Once again about Vlast’s Labyrinths as a historical precedent in the formation of national artistic prose

• Authors: Nadzeya Chukichova

Title variants

PL

Jeszcze raz o Labiryntach Vlasta jako historycznym precedensie w kształtowaniu się narodowej prozy artystycznej

BE

Яшчэ раз пра Лабірынты Власта як гістарычны прэцэдэнт у станаўленні нацыянальнай мастацкай прозы

Abstracts

PL

Artykuł analizuje specyfikę rozwiązań narracyjnych w “Labiryntach” – najbardziej nieoczekiwanej opowieści w twórczości Wacława Łastowskiego, niemającej odpowiednika w ówczesnej literaturze białoruskiej. Analizie poddano szereg przykładów ilustracyjnych (wydarzenie pierwszego spotkania z bohaterem, istnienie niewidzialnego “wydawcy”, zabawa z paratekstem itp.), które bezpośrednio świadczą o próbie świadomego “wdrożenia” możliwości wewnętrznej dialogiczności słowa artystycznego i autorskiej inicjatywy stworzenia wielosubiektywnej narracji. Do wyznaczników aktywnego posługiwania się przez autora mową polifoniczną zaliczają się dialogizowane konstrukcje tekstowe w ciągłym dyskursie narratora, zmiana skupienia obserwacyjnego na tym czy innym segmencie narracji oraz stosunkowo rozwinięty system nominacji postaci. Tym samym “Labirynty” należy przypisać opowieści, w której po raz pierwszy w warunkach białoruskiego procesu literackiego objawia się zasadniczo nowa autorska strategia konstruowania dzieła sztuki.

BE

У артыкуле даследуецца спецыфіка апавядальных рашэнняў у Лабірынтах – самай нечаканай аповесці ў творчасці Вацлава Ластоўскага, якая не мае аналагаў у беларускай літаратуры свайго часу. Аналізуецца шэраг паказальных прыкладаў (падзея першай сустрэчы з персанажам, існаванне нябачнага “выдаўца”, гульня паратэкстам і інш.), якія наўпрост сведчаць пра спробу свядомага “ўкаранення” магчымасцяў унутранай дыялагічнасці мастацкага слова і пра аўтарскую ініцыятыву стварэння полісуб’ектнага аповеду. Сярод маркераў актыўнага выкарыстання аўтарам шматгалосага выказвання разглядаюцца дыялагізаваныя тэкставыя канструкцыі ў суцэльным дыскурсе я апавядальніка, змена назіральнага фокуса на тым ці іншым адрэзку нарацыі і адносна развітая сістэма персанажных намінацый. Такім чынам, Лабірынты варта атрыбутаваць як аповесць, дзе ўпершыню праяўляе сябе прынцыпова новая ва ўмовах беларускага літаратурнага працэсу аўтарская стратэгія пабудовы мастацкага твора.

EN

The article investigates the specificity of narrative solutions in Labyrinths – the most surprising among Vaclau Lastousky’s works, which has no analogues in the Belarusian literature of that time. A number of significant examples are analyzed (the first encounter’s event, invisible publisher’s existence, the play by paratext etc.), which are the direct evidence of attempts of conscious “implementation” of internal dialogic possibilities of artistic expression as well as of author’s idea of polysubject narration creating. Among the author’s active use of polyphonic statement dialogized text constructions in a continuous discourse of an I-narrator are studied, as well as the change of observation focus on different narration sections and relatively developed characters nomination system. Thus, the “Labyrinths” should be attributed as the story, in which for the first time for Belarusian literature a completely new author’s strategy of a literary work composing is revealed.

Keywords

EN

author; narration; narrator; discourse; focalization; actor; character's nomination

PL

opowiadanie; narrator; dyskurs; fokalizacja; aktor; nominacja postaci; autor

BE

аўтар; аповед; наратар; дыскурс; факалізацыя; актар; персанажная намінацыя

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
• Journal: Acta Albaruthenica
• Year: 2023
• Issue: 23
• Pages: 111-122

