Globalny versus lokalny – demograficzny wymiar cywilizacyjnych megatrendów

• Authors: Mieczysław Poborski , Ewa Monika Kraska

Abstracts

EN

The demographic transition that we are facing nowadays causes many processes both on a local and global level. The aim of this paper is to present the problems of the demographic explosion in the context of the ongoing processes of globalisation and localisation. At the beginning of the article, issues related to forecasting changes in world population were raised. Next, the distribution of population across continents and its implications were illustrated. The next section points out the high degree of both intensity and complexity of migration movements we are currently dealing with. It describes the phenomenon of urbanisation on a local as well as global scale and its consequences. Also, the importance of local pandemics that disrupt demographic processes was highlighted. The final element in the article was the issue of the impact of population on the natural environment and the risks associated with it.

PL

Przemiany demograficzne, z którymi mamy współcześnie do czynienia, wywołują wiele procesów zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym. Celem artykułu było przedstawienie problemów związanych z eksplozją demograficzną w kontekście zachodzących procesów globalizacji i lokalizacji. W pierwszej kolejności podjęte zostały kwestie związane z prognozowaniem zmian liczby ludności na świecie. Następnie zobrazowano rozkład populacji na poszczególne kontynenty i jego implikacje. W kolejnej części wskazano na wysoki stopień zarówno nasilenia, jak i skomplikowania ruchów migracyjnych, z którymi obecnie mamy do czynienia. Opisano zjawisko urbanizacji w skali lokalnej oraz globalnej, a także jego konsekwencje. Podkreślono również znaczenie lokalnych pandemii, które zakłócają procesy demograficzne. Ostatnim elementem poruszonym w artykule była kwestia wpływu populacji na środowisko naturalne i zagrożenia z tym związane.

