Народні балади Волині й Західного Полісся в записах Лесі Українки та членів її родини: українсько-польські паралелі

• Authors: Larysa Semeniuk , Tetiana Danyliuk-Tereshchuk

Title variants

EN

Folk ballads of Volyn and Western Polissya in the records of Lesya Ukrainka and her family members: Ukrainian-Polish parallels

Abstracts

EN

The article highlights research findings of the ballad plots from the folklore repertoire of Volyn and Western Polissia of the end of the 19th century revealed in the records of Lesya Ukrainka and her family members (Mykhailo and Olha Kosach, Olena Pchilka) and also known in close Polish analogues of those days. The ballads, recorded by the Kosachs, are dominated by stories of family relationships and conflicts caused by marriage without love, long-term separation (the topic of incest), and the mother’s interference in a marital relationship that leads to murder, poisoning, and other tragic situations. A comparative analysis of ballad variants in two languages allows identifying not only the geographical area of spreading of ballad plots in the folklore of neighbouring nations, the specifics of plots, motifs, images, but also points to the features of the Ukrainian and Polish folklore works interaction on the borderlands. In the ballads, belonging to the International Ballad Fund, the plot-lines about wanderings of a dishonoured girl, the incest-related topics, mother’s poisoning of her daughter-in-law and son, about the death of a servant because of his/her mistress’ caprices, the wife’s murder of her husband are typical and similar to various languages. Ukrainian and Polish versions of the ballad-songs have similar features in the structural components of the lyrics, describing mostly life tragic collisions, everyday situations, dialogues of the characters, and artistic details. Despite the affi nity of plots, images, artistic means of expression, multilingual texts off er diff erent, oft en radically diff erent ways of resolving personal and family confl icts. In addition, they are oft en marked with national colouration and refl ect the features of local life, the social life realities of the Ukrainians, Poles, and other ethnic groups. Th e study has revealed that national attribution of the characters, their specifi c national names (especially in the Polish texts), polarization on the principle of ours/a stranger, a native/foreigner are the most noticeable features. Th e Ukrainian and Polish plots express mental ethnic stereotypes of folklore carriers, in particular, regarding women’s role in family and society.

Keywords

EN

Lesya Ukrainka; the Kosach family; Volyn; Western Polissia; folk ballad; version; plot; Ukrainian-Polish borderland

• Publisher: Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Studia Polsko-Ukraińskie
• Year: 2021
• Volume: 8
• Pages: 39-57

