Migracje Słowa Bożego, czyli obrona wartości Wulgaty według Franciszka Titelmansa.

• Authors: Tomasz Karol Mantyk

Title variants

EN

Migrations of the Word of God. Francis Titelmans’s defence of the Vulgate.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Nowe tłumaczenie Nowego Testamentu, dokonane bezpośrednio z greki, zostało opublikowane przez Erazma z Rotterdamu w 1516 r. stając się ważnym punktem odniesienia dla badań nad tekstem Biblii. Dzieło Erazma zdawało się podważać dotychczasowe tłumaczenie, Wulgatę, i wywołało wiele polemik. Jednym z krytyków Erazma był młody franciszkanin z Lovanium, Franciszek Titelmans. W swoim Prologus Apologeticus zarzucał on Erazmowi motywowane pychą poszukiwanie próżnej chwały i bronił autorytetu obowiązującej od stuleci Wulgaty. Sednem jego argumentacji było przeświadczenie o migracjach Słowa Bożego. Objawienie przenosiło się z języka do języka pod ścisłym nadzorem Boskiej Opatrzności, co gwarantowało wierność przekazu. Tym samym, kwestia tłumaczenia nie była li tylko sprawą filologii, lecz wymagała natchnienia Bożego. Argumentacja Titelmansa znalazła częściowe odzwierciedlenie w dekretach Soboru Trydenckiego poświęconych Biblii. Co prawda szczegóły jego wywodu zupełnie nie przystają do stanu współczesnych badań nad Biblią, to jednak pewne ogólne założenia obecne w jego polemice z Erazmem są zaskakująco bliskie bieżącym debatom, czyniąc ową kontrowersję sprzed blisko pięciuset lat ważnym zagadnieniem badawczym.

EN

A new translation of the New Testament directly from Greek published by Erasmus of Rotterdam in 1516 was a milestone of biblical scholarship. His work, seemingly challenging the traditional Vulgate translation, provoked much opposition. Among Erasmus’s adversaries was Francis Titlemans, a young Franciscan theologian from Leuven. In his Prologus Apologeticus he criticised Erasmus’s work as a self-aggrandising  exercise in vain glory and defended the centuries old authority of the Vulgate. The kernel of his argument was that the Word of God migrated from one language to another under strict Divine supervision that ensured its incorruptibility. Thus, biblical translation was not merely a matter of philology but required divine inspiration. Some arguments of Titelmans were reflected in canons of the Council of Trent relating to the Bible. Although the exact content of his arguments appears irrelevant to contemporary Biblical scholarship, some suppositions underlying his polemic with Erasmus sound very similar to those resonating in modern debates, making this 500 years old controversy a valuable subject of study. 

Keywords

PL

Wulgata; natchnienie biblijne; tłumaczenie Biblii; Humanizm biblijny; Erazm z Rotterdamu; Franciszek Titelmans

EN

Vulgate; biblical inspiration; translation of the Bible; biblical Humanism; Erasmus of Rotterdam; Francis Titelmans

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: The Biblical Annals
• Year: 2019
• Volume: 9
• Issue: 3
• Pages: 525-546

Dates

published

2019-05-10

Contributors

author

Tomasz Karol Mantyk

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Identifiers

DOI

10.31743/biban.4682