Keywords

EN

Demography; urbanization; migrations

PL

Demografia; urbanizacja; migracje; metropolizacja

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 117-148

Dates

published

2022

Contributors

author

Mieczysław Poborski

• https://orcid.org/0000000150796666

author

Ewa Monika Kraska

• https://orcid.org/0000000303998825

References

• Akimoto, H. (2003). Global Air Quality and Pollution. Science, 302(5651), 1716–1719. doi: 10.1126/science.1092666.
• Andorka, R. (1982). Determinants of Fertility in Advanced Societies. London: Methuen.
• Auleytner, J. (2016). Krajowe i międzynarodowe konteksty polityki społecznej. Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka.
• Bass, S., Shields, M. K., Behrman, R. E. (2004). Children, Families and Foster Care. Seria: The Future of Children 14(1). Pobrano z https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ795822.pdf (20.09.2021).
• Bąkiewicz, A., Żuławska, U. (red.). (2010). Rozwój w dobie globalizacji. Warszawa: PWE.
• Bates, D. C. (2002). Environmental Refugees? Classifying Human Migrations Caused by Environmental Change. Population and Environment, 23(5), 465–477.
• Becker, G. (1990). Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich (tłum. H. Hagemejerowa, K. Hagemejer). Warszawa: PWE.
• Breslin, S. (2013). China and the Global Political Economy. New York: Palgrave Macmillan.
• Caldwell, J. C. (2006). Demographic Transition Theory. New York: Springer.
• Carley, M., Spapens P. (2000). Dzielenie się światem (tłum. J. Bałdyga), Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko; Warszawa: Instytut na rzecz Ekorozwoju.
• Castles, S., Miller M. J. (2011). Migracje we współczesnym świecie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• CBOS. (2016). Komunikat z badań: praca za granicą, nr 175. Pobrano z https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_175_16.PDF (28.12.2021).
• CBOS. (2018). Komunikat z badań: wyjazdy do pracy za granicę, nr 146. Pobrano z https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_146_18.PDF (28.12.2021).
• CBOS. (2020). Komunikat z badań: praca obcokrajowców w Polsce, nr 5. Pobrano z https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_005_20.PDF (28.12.2021).
• China. (b.d.). Pobrano z https://www.populationof.net/pl/china/ (22.01.2020).
• Czerny, M., Łuczak, R., Makowski, J. (2007). Globalistyka. Procesy globalne i ich lokalne konsekwencje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dameri, R. P. (2017). Smart City Implementation Creating Economic and Public Value in Innovative Urban Systems. Genewa: Springer Publishing.
• Diemientiew, G. (2017). Zagrożenia bezpieczeństwa globalnego wynikające ze zmian demograficznych. Security, Economy & Law, 4, 67–84.
• Dzienio, K. (1991). Modele prognoz demograficznych dla Polski – Polska 2000. Warszawa: PWE.
• Eberstadt, B. (2004). Four Surprises in Global Demography. Orbis, 48(4), 673–684.
• Europejska Agencja Środowiska. (2019). Środowisko Europy 2020 - stan i prognozy: streszczenie. Luksemburg.
• Frątczak, E. (1991). Demographic Models in the Study of Population Ageing. W: J. Jóźwiak, I.E. Kotowska (red.), Usefulness of Demographic Modelling. Proceedings of the Seminar “Usefulness of Demographic Models”, Jadwisin, November 1989 (s. 72–88). Warszawa: SGH.
• Furmańska-Maruszak A., Wójtewicz A. (2016). Polityka społeczna wobec wyzwań demograficznych i przemian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.
• Gauss, K. M. (2015). Umierający Europejczycy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Gliński, Z., Żmuda, A. (2020). Epidemie i pandemie chorób zakaźnych. Życie Weterynaryjne, 95(9), 554–560.
• GUS (2018), Demographic Yearbook of Poland. Warszawa.
• GUS (2019). Demographic Yearbook of Poland. Warszawa.
• Historical Estimates of World Population. (2006). Pobrano z https://www.census.gov/data/tables/time-series/demo/international-programs/historical-est-worldpop.html (22.03.2022).
• Huntington, S. P. (1997). Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
• Internal Displacement Monitoring Centre. (2021). Internal Displacement in a Changing Climate. Global Report on Internal Displacement. Pobrano z https://www.internal-displacement.org/sites/default/files/publications/documents/grid2021_idmc.pdf (30.12.2021).
• India. (b.d.). Pobrano z https://www.populationof.net/pl/india/ (22.01.2020).
• International Organization for Migration. (2018). World Migration Report 2018. Genewe. Pobrano z https://www.iom.int/sites/g/files/tmzbdl486/files/country/docs/china/r5_world_migration_report_2018_en.pdf (22.03.2022).
• Jałowiecki, B. (2010). Społeczna przestrzeń metropolii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Jędrzejowska, K., Wróbel, A. (2021). Wielki lockdown i deglobalizacja: wpływ pandemii COVID-19 na gospodarkę światową. Rocznik Strategiczny, 26, 172–198.
• Keynes, J. M. (2003). Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Komisja Europejska. (2011). Miasta przyszłości. Wyzwania, wizje, perspektywy. Luksemburg.
• Korenik, S. (2004). Metropolizacja przestrzeni społeczno-gospodarczej w kontekście procesu globalizacji. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 174, 283–290.
