Фyнкцыйныя пары “барацьба – перамога”, “задача – рашэнне” ў кнізе Яна Баршчэўскага Шляхціц Завальня, або Беларyсь y фантастычных апавяданнях

• Authors: Hanna Krofta

Title variants

EN

Functional pairs “struggle – victory”, “task – decision” in the book Zavalnya, Esqire, or Belarus in Fantastic Stories by Yan Barshcheuski

PL

Pary funkcjonalne “walka – zwycięstwo”, “zadanie – decyzja” w książce Szlachcic Zawalnia, czyli Białoruś w fantastycznych opowiadaniach Jana Barszczewskiego

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest badaniu roli par funkcjonalnych “walka – zwycięstwo” i “zadanie – decyzja” w strukturze 14 opowiadań Jana Barszczewskiego z książki Szlachcic Zawalnia, czyli Białoruś w fantastycznych opowiadaniach. Stwierdza się, że w pracy autora struktura kanoniczna baśni magicznej, w której obecność jednej z tych par jest obowiązkowa, ulega znacznej modyfikacji: korelacja funkcjonalna zostaje zerwana na poziomie poszczególnych opowiadań, zdarzają się przypadki podwójnego znaczenia funkcji, autor stosuje technikę minus-odbiór, w której funkcje nie są realizowane, ale wskazane jest ich prawdopodobieństwo. Na poziomie całego dzieła równowaga fabuły została osiągnięta, a w ostatnim opowiadaniu Dziwna kij budowany jest romantyczny mit, w którym elementy baśniowe są sukcesywnie reprodukowane, nasycone nowym, metaforycznym znaczeniem.

BE

Артыкул прысвечаны даследаванню ролі функцыйных пар “барацьба – перамога” і “задача – рашэнне” ў структуры 14 апавяданняў Яна Баршчэўскага з кнігі Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях. Робяцца высновы аб тым, што ў аўтарскім творы кананічная структура чарадзейнай казкі, у якой наяўнасць адной з гэтых пар з’яўляецца абавязковай, істотна мадыфікуецца: на ўзроўні асобных апавяданняў парушаецца функцыйная суадноснасць, назіраюцца выпадкі дваістага марфалагічнага значэння функцый, аўтар выкарыстоўвае мінус-прыём, пры якім функцыі не рэалізуюцца, але абазначаецца іх верагоднасць. На ўзроўні ж усяго твора ў цэлым cюжэтны баланс дасягаецца, і ў апошнім апавяданні Дзіўны кій выбудоўваецца рамантычны міф, у якім узнаўляецца паслядоўнасць казкавых элементаў з новым, метафарычным значэннем.

EN

The article is devoted to the study of the role of functional pairs “struggle – victory” and “problem – solution” in the structure of 14 short stories by Yan Barshcheuski from the book Zavalnya, Esqire, or Belarus in Fantastic Stories. The conclusions are made that in the author's work the canonical structure of a fairy tale in which the presence of one of these pairs is mandatory, is significantly modified: at the level of individual stories, the functional correlation is violated, cases of dual morphological meaning of functions are observed, the author uses a minus technique in which functions are not implemented but their probability is denoted. At the level of the entire work as a whole, the plot balance, however, is achieved, and in the last story Marvelous Staff a romantic myth is built, in which a succession of fairy-tale elements is reproduced with new metaphorical meanings.

Keywords

EN

Belarusian literature of the 19th century; romanticism; plot; morphology of a magical tale; heroic functions

PL

literatura białoruska XIX wieku; romantyzm; fabuła; morfologia baśni magicznej; funkcje heroiczne

BE

беларуская літаратура ХІХ стагоддзя; рамантызм; сюжэт; марфалогія чарадзейнай казкі; геройныя функцыі

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
• Journal: Acta Albaruthenica
• Year: 2022
• Issue: 22
• Pages: 241-250

Dates

published

2022

Contributors

author

Hanna Krofta

• Yanka Kupala State University of Grodno

• https://orcid.org/0000000166761273

References

• Barščèǔskì Ân. 2014. Šlâhcìc Zavalʹnâ, abo Belarusʹ u fantastyčnyh apavâdannâh. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Баршчэўскі Ян. 2014. Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях. Мінск: Мастацкая літаратура.].
• Čukìčova Nadzeâ. 2017. Kazkavascʹ bez kazkì ǔ ŠLÂHCÌCY ZAVALʹNÌ Âna Barščèǔskaga. “Acta Albaruthenica” 17: 39–50 [Чукічова Надзея. 2017. Казкавасць без казкі ў ШЛЯХЦІЦЫ ЗАВАЛЬНІ Яна Баршчэўскага. “Acta Albaruthenica” 17: 39–50].
• Haǔstovìč Mìkola. 2003. Mastackì metad Âna Barščèǔskaga. Mìnsk: BDU [Хаўстовіч Мікола. 2003. Мастацкі метад Яна Баршчэўскага. Мінск: БДУ].
• Propp Vladimir. 1969. Morfologiâ skazki. Moskva: Glavnaâ redakciâ vostočnoj literatury izdatelʹstva «Nauka» [Пропп Владимир. 1969. Морфология сказки. Москва: Главная редакция восточной литературы издательства «Наука»].
• Struktura volšebnoj skazki. 2001. Red. S.Û. Neklûdov. Moskva: RGGU [Структура волшебной сказки. 2001. Ред. С.Ю. Неклюдов. Москва: РГГУ].

Identifiers

DOI

10.31338/2720-698Xaa.22.14

Biblioteka Nauki

29520999