Bezpieczeństwo dzieci i ich prawo do ustalenia swojego pochodzenia w przypadku zmiany płci przez transseksualnego rodzica

• Authors: Paulina Rusak-Romanowska

Abstracts

EN

The article aims to show how Polish legislation provides security for children in the case of gender reassignment by their parent. The issue of determining the right of origin of a child is presented, as well as considering whether, in the current legal situation in Poland, the safety of these children is sufficient and creates appropriate conditions for them to exercise their rights and freedoms. These issues belong to the category of sensitive and relevant to the public interest.

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie, na ile ustawodawstwo polskie zapewnia bezpieczeństwo dzieciom w przypadku zmiany płci metrykalnej przez ich rodzica. Analizie została poddana problematyka dotycząca ustalenia prawa do pochodzenia dziecka. Podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie, czy w obecnym stanie prawnym obowiązującym w Polsce zapewniono bezpieczeństwo tych dzieci w wystarczającym stopniu i czy stworzono im odpowiednie warunki, by mogły urzeczywistnić swoje uprawnienia i wolności. Problematyka ta należy do kategorii wrażliwych i istotnych z punktu widzenia interesu społecznego.

Keywords

EN

Transsexualism; gender reassignment; child safety

PL

Transseksualizm; zmiana płci; bezpieczeństwo dzieci

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Year: 2022
• Issue: 4
• Pages: 117-132

Dates

published

2022

Contributors

author

Paulina Rusak-Romanowska

References

• Akty prawne
• Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
• dnia 20 listopada 1989 r., Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r.
• poz. 1359 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, tekst jedn.: Dz. U.
• z 2021 r. poz. 1805 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego, tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1681.
• Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności, tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 442.
• Orzecznictwo
• Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego1973 r., III CRN401/72, GS 1974, Nr 16.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 1978 r., III CZP 100/77, Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych 1983, Nr 10, poz. 217.
• Uchwała Sądu Najwyższego (7) z dnia 22 czerwca 1989 r., III CZP 37/89, Orzecznictwo Sądu Najwyższego 1989, Nr 12, poz. 188.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1992 r., III CZP 40/92, LEX nr 162225.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1995 r., III CZP 118/95, LEX nr 9240.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2013 r., I CSK 146/13, LEX nr 1415181.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2019 r., II CSK 371/18, LEX nr 2616188.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 1991 r., III CRN 28/91, LEX nr 519375.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2014 r., I CSK 394/13, LEX nr 1483363.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 kwietnia 2004 r., I ACa 276/04, LEX nr 127293.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 4 czerwca 2009 r., I ACa 120/09, LEX nr 1643026.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 2 lutego 2016 r., I ACa 104/15, LEX nr 1994439.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2016 r., I ACa 1830/15, niepubl.
• Orzeczenie Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy z dnia 24 września 1964 r., II Cr 515/64, LEX nr 1726970.
• Wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 6 listopada 2013 r., I C 730/12, LEX nr 1717871.
• Wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 4 sierpnia 2014 r., I C 978/13, LEX nr 1845587.
• Literatura
• Boratyńska, M. (2016). Glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 7 marca 2016 r., sygn. I ACa 1830/15. Prawo i Medycyna, 18(4), 131–151.
• Dolecki, H., Sokołowski, T. (red.). 2013. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Dulko, S. (1982). Stwierdzenie zmiany płci w drodze sądowej. Nowe Prawo, 9/10, 71–76.
• Dulko, S. (2008). Modele partnerstwa i relacji małżeńskich transseksualistów typu kobieta-mężczyzna i mężczyzna-kobieta. Przegląd Seksuologiczny, 4, 5–11.
• Filar, M. (1996). Transseksualizm jako problem prawny. Przegląd Sądowy, 1, 73–84.
• Gromadzki, C. (1997). Poczucie przynależności do danej płci jako kryterium przy zmianie oznaczenia płci w akcie urodzenia transseksualistów. Przegląd Sądowy, 10, 61–89.
• Haberko, J. (1999). Charakter prawny uznania dziecka. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 155–167.
• Haberko, J., Łączkowska, M. (red.). (2005). Prawne, medyczne i psychologiczne aspekty wspomaganej prokreacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Ignatowicz, J. (1996). Glosa do uchwały SN z dnia 22 września 1995 r., III CZP 118/95. Orzecznictwo Sądów Polskich, 4 (poz. 78), 192–197.
• Ignatowicz, J., Nazar, M. (2016). Prawo rodzinne. Warszawa: Wolters Kluwer
• Imieliński, K. (1985). Seksuologia. Zarys encyklopedyczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kuśmirek, O., Sztandera, F. (2017). Prawne aspekty zmiany płci – glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2016 r., I ACa 1830/15. Medyczna Wokanda, 9, 275–286.
• Łączkowska, M. (2011). Ustalenie macierzyństwa i ojcostwa w przypadku zabiegów medycznie wspomaganej prokreacji ludzkiej. Acta Iuris Stetinensis, 2, 29–48.
• Łopatka, A. (1991). (red.). Konwencja o prawach dziecka a prawo polskie. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w gmachu Sejmu RP w dniach 19–20 marca 1991 roku. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Matczuk, J. (2012). Osoby transseksualne w procesie zmiany płci – wybrane zagadnienia prawne. W: A. Kłonkowska (red.), Transpłciowość – androgynia. Studia o przekraczaniu płci (s. 163–196). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Mazurkiewicz, J. (1975). Uznanie dziecka poczętego. Studia Prawnicze, 4, 70–78.
• Osajda, K. (red.). (2017). Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Przepisy wprowadzające KRO. Warszawa: C. H. Beck.
• Osajda, K. (2004). Transseksualizm w świetle prawa i praktyki sadów polskich. Przegląd Sądowy, 5, 143–162.
• Piątowski, J. S. (red.). (1985). System prawa rodzinnego i opiekuńczego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Rozental, K. (1991). O zmianie płci metrykalnej de lege ferenda. Państwo i Prawo, 10, 64–73.
• Stojanowska, W. (1979), Rozwód a dobro dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Szeroczyńska, M. (2017). Między dobrem dziecka a literą prawa – ustalenie treści aktu urodzenia dziecka urodzonego przez trans-ojca. Rozważania na tle postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2016 r., sygn. I ACa 1830/15. Ius Novum, 3, 182–197.
• Wojcieszak, A. (2016). Zabieg medycznie wspomaganej prokreacji a ustalenie ojcostwa. Medyczna Wokanda, 8, 205–215.
• Wróbel, J. (2011). Transpozycje płci: andromimeza, transwestytyzm, transseksualizm. Nasz Dziennik, 252, 16–17.
• Zielonacki, A. (1988). Zmiana płci w świetle prawa polskiego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 39–55.

Identifiers

DOI

10.31743/ppe.12164

Biblioteka Nauki

2158255