumus, 3–14. East Lansing: Michigan State University Press, 2015.
• Baratay, Eric. „The Case for Ethological History and Historical Ethology”. Études Rurales, vol. 189, issue 1 (2012): 91–106.
• Baratay, Eric. „Constructing an Animal History”. W Rethinking Nature Challenging Disciplinary Boundaries, edited by Iain McCalman et al., 231–242. London: Routledge, 2017.
• Baratay, Eric. Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii. Przełożyła Paulina Tarasewicz. Gdańsk: Wydawnictwo w Podwórku, 2014.
• Bekoff, Marc. „Manifest zwierząt”. Przełożyła Marzena Kotyczka. W Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, pod redakcją Marzeny Kotyczki, 15–20. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.
• Braidotti, Rosi. Po człowieku. Przełożyły Joanna Bednarek i Agnieszka Kowalczyk. Przedmowa Joanna Bednarek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.
• Brzozowski, Stanisław. Pamiętnik. Fragmentami listów autora i objaśnieniami uzupełnił Ostap Ortwin. Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1985.
• Donaldson, Sue, i Will Kymlicka. Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt. Przełożyli Maria Wańkowicz i Michał Stefański. Warszawa: Oficyna 21, 2018.
• Gzyra, Dariusz. Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018.
• Haraway, Donna. „Manifest gatunków stowarzyszonych”. Tłumaczenie Joanna Bednarek. W Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, pod redakcją Anny Gajewskiej, 241–260. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2012.
• Harel, Naama. „Constructing the Nonhuman as Human: Scientific Fallacy, Literary Device”. W Restoring the Mystery of the Rainbow, edited by Valeria Tinkler-Villani i C.C. Barfoot, vol. 2, 897–911. Amsterdam: Rodopi, 2011. https://doi.org/10.1163/9789401200011_049.
• Harris, Marvin K. Krowy, świnie, wojny i czarownice. Zagadki kultury. Przełożyła Krystyna Szerer. Wyd. 2. uzup. Warszawa: Wydawnictwo „Książnica”, 1985.
• Kossak, Simona. Serce i pazur. Opowieści o uczuciach zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2019.
• Kuszlewicz, Karolina. Prawa zwierząt. Praktyczny przewodnik. Warszawa: Wolters Kluwer, 2019.
• Kuszlewicz, Karolina. „Prawo do prawa”. Rozmowę przeprowadziła Agnieszka Sowa. Polityka, nr 6 (3247) (2020): 32–34.
• Macadré, Pauline. „‘Solving the Problem of Reality’ in Virginia Woolf ’s Flush”. Cahiers victoriens et édouardiens [En ligne], vol. 88 [Automne] (2018). https://doi.org/10.4000/cve.3853.
• Montgomery, Sy. Dobra świnka, dobra. Niezwykłe życie Christophera Hogwooda. Przełożył Adam Pluszka. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2015.
• „Rodzina Żabińskich”. POLIN. Polacy Sprawiedliwi. https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-zabinskich (dostęp: 29.02.2020).
• Różewicz, Tadeusz. „Świniobicie” (z tomu Płaskorzeźba). W Niepokój. Wybór wierszy, 616–617. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000.
• Rudy, Michał. Traktat o uśmiercaniu zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu SWPS, 2019.
• Singer, Peter. Animal Liberation: A New Ethics for Our Treatment of Animals. New York: Random House, 1975.
• Sumińska, Dorota. Autobiografia na czterech łapach, czyli historia jednej rodziny oraz psów, kotów, krów, koni, jeży, węży… i ich krewnych. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2008.
• „Świnia”. W Hans Biedermann. Leksykon symboli. Przełożył Jan Rubinowicz, 367–368. Warszawa: Muza, 2001.
• „Świnia”. W Piotr Kowalski. Leksykon – znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, 561. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1998.
• „Świnia”. W Słownik języka polskiego, pod redakcją Mieczysława Szymczaka, T. 3, 468. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
• „Świnia”. W Władysław Kopaliński. Słownik symboli, 419–420. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990.
• Tokarczuk, Olga. „Czuły narrator. Mowa noblowska”. Gazeta Wyborcza z 9 grudnia (2019), 6.
• Tymieniecka-Suchanek, Justyna. Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
• Warren, Mary Anne. Status moralny. Obowiązki wobec osób i istot żywych. Przełożył Sergiusz Tokariew. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019.
• Witek, Michał. „Życie kamieni. Gongshi (供石), chińskie »kamienie ducha« w kontekście pytań o sprawczości rzeczy”. Kultura – Historia – Globalizacja, nr 26 (2019): 169–184. Pobrano z: http://www.khg.uni.wroc.pl/files/15%20khg_26%20Witek%20T.pdf (24.10.2022).
• Wolfe, Cary. What Is Posthumanism? Minneapolis: University of Minnesota Press, 2010.
• Żabińska, Antonina. Ludzie i zwierzęta. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010.

Identifiers

DOI

10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2022.10.02

Biblioteka Nauki

20874752