Zabytkowe tekstylia w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach w świetle badań reinwentaryzacyjnych

• Authors: Dorota Pikula-Kuziak

Abstracts

EN

Reinventory works at the Diocesan Museum in Siedlce in 2020, subsidised by the National Centre for Culture as part of the programme ‘Kultura w sieci’[‘Culture on the Web’], included historic textiles sewn from 15th- through 20th-century fabrics that had been stored in a warehouse for many years. They revealed more than 140 objects (chasubles, capes, mitres, dalmatics, stoles, maniples, palls and burses), only a fraction of which had been catalogued. Other items are of largely unknown provenance, often damaged and having been repaired and re-stitched many times. Only a few of them can be found in the catalogues of art monuments in Poland or on inventory cards in the office of the Provincial Office for Monument Protection. As part of the reinventory work, all the historical paraments gathered in the collection of the Diocesan Museum were carefully documented in terms of content and visual records, and more than 150 of them were added to the online exhibition ‘Splendor Podlasia’[‘Splendour of Podlasie’] (www.splendorpodlasia.pl) so as to bring this interesting resource to a larger audience. The article also deals with research into the history of the two oldest, late-Gothic fabrics from which the chasubles were sewn and the reuniting of the ceremonial set (sacra paramenta and sacra indumenta) of Bishop Franciszek Kobielski (1679–1755), which had been scattered for many years.

PL

Prace reinwentaryzacyjne w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach, podjęte w 2020 roku, dofinansowane przez Narodowe Centrum Kultury w ramach programu „Kultura w sieci”, objęły zabytkowe tekstylia szyte z tkanin XV-XX-wiecznych gromadzone w magazynie od wielu lat. Ujawniły ponad 140 obiektów (ornatów, kap, mitr, dalmatyk, stuł, manipularzy, palek kielichowych, burs), z których tylko znikoma część była już wcześniej skatalogowana. Pozostałe są w dużej mierze nieznanej proweniencji, zniszczone, często po wielokroć reperowane i przeszywane. Tylko nieliczne z nich odnajdujemy w katalogach zabytków sztuki w Polsce czy w kartach inwentaryzacyjnych gromadzonych w biurze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. W ramach prac reinwentaryzacyjnych objęto staranną dokumentacją merytoryczną i fotograficzną wszystkie zgromadzone w zbiorach Muzeum Diecezjalnego zabytkowe paramenty, a także umieszczono ponad 150 z nich na wystawie online Splendor Podlasia (https://splendorpodlasia.pl), by pozwolić poznać ów interesujący zasób szerokiemu gronu odbiorców. Treść artykułu dotyczy także podjęcia badań nad historią dwu najstarszych, późnogotyckich tkanin, z których uszyto ornaty, oraz powtórnego połączenia w całość, przez lata rozproszonego, uroczystego kompletu (sacra paramenta i sacra indumenta) bp. Franciszka Kobielskiego (1679-1755).

Keywords

EN

‘Splendor Podlasia’; Diocesan Museum in Siedlce; inventory; antique church textiles; Bishop Franciszek Kobielski; chasuble; mitre; pall

PL

Splendor Podlasia; Muzeum Diecezjalne w Siedlcach; inwentaryzacja; zabytkowe tekstylia kościelne; bp Franciszek Kobielski; ornat; mitra; palka

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
• Year: 2022
• Volume: 118
• Pages: 275-289

Dates

published

2022

Contributors

author

Dorota Pikula-Kuziak

• Muzeum Diecezjalne w Siedlcach

• https://orcid.org/0000000277850439

References

• Źródła
• Archiwum Diecezji Siedleckiej (ADS)
• sygn. D 146, IV, karty: 228-229, Akta parafii Sadowne, Visitatio Generalis Eclesiae Parochialis Sadoviensis […] die 4 septembris 1835, wizytację przeprowadził ks. Teodor Majewski, prałat, scholastyk kapituły katedralnej podlaskiej, prepozyt stężycki, wizytator generalny.
• Inwentarz Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach
• Opracowania
• Dmowski Rafał, Unitis Viribus. Diecezja Podlaska w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2013.
• Forstner Dorothea OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej. Leksykon, Warszawa 2001.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. X, Województwo warszawskie, z. 26, Powiat węgrowski, red. I. Galicka, D. Kaczmarzyk, Warszawa 1964.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. XVIII, Województwo lubelskie, z. 2. Powiat Biała Podlaska, red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński, Warszawa 2006.
• Kolendo-Korczakowa Katarzyna, Działalność ekonomiczna Anny z Sanguszków Radziwiłłowej – manufaktury hafciarskie w świetle nowych znalezisk, w: Dwory magnackie w XVIII wieku. Rola i znaczenie kulturowe, red. T. Kostkiewiczowa, A. Roćko, Warszawa 2005, s. 193-202.
• Mańkowski Tomasz, Polskie tkaniny i hafty XVI-XVIII wieku, Wrocław 1954.
• Michałowska Marta, Leksykon włókiennictwa, Warszawa 2006.
• Mirończuk Robert, Janów Biskupi. Miasto rezydencjalne biskupów łuckich (1465-1796) i podlaskich (1818-1867), Kraków 2018.
• Nowowiejski Antoni Julian, Wykład liturgii kościoła katolickiego, t. 2, Płock 1905.
• Ozga Magdalena, Zespół haftowanych tkanin liturgicznych fundacji Anny z Sanguszków Radziwiłłowej, „Studia Waweliana” 14 (2009) s. 89-102.
• Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV-XVIII wieku, red. P. Migasiewicz, H. Osiecka-Samsonowicz, J. Sito, Warszawa 2016.
• Smulikowska Ewa, Prospekty organowe w dawwnej Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989.
• Szczepaniak Paweł, Geneza i ewolucja szat liturgicznych: ornat, dalmatyka, kapa. Zabytkowe szaty liturgiczne bazyliki mniejszej w Sieradzu, „Kwartalnik Wydziału Teologicznego UMK”, 47 (2019) nr 3, s. 91-110.
• Turowicz Anna, Nagrobek Biskupa Kobielskiego w Janowie Podlaskim; nieznane dzieło Franciszka Placidiego, „Podlaski Kwartalnik Kulturalny”, 14 (2000) nr 4, s. 5-14.
• Trzaskalik-Wyrwa Małgorzata, Organy Diecezji Siedleckiej, katalog, Siedlce 2016.
• Netografia
• Franciszek Antoni Kobielski, https://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Antoni_Kobielski (dostęp: 1.12.2020).
• Jan Mazur, https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Mazur_(biskup) (dostęp 1.12.2022)
• Splendor Podlasia, https://splendorpodlasia.pl (dostęp: 7.03.2022).

Identifiers

DOI

10.31743/abmk.13165

Biblioteka Nauki

2088340