Negatywne konsekwencje imperializmu ekonomii na przykładzie ekonomicznej analizy prawa karnego

• Authors: Andrzej Jakub Żuk

Abstracts

EN

The aim of the work has been to show the negative effects of economics imperialism in the area of criminal law, on the theoretical and practical levels. The manifestation of this type of imperialism is the economic analysis of criminal law, based on an economic and utilitarian approach. The theoretical part shows the limitations of the two main pillars of the economic analysis of law: the instrumental (calculational) rationality of an individual and the economic (utilitarian) effectiveness of law, against the background of the traditional theory of criminal law (retributivism). Then, in the practical part, the economically motivated postulate of legalizing drugs has been opposed, demonstrating the weaknesses of such arguments and presenting an alternative, although also economically well-grounded, scenario of negative social and economic consequences of the end of drug prohibition.

PL

Celem pracy było ukazanie negatywnych skutków imperializmu ekonomii w obszarze prawa karnego, na płaszczyźnie teoretycznej i praktycznej. Przejawem tego imperializmu jest ekonomiczna analiza prawa karnego opierająca się na podejściu ekonomicznym i utylitarnym. W części teoretycznej ukazano ograniczenia dwóch głównych filarów ekonomicznej analizy prawa: racjonalności instrumentalnej (kalkulacyjnej) jednostki oraz efektywności ekonomicznej (utylitarnej) działania prawa, na tle tradycyjnej teorii prawa karnego (retrybutywizmu). Następnie w części praktycznej przeciwstawiono się ekonomicznie motywowanemu postulatowi legalizacji narkotyków, wykazując słabości takiej argumentacji oraz przedstawiając alternatywny, choć również ugruntowany ekonomicznie, scenariusz negatywnych konsekwencji społecznych i ekonomicznych końca prohibicji narkotykowej.

Keywords

EN

Economics imperialism; boundaries of economics; Law & Economics; criminal law; retributivism; drug policy

PL

Imperializm ekonomii; granice ekonomii; ekonomiczna analiza prawa; prawo karne; retrybutywizm; polityka antynarkotykowa

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Year: 2021
• Issue: 4
• Pages: 135-155

