Archiwum parafii pw. św. Michała Archanioła w Jastrowiu. Inwentarz

• Authors: Tadeusz Ceynowa

Abstracts

EN

The subject matter of the article is a list of preserved archival materials of the parish of St Michael the Archangel in Jastrowie. In 1602, Jastrowie was granted the municipal rights by the hands of the starost of Ujście, Piotr Potulicki, confirmed by King Sigismund III Vasa. The first church may have been built as early as the 14th century. The temple was taken over by Protestants in the 16th century and reclaimed by Catholics in the early 17th century. The Jastrowie parish, along with the Wałcz land, belonged to the Czarnków deanery, and at the end of the 18th century to the Wałcz deanery. In 1772, it became part of the Prussian state. It returned to Poland in 1945, along with all of the Wałcz Region. In 1990, Jastrowie became the seat of a deanery. In 2004–2005, the surviving pre-war archives were transferred to the Archives of the Diocese of Koszalin-Kołobrzeg in Koszalin. There they were developed and inventoried, divided into series with new reference numbers (1–145). The chronology of the files spans the 17th–20th centuries, with 2.9 linear metres and 145 archival units. The compiled archives can be used to further research the history of the town and the immediate area.

PL

Zasadniczą treść artykułu stanowi wykaz zachowanych archiwaliów parafii pw. św. Michała Archanioła w Jastrowiu. W 1602 roku z rąk starosty ujskiego Piotra Potulickiego Jastrowie otrzymało prawa miejskie, potwierdzone przez króla Zygmunta III Wazę. Pierwszy kościół mógł powstać już w XIV wieku. Świątynia w XVI wieku została przejęta przez protestantów, a na początku XVII wieku odzyskana przez katolików. Parafia jastrowiecka należała wraz z ziemią wałecką do dekanatu czarnkowskiego, a pod koniec XVIII wieku do dekanatu wałeckiego. W 1772 roku weszła w skład państwa pruskiego. Do Polski powróciła wraz z całą Wałecczyzną w 1945 roku. W 1990 roku Jastrowie stało się siedzibą dekanatu. W latach 2004-2005 zachowane archiwalia przedwojenne zostały przekazane do Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej w Koszalinie. Tam je opracowano i zinwentaryzowano, podzielono na serie i nadano nowe sygnatury (1-145). Chronologia akt obejmuje XVII-XX wiek, a ich ilość to 2,9 mb oraz 145 j.a. Opracowane archiwalia mogą posłużyć do dalszych badań historii miasta i najbliższej okolicy.

Keywords

EN

Jastrowie; parish of St Michael the Archangel; archives; inventory; Archives of the Diocese of Koszalin-Kołobrzeg in Koszalin

PL

Jastrowie; parafia pw. św. Michała Archanioła; archiwalia; inwentarz; Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
• Year: 2023
• Volume: 120
• Pages: 137-155