• Koryś, P., Okólski, M. (2004). Czas globalnych migracji. Mobilność międzynarodowa w perspektywie globalizacji. Warszawa: Instytut Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kotowska, I. E. (1999). Teoria zmian demograficznych – drugie przejście demograficzne. W: I. E. Kotowska (red.), Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90. w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego (s. 11–33). Warszawa: Wydawnictwo SGH.
• Krajewska, H. (2020). Pandemie w historii świata. Wieś i rolnictwo, 3(188), 17–30.
• Kupiszewski, M. (2002). Modelowanie dynamiki przemian ludności w warunkach wzrostu znaczenia migracji międzynarodowych. Warszawa: PAN.
• Liberska, B. (2002). Globalizacja. Mechanizmy i wyzwania. Warszawa: PWN.
• Légaré, J. (2006). Economic, Social and Cultural Consequences of the Ageing Population. W: G. Caselli, J. Vallin, G. Wunsch (red.), Demography – Analysis and Synthesis. A Treatise in Population (s. 327–336). London: Elsevier.
• Markowski, K. (2008). Ekonomiczne aspekty migracji. W: M. S. Zięba (red.), Migracja – wyzwania XXI wieku (s. 37–53). Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – Lubelska Szkoła Biznesu Sp. z o.o. Fundacji Rozwoju KUL.
• Mazur-Wierzbicka, E. (2013). Uwarunkowania demograficzne zmian środowiskowych – wybrane problemy. Ekonomia, 3(24), 164–174.
• Megatrends 2015. Making Sense of a World in Motion. Pobrano z: https://www.top-network.org/assets/Gatherings/2017/ey-megatrends-report-2015.pdf (22.0.2022).
• Micklewait, J., Wooldrridge, A. (2003). Czas przyszły doskonały. Wyzwania i ukryte obietnice globalizacji (tłum. A. Unterschuetz). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Mierzejewska, L. (2011). Rozwój zrównoważony miasta. Zagadnienia poznawcze i praktyczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. (2013). Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Warszawa. Pobrano z
• http://kigeit.org.pl/FTP/PRCIP/Literatura/002_Strategia_DSRK_PL2030_RM.pdf (28.12.2021).
• Ochwat, M. (2019). Klimat – konflikty – migracje. Scenariusze przyszłości. Postscriptum Polonistyczne, 2(24), 51–71. doi: 10.31261/PS_P.2019.24.04.
• Okólski, M. (2012). Demografia. Współczesne zjawiska i teorie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Palacios-Huerta, I. (red.) (2014). Gospodarka za 100 lat. Najważniejsi ekonomiści przewidują przyszłość (tłum. Biuro Tłumaczeń VeroLing, Kurhaus Publishing). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pavlik, Z. (1982). Rewolucja demograficzna jako ogólna prawidłowość rozwoju ludności (tłum. U. Dzierżawska-Bukowska). Warszawa: Szkoła Główna Planowania i Statystyki.
• Poland. (b.d.). Pobrano z https://www.populationof.net/pl/poland/ (dostęp: 22.01.2020).
• Randers, J. (2014). Rok 2052. Globalna prognoza na następne czterdzieści lat. Raport dla Klubu Rzymskiego dla upamiętnienia 40. rocznicy Granic Wzrostu (tłum. J. Karwacka). Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa – Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Janusza Korczaka, Warszawa.
• Rączaszek, A. (red.). (2012). Demograficzne uwarunkowania rozwoju społecznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Rosset, E. (2012). Teoria przejścia demograficznego. Studia nad teoriami ludnościowymi. Warszawa: PWE.
• Salt, J., Clarke, J., Wanner, P. (2004). International Labour Migration. Strasbourg: Council of Europe Publishing. Pobrano z https://www.unine.ch/files/live/sites/sfm/files/shared/pub/o/o_37.pdf (28.12.2021).
• Sassens, S. (2013). The Global City: New York, London, Tokyo. Princeton, NJ: Princeton University.
• Szczepański, M. (2020). Epidemia koronawirusa jako wydarzenie typu „czarny łabędź”. Przegląd Ekonomiczny, 20, 8–13.
• Szukalski, P. (2012). Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• United Nations. Department of Economic and Social Affairs. (2019a). World Population Prospects 2019. New York. Pobrano z https://population.un.org/wpp/Publications/Files/WPP2019_Highlights.pdf (22.03.2022).
• United Nations. Department of Economic and Social Affairs. (2019b). World Urbanization Prospects. The 2018 Revision. New York. Pobrano z https://population.un.org/wup/Publications/Files/WUP2018-Report.pdf (27.12.2021).
• United States of America. (b.d.). Pobrano z https://www.populationof.net/pl/united-states-of-america/ (22.01.2020).
• Urbanek, P. (2015). Współczesny człowiek w przestrzeni bezpieczeństwa. W poszukiwaniu teoretyczności bezpieczeństwa personalnego. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej – Wydawnictwo Społeczno-Prawne.
• Welzer, H. (2016). Samodzielne myślenie (tłum. V. Grotowicz). Słupsk: Wydawnictwo Dobra Literatura.
• World Air Quality Report. (2020). Pobrano z https://www.iqair.com/world-most-polluted-cities/world-air-quality-report-2020-en.pdf (29.12.2021).
• World Bank. (2017). World Development Indicators 2017. Washington, DC. Pobrano z
• https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/26447 (22.12.2021).
• Worldometer. (b.d.). COVID-19 Coronavirus Pandemic. Pobrano z https://www.worldometers.info/coronavirus/ (27.12.2021).
• World Health Organization. (2020). Lack of New Antibiotics Threatens Global Efforts to Contain Drug Resistance. Pobrano z https://www.who.int/news-room/detail/17–01–2020-lack-of-new-antibiotics-threatens-global-efforts-tocontain-drug-resistance (28.12.2021).

Identifiers

DOI

10.31743/ppe.13245

Biblioteka Nauki

2122160