Dates

published

2021

Contributors

author

Andrzej Jakub Żuk

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000279844382

References

• Backhouse, R., Middleton, R. i Tribe, K. (1997, 3-5 września). ‘Economics is what economists do’, but what do the numbers tell us? Paper for Annual History of Economic Thought Conference, University of Bristol, England. Pobrano z https://seis.bristol.ac.uk/~hirm/Downloadpapers/Backhouse,%20Middleton%20and%20Tribe%20(1997)%20Economics%20is%20what%20economists%20do%20con%20ver.pdf (1.10.2021).
• Balcerowicz, L. (1995). Wolność i rozwój. Ekonomia wolnego rynku. Kraków: Znak.
• Barro, R. (2003). Nic świętego. Ekonomiczne idee na nowe Millenium (tłum. M. Rusiński). Warszawa: CeDeWu.
• Becker, G.S. (1990). Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich (tłum. H. Hagemejerowa, K. Hagemejer). Warszawa: PWN.
• Becker G.S. (2001, 17 września). It’s Time to Give up the War on Drugs. Business Week. Pobrano z https://www.bloomberg.com/news/articles/2001-09-16/its-time-to-give-up-the-war-on-drugs (1.10.2021).
• Becker, G.S. i Becker, G.N. (2006). Ekonomia życia. Od baseballu do akcji afirmatywnej i imigracji, czyli w jaki sposób sprawy realnego świata wpływają na nasze codzienne życie (tłum. A. Żak). Gliwice: Onepress/Helion.
• Becker, G.S. i Posner R.A. (2013). Nieoczywistości. Ekonomiczna teoria wszystkiego (tłum. S. Kowalski). Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business.
• Becker, G.S., Murphy, K.M. i Grossman, M. (2004). The Economic Theory of Illegal Goods. the Case of Drugs. NBER Working Paper, 10976. Pobrano z https://www.nber.org/system/files/working_papers/w10976/w10976.pdf (1.10.2021).
• Bełdowski, J., Metelska-Szaniawska K. (2007). Law & Economics – geneza i charakterystyka ekonomicznej analizy prawa. Bank i Kredyt, 10, 51-69.
• Boehlke, J. (2005). Charakterystyka nurtu prawo i ekonomia we współczesnej myśli ekonomicznej. W: B. Polszakiewicz, J. Boehlke (red.), Ład instytucjonalny w gospodarce (s. 43-56). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Boruszewski, J., Hardt, Ł, Mróz, R. i Nowak-Posadzy K. (2020). Kulturowy wymiar modelowania ekonomicznego: Perspektywa humanistyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bretteville-Jensen, A.L. (2006). To Legalize or Not To Legalize? Economic Approaches to the Decriminalization of Drugs. Substance Use & Misuse, 41(4), 555-565.
• Caulkins, J.P., Reuter, P., Iguchi, M.Y. i Chiesa, J. (2005). How Goes the “War on Drugs”? An Assessment of U.S. Drug Problems and Policy. RAND Corporation Occasional Paper. Pobrano z https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/occasional_papers/2005/RAND_OP121.pdf (1.10.2021).
• Chmielewski, M. (2006). Kanta filozofia kary. Ius et Lex, 1, 309-322.
• Cooter, R. i Ulen, T. (2011a). Ekonomiczna analiza prawa (wyd. 2) (tłum. J. Bełdowski). Warszawa: C.H. Beck.
• Cooter, R. i Ulen, T. (2011b). Law & Economics (wyd. 6). Essex: Pearson Education.
• Drug Enforcement Administration. (2010). Speaking Out Against Drug Legalization. Pobrano z http://www.justice.gov/dea/demand/speak_out_101210.pdf (3.01.2011).
• Duff, R.A. (2006). Karanie obywateli. Ius et Lex, 1, 19-43.
• Fordham, R., Jones, L., Sumnall, H., McVeigh, J. i Bellis, M. (2007). The economics of preventing drug use: An introduction to the issues. Pobrano z http://www.cph.org.uk/showPublication.aspx?pubid=287 (3.01.2011).
• Friedman, M. (1989, 7 wrzesień). An Open Letter to Bill Bennett. The Wall Street Journal. Pobrano z https://web.uncg.edu/dcl/courses/viceCrime/m6/Milton%20Friedman%20-%20An%20Open%20Letter%20To%20Bill%20Bennett.htm (1.10.2021).
• Hardt, Ł. (2015a). O granicach ekonomii. W: Ł. Hardt, D. Milczarek-Jędrzejewska (red.), Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi (s. 45-57). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Hardt, Ł. (2015b). Pokora i ekonomia. W: T. Dołęgowski (red.), Przewodnik po moralnym kapitalizmie (s. 71-95). Warszawa: Centrum Myśli Jana Pawła II.
• Hirsch, A. von (2006). Uzasadnienie istnienia i wymiaru kary we współczesnym retrybutywizmie. Ius et Lex, 1, 45-83.
• Kleiman, M.A.R. i Saiger A.J. (1990). Drug Legalization: The Importance of Asking the Right Question. Hofstra Law Review, 18(3), 527-565.
• Kochanowski, J. (2006). Powrót kary sprawiedliwej. Ius et Lex, 1, 9-15.
• Kochanowski, J. (2007). Ekonomiczne podejście do przestępczości. Ius et Lex, 1, 9-13.
• Królikowski, M. (2006). Sprawiedliwość retrybutywna wobec sprawiedliwości naprawczej. Ius et Lex, 1, 107-129.
