Edukacja matematyczna w Polsce w świetle badań i wyników egzaminów zewnętrznych – wybrane aspekty społeczne

• Authors: Anna Baczko-Dombi

Title variants

EN

Mathematical education in Poland in the light of research and the results of external exams: selected social aspects

Abstracts

EN

The aim of this paper is to describe the current state of selected mathematical achievements of Polish students and the most significant social aspects related to mathematical education and its role in the contemporary world. First, the importance of mathematical competences will be discussed with their role in the curriculum of young people entering the labour market. Then, a diagnosis of the state of mathematics teaching in Poland and the results of key educational research conducted in this field (mainly PIAAC, PISA, TIMSS, and the results of external exams in Poland) will be presented. Finally, the so-called non-cognitive aspects related to mathematical education, such as math anxiety or the role of stereotypes, will be discussed.

Keywords

EN

mathematics; education; PISA; TIMSS; PIAAC; external exams; Poland; stereotypes; math anxiety; educational decisions

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Studia BAS
• Year: 2022
• Issue: 2(70)
• Pages: 95-117

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Baczko-Dombi

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000235976391

References

• Aiken L.R., Attitudes Toward Mathematics, „Review of Educational Research” 1970, t. 40, nr 4, https://doi.org/10.3102/00346543040004551.
• Aiken L.R., Research on Attitudes Toward Mathematics, „Arithmetic Teacher” 1972, t. 19, nr 3, https://doi.org/10.5951/AT.19.3.0229.
• Baczko-Dombi A., Ucieczka od matematyki. Rekonstrukcja procesu w kontekście społecznego wizerunku przedmiotu, „Edukacja” 2017, t. 140, nr 1, https://doi.org/10.24131/3724.170103.
• Bedyńska S., Rycielski P., Zagrożenie stereotypem, bezradność intelektualna a oceny szkolne dziewcząt z matematyki, „Edukacja” 2017, t. 136, nr 1.
• Belbase S., Images, Anxieties, and Attitudes Toward Mathematics, „International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology” 2013, t. 1, nr 4.
• Bożykowski M. et al., Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych z wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Raport końcowy, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014.
• Burski J. et al., Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC), Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2013.
• Ciżkowicz B., Zastosowanie SEM do oceny różnic w uwarunkowaniach osiągnięć matematycznych polskich 15-latków w badaniach PISA 2003 i 2012, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2015, nr 4(238).
• Czajkowska M., Różnice osiągnięć dziewcząt i chłopców w rozwiązywaniu zadań matematycznych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2018, t. 21, nr 1(81).
• Czajkowska M., Jasińska A., Sitek M., Kształcenie nauczycieli w Polsce. Wyniki międzynarodowego badania TEDS-M 2008, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2010.
• Federowicz M., Sitek M., Raport o stanie edukacji 2010. Społeczeństwo w drodze do wiedzy, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2011.
• Federowicz M. et al., Wyniki badania 2006 w Polsce. Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów OECD PISA, 2006, http://old.ifispan.waw.pl/pliki/pisa_raport_2006.pdf.
• Feierabend R.L., Review of Research on Psychological Problems in Mathematics Education. Review of Research on Psychological Problems in Mathematics Education [w:] Cooperative Research Monograph No. 3: Research Problems in Mathematics Education, U.S. Office of Education, 1960.
• Fundacja Edukacyjna Perspektywy, Potencjał kobiet dla branży technologicznej, 2015, http://potencjalkobiet.pl/pdf/RAPORT-Potencjal-kobiet-dla-branzy-technologicznej.pdf.
• Gender w podręcznikach. Projekt badawczy. Raport, t. 1–3, red. I. Chmura-Rutkowska et al., Warszawa 2016, https://feminoteka.pl/raport-gender-w-podrecznikach-tom-1-3-publikacja-do-pobrania/.
• Gromkowska-Melosik A., Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Diagnoza kryzysu w matematycznym kształceniu dzieci oraz rekomendowane działania naprawcze, 2018, http://edukacjaidialog.pl/_upload/file/2019_05/NIK-P-17-026-matematyka-opinia-prof-Gruszczyk-Kolczynska.pdf.
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Dlaczego dzieci nie potrafią uczyć się matematyki, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989.
• Gunderson E.A. et al., The Role of Parents and Teachers in the Development of Gender-Related Math Attitudes, „Sex Roles” 2011, t. 66, nr 3, https://www.doi.org/10.1007/s11199-011-9996-2.
• Jabłońska E., O umiejętnościach matematycznych polskich maturzystów [w:] O umiejętnościach matematycznych uczniów, cz. 1. Diagnoza, red. M. Dąbrowski et al., Wydawnictwo Bohdan Orłowski, Konstancin-Jeziorna 2011.
• Jacobs J.E., Influence of Gender Stereotypes on Parent and Child Mathematics Attitudes, „Journal of Educational Psychology” 1991, t. 83, nr 4.
• Janowicz J., Lech J., Sułowska A., Diagnoza umiejętności matematycznych uczniów szkół podstawowych DUMa, 2014, http://eduentuzjasci.pl/images/stories/publikacje/ibe-raport-diagnoza-umiejetnosci-matematycznych-DUMa.pdf.
• Karpiński M., Grudniewska M., Zambrowska M., Nauczanie matematyki w gimnazjum. Raport z badań, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2013.
• Karpiński M. et al., Raport z ogólnopolskiego badania umiejętności trzecioklasistów OBUT 2014.