Dates

published

2023

Contributors

author

Tadeusz Ceynowa

• Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej

• https://orcid.org/0000000281058823

References

• Źródła archiwalne
• Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
• Kuria gorzowska 1945-1972, sygn. 86, 88.
• Parafia pw. św. Michała Archanioła w Jastrowiu, Księga chrztów 1882-1945, sygn. 142.
• Opracowania
• „Amtliche Bekanntmachungen der Freien Prälatur Schneidemühl”, (1942) nr 2.
• „Amtliche Bekanntmachungen der Freien Prälatur Schneidemühl”, (1943) nr 2.
• „Amtliche Bekanntmachungen der Freien Prälatur Schneidemühl”, (1943) nr 12.
• Bąk Ludwik, Ziemia wałecka w dobie reformacji i kontrreformacji w XVI-XVIII w., Piła 1999.
• Borkowska Zofia, Borkowski Mieczysław, Jastrowie 400 lat królewskiego miasta 1602-2002, Jastrowie 2002.
• Ceynowa Tadeusz, Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej – powstanie i funkcjonowanie, w: Przeszłość Kościoła w archiwach Pomorza Zachodniego, red. T. Ceynowa, Koszalin 2014, s. 133-144.
• Ceynowa Tadeusz, Archiwum dziekańskie dekanatu wałeckiego do 1945 r., „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 115 (2021) s. 33-55.
• Ceynowa Tadeusz, Archiwum Parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Skrzatuszu. Inwentarz, „Rocznik Skrzatuski”, 9 (2021) s. 125-145.
• Ceynowa Tadeusz, Archiwum parafii wałeckiej. Inwentarz, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 118 (2022) s. 45-66.
• Ceynowa Tadeusz, Wieczorkowska Małgorzata, 20 lat archiwum diecezjalnego na tle 50 lat diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, w: 50 lat Kościoła koszalińsko-kołobrzeskiego, red. T. Ceynowa, Radom 2022, s. 173-187.
• Ceynowa Tadeusz, Ziemia pogranicza. Dekanat wałecki w latach 1821-1920, Radom 2004.
• Chuchro Stanisław, Chuchro-Wrona Elżbieta, Słownik geograficzno-sozologiczny Pojezierza Wałeckiego, Wałcz 2006.
• Deutsch Krone Stadt und Kreis, red. K. Ruprecht, Frankfurt/M 1981.
• Elenchus omnium ecclesiarum et universi cleri Archidioecesis Posnaniensis 1793-1920: Freie Prälatur Schneidemühl, Schneidemühl 1936.
• Gatz Erwin, Schneidemühl, w: Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. 9, Freiburg im Breisgau 2000, szp. 189-190.
• Historia residentiae Valcensis Societatis Jesu ab Anno Domini 1618, red. M. Rohwerder, Kolonia 1967.
• Jastrowie, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 3, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1882, s. 496-497.
• Korytkowski Jan, Brevis descriptio historico-geographica ecclesiarum archidioecesis gnesnensis et posnanensis, Gnesnae 1888.
• Łukaszewicz Józef, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych w dawnej dyecezyi poznańskiej, t. I, Poznań 1858.
• Nitecki Piotr, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999, Warszawa 2000, kol. 60.
• Nowacki Józef, Archidiecezja poznańska w granicach historycznych i jej ustrój, t. 2, [Poznań] 1964.
• Prejs Roland, Prałatura pilska w świetle schematyzmu z 1940 r., „Roczniki Teologiczne”, 55 (2008) nr 4, s. 36-37.
• Rhesa Ludwig, Kurzgefaβte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angelstellten Predigern, Königsberg 1834.
• Rocznik Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej 2021, Radom 2021.
• Schematyzm Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej, Gorzów 1949.
• Schematyzm Diecezji Gorzowskiej, Gorzów 1959.
• Schematyzm Diecezji Gorzowskiej, Gorzów 1969.
• Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, Koszalin 1982.
• Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej 1998, oprac. K. Zadarko i in., Koszalin 1998.
• Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej 2012, red. K. Klawczyński, Bydgoszcz 2012.
• Schmidtt Friedrich Wilhelm Ferdinand, Geschichte des Deutsch-Croner Kreises, Thorn 1867.
• Schultz Franz, Chronik der Stadt Jastrow, Jastrow 1896.
• Volkmann Wilhelm, Die Kirchenbücher der katholischen Pfarreien in der früheren Provinz Grenzmark Posen-Westpreuβen, „Sonderheft der Grenzmärkischen Heimatblätter”, 15 (1939) s. 39.
• Westpfahl Franz, Schematismus der Apostolischen Administratur Schneidemühl, Schneidemühl 1928.
• Wrzeszcz Maria, Jastrowie, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, red. S. Wielgus i in., Lublin 1997, kol. 1109.
• Zarządzenie w sprawie gromadzenia zbiorów Archiwum Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, „Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne”, 31 (2003) nr 10-12, s. 37-38.
• Zbiór ustaw archidyecezyi gnieźnieńskiej i poznańskiej, zebrał ks. T. Trzciński, Poznań 1906.
• Żmidziński Franciszek, Osadnictwo w starostwie ujsko-pilskim do 1772 roku, „Rocznik Nadnotecki”, 1 (1996) s. 49-69.

Identifiers

DOI

10.31743/abmk.14916

Biblioteka Nauki

33336682