Dates

published

2023

Contributors

author

Nadzeya Chukichova

• Yanka Kupala State University of Hrodna, Belarus

• https://orcid.org/0000000247635236

translator

Anatol Bahdzevich

References

• Adamovič Anton. 1983. “Jak dux zmahan′nja Belarusi” (Da 100-x uhodkaŭ naradžèn′nja Ivana Luckeviča). N′ju-Ërk: Vydan′ne hazèty “Belarus” [Адамовіч Антон. 1983. “Як дух змаганьня Беларусі” (Да 100-х угодкаў нараджэньня Івана Луцкевіча). Нью-Ёрк: Выданьне газэты “Беларус”].
• Barysenka Vol′ha. 2000. Vaclaŭ Lastoŭski jak pradstaŭnik postmadèrnizmu ŭ belaruskaj litaratury (116–119). U: Terra Alba. T. 1: Prablemy belaruskaha litaraturaznaŭstva (da 85-hoddzja z dnja naradžènnja A. Kuljašova). Rèd. S.I. Danilenka i Ja.Ja. Ivanoŭ. Minsk: Maladzëžnae navukovae tavarystva [Барысенка Вольга. 2000. Вацлаў Ластоўскі як прадстаўнік постмадэрнізму ў беларускай літаратуры (116–119). У: Terra Alba. Т. 1: Праблемы беларускага літаратуразнаўства (да 85-годдзя з дня нараджэння А. Куляшова). Рэд. С.І. Даніленка і Я.Я. Іваноў. Мінск: Маладзёжнае навуковае таварыства].
• Barysenka Vol′ha. 2006. Poklič kel′ckaj kryvi: ab litaraturnaj spadčyne V. Lastoŭskaha (63–72). U: Belaruskae litaraturaznaŭstva, vyp. 2: 63–72 [Барысенка Вольга. 2006. Покліч кельцкай крыві: аб літаратурнай спадчыне В. Ластоўскага (63–72). У: Беларускае літаратуразнаўства, вып. 2: 63–72].
• Buhaëŭ Dzmitryj. 2003. Pra Vaclava Lastoŭskaha (Rozdum nad knihaj adradžènca) (31–48). U: Služènne Belarusi: prablem. art., lit. partr., èsè, uspaminy. Minsk: Mastackaja litaratura [Бугаёў Дзмітрый. 2003. Пра Вацлава Ластоўскага (Роздум над кнігай адраджэнца) (31–48). У: Служэнне Беларусі: праблем. арт., літ. партр., эсэ, успаміны. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Vlast. 1923. Kryŭska-Belaruski Imennik. “Kryvič” № 6: 34–43 [Власт. 1923. Крыўска-Беларускі Іменнік. “Крывіч” № 6: 34–43].
• Kaŭka Aljaksej. 1998. U xrame vedy i krasy: Vaclaŭ Lastoŭski i èstètyčnas′c′ litaratury (53–57). U: Budam žyc′!: Pra toe samae. Mensk, Maskva: BHAKC [Каўка Аляксей. 1998. У храме веды і красы: Вацлаў Ластоўскі і эстэтычнасьць літаратуры (53–57). У: Будам жыць!: Пра тое самае. Менск, Масква: БГАКЦ].
• Konan Uladzimir. 1994. Valxvec belaruskaha fundamentalizmu. “Krynica” № 8: 23−26 [Конан Уладзімір. 1994. Валхвец беларускага фундаменталізму. “Крыніца” № 8: 23−26].
• Lastoŭski Vaclaŭ. 1997. Vybranyja tvory. Minsk: Belaruski knihazbor [Ластоўскі Вацлаў. 1997. Выбраныя творы. Мінск: Беларускі кнігазбор].
• Pacjupa Juras′. 1994. Moŭnaja utopija V. Lastoŭskaha jak slavjanskaja transfarmacyja futuryzmu. “Krynica” № 8: 14–23 [Пацюпа Юрась. 1994. Моўная утопія В. Ластоўскага як славянская трансфармацыя футурызму. “Крыніца” № 8: 14–23].
• Sin′kova Ljudmila. 2010. Postmadèrnisckaja intèrtèkstual′nasc′ i jae rolja ŭ sučasnaj mižkul′turnaj kamunikacyi (153–157). U: Vremja. Иskusstvo. Krиtиka. Vyp. 2. Red. L.P. Saenkova. Mиnsk: BHU [Сінькова Людміла. 2010. Постмадэрнісцкая інтэртэкстуальнасць і яе роля ў сучаснай міжкультурнай камунікацыі (153–157). У: Время. Искусство. Критика. Вып. 2. Ред. Л.П. Саенкова. Минск: БГУ].
• Tûpa Valerij. 2001. Analitika hudožestvennogo (vvedenie v literaturovedčeskij analiz). Moskva: Labirint, RGGU [Тюпа Валерий. 2001. Аналитика художественного (введение в литературоведческий анализ). Москва: Лабиринт, РГГУ].

Identifiers

DOI

10.31338/2720-698Xaa.23.6

Biblioteka Nauki

29430759