• Keller C., Effect of Teachers’ Stereotyping on Students’ Stereotyping of Mathematics as a Male Domain, „Journal of Social Psychology” 2001, t. 141, nr 2.
• Knapińska A., Kobiety na politechnikach 2021. Raport, Fundacja Edukacyjna Perspektywy, 2021, http://www.dziewczynynapolitechniki.pl/pdfy/raport-kobiety-na-politechnikach-2021.pdf.
• Koedel C., Tyhurst E., Math Skills and Labor-Market Outcomes: Evidence From a Resume-Based Field Experiment, „Economics of Education Review” 2012, t. 31, nr 1, https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2011.09.006.
• Kotlarski K., Wybrane podmiotowe i środowiskowe korelaty karier edukacyjnych, Wydawnictwo UMK, Toruń 2006.
• Lee J., Universals and Specifics of Math Self-concept, Math Self-efficacy, and Math Anxiety Across 41 PISA 2003 Participating Countries, „Learning and Individual Differences” 2019, nr 19, https://doi.org/10.1016/j.lindif.2008.10.009.
• Leopold T.A., Ratcheva V., Zahidi S., The Future of Jobs Report 2018, World Economic Forum, 2018, https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf.
• Mathematics Anxiety: What is Known, and What is Still Missing, red. I.C. Mammarella, S. Caviola, A. Dowker, Routledge, 2019.
• Ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów. Raport z badań OBUT 2011, red. A. Pregler, E. Wiatrak, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2011.
• Organisation for Economic Cooperation and Development, The High Cost of Low Educational Performance: The Long-run Economic Impact of Improving PISA Outcomes, PISA, OECD Publishing, Paris 2010, https://doi.org/10.1787/9789264077485-en.
• Organisation for Economic Cooperation and Development, The Knowledge-Based Economy, GD(96)102, 1996, https://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=OCDE/GD%2896%29102
• &docLanguage=En.
• Organisation for Economic Cooperation and Development, PISA 2018 Results (Volume III): What School Life Means for Students’ Lives, OECD Publishing, Paris 2019, https://doi.org/10.1787/acd78851-en.
• Osiecka-Chojnacka J., Doskonalenie kształcenia matematycznego, „Infos. Zagadnienia społeczno-gospodarcze” 2020, nr 11.
• PISA. Wyniki badania 2012 w Polsce, red. M. Federowicz, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, 2013, http://old.ifispan.waw.pl/pliki/wyniki_pisa.pdf.
• Pokojska J., Kobiety w „męskich” zawodach. Raport DELab UW dla Fundacji Przedsiębiorczości Kobiet, 2018, https://www.delab.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2020/09/Kobiety-w-meskich-zawodach_raport-1.pdf.
• Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów. Wyniki badania PISA 2018 w Polsce, red. M. Sitek, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2019.
• Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów OECD PISA. Wyniki badania 2009 w Polsce, red. M. Federowicz, 2009, http://old.ifispan.waw.pl/pliki/1_pisa_2009.pdf.
• Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów OECD PISA. Wyniki badania 2015 w Polsce, red. M. Federowicz, Warszawa 2017, https://www.ibe.edu.pl/images/publikacje/Raport-PISA-2015-rozszerzony.pdf.
• Raport o stanie edukacji 2014. Egzaminy zewnętrzne w polityce i praktyce edukacyjnej, red. R. Dolata, M. Sitek, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2015.
• Semadeni Z., Reformy programów i podręczników szkolnych sprzed pół wieku inspirowane prądami tzw. nowej matematyki, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Mathematicae Pertinentia” 2020, nr 12.
• Semadeni Z. et al., Matematyczna edukacja wczesnoszkolna. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2015.
• Skrzypek E., Gospodarka oparta na wiedzy i jej wyznaczniki, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2011, nr 23.
• Snow C.P., Dwie kultury, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
• Szczygieł M., Pieronkiewicz B., Exploring the Nature of Math Anxiety in Young Children: Intensity, Prevalence, Reasons, „Mathematical Thinking and Learning” 2021, https://doi.org/10.1080/10986065.2021.1882363.
• Śledziewska K., Włoch R., Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020, https://doi.org/10.31338/uw.9788323541943.
• Tiedemann J., Gender-related Beliefs of Teachers in Elementary School Mathematics, „Educational Studies in Mathematics” 2000, nr 41.
• TIMSS 2019. Wyniki międzynarodowego badania osiągnięć czwartoklasistów w matematyce i przyrodzie, red. M. Sitek, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2020.
• Turska D., Dlaczego tak niewiele? Ocena z matematyki oraz lęk przed matematyką jako predyktory wyboru przez maturzystki studiów ścisłych i technicznych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2018, t. 21, nr 4(84).
• Zając T. et al., Ogólnouniwersyteckie Badanie Rekrutacyjne 2017, Pracownia Ewaluacji Jakości Kształcenia, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2017, http://pejk.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/289/2018/02/Badanie_rekrutacyjne_2017.pdf.
• Zawistowska A., The Black Box of the Educational Reforms in Poland: What Caused the Improvement in the PISA Scores of Polish Students?, „Polish Sociological Review” 2014, t. 187, nr 3.
• Zawistowska A., Gender Differences in High-stakes Maths Testing. Findings from Poland, „Studies in Logic, Grammar and Rhetoric” 2017, t. 50, nr 1, https://doi.org/10.1515/slgr-2017-0025.
• Zawistowska A., Poczucie skuteczności i pozytywne autostereotypy – przypadek kobiet w naukach ścisłych i technicznych, „Przegląd Badań Edukacyjnych” 2018, t. 1, nr 26, https://doi.org/10.12775/pbe.2018.005.

Identifiers

DOI

10.31268/StudiaBAS.2022.14

Biblioteka Nauki

2194874