• Küçükuysal, B. (2011). Drug Legalization Debate. Journal of Social Sciences, 24, 215-224.
• Lazear, E. (2000). Economic Imperialism. The Quarterly Journal of Economics, 115(1), 99-146. doi:10.1162/003355300554791
• Lyons, D. (2002). Osąd moralny a teoria prawa. Ius et Lex, 1, 63-84.
• Marshall, D. (2000). Drug Prohibition Is Effective. W: S. Barbour (red.), Drug Legalization (s. 21-24). San Diego: Greenhaven Press. Pobrano z https://www.yumpu.com/en/document/read/3240300/drug-legalization (1.10.2021.
• Mäki, U. (2012). On the philosophy of the new kiosk economics of everything. Journal of Economic Methodology, 19(3), 219-230. doi: 10.1080/1350178X.2012.714146
• Mäki, U. (2013). Scientific Imperialism. Difficulties in Definition, Identification, and Assessment. International Studies in the Philosophy of Science, 27(3), 325–339. doi: 10.1080/02698595.2013.825496
• McCaffrey, B.R. (2000). Drugs Should Not Be Legalized. W: S. Barbour (red.), Drug Legalization (s. 109-118). San Diego: Greenhaven Press. Pobrano z https://www.yumpu.com/en/document/read/3240300/drug-legalization (1.10.2021).
• McCollum, B. (2000). The War on Drugs Should Focus on Reducing the Drug Supply. W: S. Barbour (red.), Drug Legalization (s. 25-29). San Diego: Greenhaven Press. Pobrano z https://www.yumpu.com/en/document/read/3240300/drug-legalization (1.10.2021).
• Nobel Prize Outreach AB 2021. (2021). The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1992. NobelPrize.org. Pobrano z https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/1992/summary/ (1.10.2021).
• Pawłusiewicz, K. (2007). Rachunek zbrodni i kar? Próba spojrzenia na możliwości i ograniczenia teorii ekonomicznej z punktu widzenia polskiego prawa karnego. Ius et Lex, 1, 319-339.
• Pawłusiewicz, K. i Brożek, B. (2002). Prawo karne w świetle ekonomicznej teorii prawa (Uwagi krytyczne). Państwo i Prawo, 12, 45-55.
• Posner, R.A. (1987). The Law and Economics Movement. American Economic Review, 77(2), s. 1-13.
• Robbins, L. (1932). An Essay on the Nature and Significance of Economic Science. London: Macmillan.
• Rosati, D.K. (2017). Polityka gospodarcza: Wybrane zagadnienia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• Smith, A. (2007). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów 1 (tłum. ks. 1 S. Wolf, O. Einfeld; ks. 2 Z. Sadowski) (wyd. 2). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Stankiewicz, W. (2012). Ekonomika instytucjonalna. Zarys wykładu (wyd. 3). Warszawa. Pobrano z https://www.scribd.com/document/109511313/Waclaw-Stankiewicz-Ekonomika-Instytucjonalna-III (1.10.2021)
• Stelmach, J. i Brożek, B. (2004). Metody prawnicze: logika, analiza, argumentacja, hermeneutyka. Kraków: Zakamycze.
• Stigler, G.J. (1984). Economics: The Imperial Science? The Scandinavian Journal of Economics, 86(3), 301-313. doi: 10.2307/3439864
• Stroiński, R.T. (2008). Wprowadzenie do ekonomicznej analizy prawa (Law and Economics). W: M. Bednarski, J. Wilkin (red.), Ekonomia dla prawników i nie tylko (s. 482-526). Warszawa: LexisNexis.
• Szamota, B. (1992). Teoria ekonomiczna przestępczości (Analiza krytyczna modelu wyboru zachowania przestępnego). Państwo i Prawo, 1, 37-48.
• Thornton, M. (2004). Prohibition vs Legalization. Do Economists Reach a Conclusion on Drug Policy? Econ Journal Watch, 1(1), 82-105. Pobrano z https://econjwatch.org/File+download/33/2004 04 thornton reach_concl.pdf?mimetype=pdf (3.01.2011).
• Tittenbrun, J. (2012). Gospodarka w społeczeństwie. Zarys socjologii gospodarki i socjologii ekonomicznej w ujęciu strukturalizmu socjoekonomicznego. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Walters, J.P., O’Gara, J.F.X. (2000). Prohibition Is Essential to the War on Drugs. W: S. Barbour (red.), Drug Legalization (s. 17-20). San Diego: Greenhaven Press. Pobrano z https://www.yumpu.com/en/document/read/3240300/drug-legalization (1.10.2021).
• Webnotes to Cooter, R. i Ulen, T. (2011). Law & Economics (wyd. 6). USA: Pearson Education. Pobrano z http://wps.aw.com/aw_cooterulen_lawecon_6/178/45815/11728880.cw/index.html (3.01.2011).
• Yablon, D.R. (2011). The Effect of Drug Decriminalization in Portugal on Homicide and Drug Mortality Rates (praca magisterska, Department of Economics, University of California, Berkeley. Pobrano z http://econ.berkeley.edu/sites/default/files/yablon_daniel.pdf (1.10.2021)/

Identifiers

DOI

10.31743/ppe.13157

Biblioteka Nauki

2036864