Dates

published

2021

Contributors

author

Larysa Semeniuk

• Lesya Ukrainka Volyn National University

• https://orcid.org/0000000266199695

author

Tetiana Danyliuk-Tereshchuk

• Lesya Ukrainka Volyn National University

• https://orcid.org/0000000296774929

References

• Balady. Kokhannia ta doshliubni vzaiemyny, uporiad. O. Dei, A. Yasenchuk (teksty), A. Ivanytskyi (melodii), vstup. st. O. Deia, Nauk. dumka, Kyiv 1987.
• Balady. Rodynno-pobutovi stosunky, uporiad. O. Dei, A. Yasenchuk (teksty), A. Ivanytskyi (melodii), vstup. st. O. Deia, Nauk. dumka, Kyiv 1988.
• Belorusskoe Polese. Sbornyk etnohrafycheskykh materyalov, sobrannykh M. Dovnar-Zapolskym, vyp. 1. Pesny pynchukov, Kyev 1895.
• Bistron J., Piesn o spotkaniu si rodyenstwa [w:] Lud, t. 32, 1934, s. 45–67.
• Franko I., Zhinocha nevolia v ruskykh pisniakh narodnykh [w:] Franko I. Zibrannia tvoriv, u 50 t., t. 26, Naukova dumka, Kyiv 1980, s. 210–253.
• Hrymych M., Z istorii dvokh ukrainskykh balad pro intsest, «Narodna tvorchist ta etnohrafiia, nr 3, 1990, s. 38–45.
• Kolberg O., Pieśni z Podola rosyjskiego w latach 1858 i 1862 [w:] Zbiór wiadomości do antropologii krajowej, t. 12, 1888, nr 12.
• Kolberg O., Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa…, т. 36. Wołyń, Kraków 1857–1890.
• Kolberg O., Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa…, т. 30. Pokucie, cz. ІІ, Kraków 1857–1890.
• Kolberg О., Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa…, т. 38. Chełmskie, cz. ІІ, Kraków 1857–1890.
• Kolodiazhenski pisni z rukopysnoho zoshyta v zapysakh Lesi Ukrainky ta Olhy Kosach, faksymilne vydannia rukopysu ta vidtvorennia tekstu, Volyn. obl. druk., Lutsk 2006.
• Kosach M. (Mykhailo Obachnyi), Tvory. Pereklady. Lysty. Zapysy kobzarskykh dum, uporiad. ta koment. L. Miroshnychenko, nauk. red. M. Sulyma, Komora, Kyiv 2017.
• Kosach-Kryvyniuk O., Oznaiomlennia Lesi Ukrainky z narodnoiu tvorchistiu [w:] Skrypka T. Spohady pro Lesiu Ukrainku, u 2-kh t., t. 1, Tempora, Kyiv 2017.
• Kraszewski J., Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy, t. 1, Wilno 1840.
• Kucharski E., «Pani Pana zabiła» jako zabytek średniowiecznej poezji dworskiej, «Pamiętnik Literacki», cz. 28, 1931, s. 349–537.
• Kvitka K., Ukrainski pisni pro divchynu, shcho pomandruvala z zvodytelem, «Povidomlennia Kabinetu muzychnoi etnohrafii», nr 2, Kyiv 1926, s. 4–31.
• Lesia Ukrainka: dokumenty i materialy: 1871–1970, vidp. red. S. Pilkevych, Naukova dumka, Kyiv 1971.
• Lesia Ukrainka, Kupala na Volyni, «Zhytie i Slovo», t. 1, kn. 2, 1894, s. 276–284.
• Lesia Ukrainka, Lysty 1876–1897, uporiadkuvannia V. Prokip (Savchuk), peredmova V. Aheievoi, Komora, Kyiv 2016.
• Materiały etnograficzne z okolic Pliskowa w powiecie Lipowieckim. Zebrane przez pannę Z. D., opracował Nejman Czesław [w:] Zbiór wiadomości do antropologii krajowej, t. 8, 1884.
• Muzei vydatnykh diiachiv ukrainskoi kultury v Kyievi, od. zb. D-2223.
• Muzychnyi folklor z Polissia u zapysakh F. Kolessy ta K. Moshynskoho, uporiadkuv. ta komentari S. Hrytsy, Kyiv 1996.
• Narodni melodii. Z holosu Lesi Ukrainky zapysav i uporiadyv Klyment Kvitka, ch. I–II, Kyiv 1917–1918.
• Olena Pchylka, Ukraynkye koliadky (tekst volynskyi), «Kyevskaia staryna», t. 80, nr 1, 1903, s. 152–175.
• Pauli Ż., Pieśni ludu ruskiego w Galicji, t. 1–2, Lwów 1838.
• Pieśni ludu polskiego: serya I / zebrał i wydał Oskar Kolberg, https://polona.pl/item/piesni-ludu-polskiego-serya-i-zebral-i-wydal-oskar-kolberg,MTA5MjczODA/8/#info:metadata.
• Pieśni ludu, zebrał w latach 1861–1891 Zygmunt Gloger. Muzykę opracował Zygmunt Noskowski, Kraków 1892.
• Pieśni polskie і ruskie ludu Galicyjskiego zebrał i wydał Waclaw z łeska, Lwów 1833.
• Pokalchuk V., Slidamy Lesi Ukrainky: znaiomstvo z Klymentiiem Kvitkoiu i Olhoiu Petrivnoiu Kosach; Batky Lesi Ukrainky [w:] Spohady pro Lesiu Ukrainku, Dnipro, Kyiv 1971, s. 104–109.
• Popowski B., Pieśni ludu ruskiego ze wsi Zalewańszczyzny (Winnickiego pow.) [w:] Zbiór wiadomości do antropologii krajowej, t. 8, 1884.
• Rokossowska Z., Wesele i pieśni ludu ruskiego ze wsi Jurkowszczyzny w powiecie Zwiahelskim na Wołyniu [w:] Zbiór wiadomości do antropologii krajowej, t. VII, 1883.
• Semeniuk L., Ukrainski narodni balady Zakhidnoho Polissia (zahalnoukrainskyi kontekst i rehionalna svoieridnist), RVV «Vezha» VNU im. Lesi Ukrainky, Lutsk 2009.
• Stecki T., Wołyń pod względem statystycznym, historycznym i archeologicznym, т. 1, Lwów 1864.
• Vakhnina L., Folklor ukraynsko-polskoho pohranychia [w:] Hranytsy, kultury y ydentychnosty. Etnolohyia vostochnoslavianskoho pohranychia, Moskva 2012, s. 254–261.
• Vakhnina L., Ukrainsko-polski paraleli u baladi «Oi stalasia novyna» [w:] Kyivski polonistychni studii, t. 19, Kyiv 2012, s. 477–481.
• Wachnina L., Folklor ukraińsko-polskiego pogranicza (na przykładzie ballady) [w:] Polska-Ukraina. Pogranicze kulturowe i etniczne, Wrocław 2008, s. 227–240.
• Z lystuvannia Filareta Kolessy, «Narodna tvorchist ta etnohrafiia», nr 4, 1971, s. 54–57.

Identifiers

DOI

10.31338/2451-2958spu.8.3

Biblioteka Nauki

2156678