Człowiek jako podstawowy czynnik w gospodarce w encyklikach Laborem exercens i Centesimus annus

• Authors: Wojciech Wojtyła

Title variants

Man as a Fundamental Factor in the Economy in the Encyclicals Laborem Exercens and Centesimus Annus

Abstracts

EN

The papal message contained in the encyclicals Laborem Exercens and Centesimus Annus can be reduced to the thesis that the key factor in economic processes is man – his creative work and entrepreneurship. Human person and his comprehensive development always remain the first and most important goal of all economic and social life. In his documents, John Paul II points out that the laws of the market have their foundation in the specific nature of a person capable of undertaking multiple activities together with others. In turn, the wealth of countries lies in a new type of ownership based on knowledge and the ability to use human capital. Therefore, the decisive criterion and, at the same time, the challenge for economic and entrepreneurial activities at all times is the question of their anthropological meaning. 

PL

Zawarte w encyklikach Laborem exercens i Centesimus annus przesłanie papieskie można sprowadzić do tezy, wedle której kluczowym czynnikiem procesów gospodarczych jest człowiek – jego twórcza praca oraz przedsiębiorczość. Pierwszym i najważniejszym celem całego życia gospodarczo-społecznego pozostaje zawsze osoba ludzka i jej wszechstronny rozwój. Jan Paweł II w swoich dokumentach zwraca uwagę, że prawa rynku mają swój fundament w specyficznej naturze osoby zdolnej do podejmowania wielorakich działań wspólnie z innymi. Bogactwo krajów polega zaś na nowym typie własności opartym na wiedzy i umiejętności spożytkowania kapitału ludzkiego. Dlatego decydującym kryterium i zarazem wyzwaniem dla działalności ekonomiczno-gospodarczej w każdym czasie jest pytanie o ich sens antropologiczny. 

Keywords

EN

Person; labour; entrepreneurship; dignity

PL

Osoba; praca; przedsiębiorczość; godność

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Year: 2023
• Issue: 1
• Pages: 121-136

Dates

published

2023

Contributors

author

Wojciech Wojtyła

• Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu

• https://orcid.org/000000025482705X

References

• Bell, D. (2014). Kulturowe sprzeczności kapitalizmu (tłum. S. Amsterdamski). Warszawa: Aletheia.
• Buttiglione, R. (1994). Kilka uwag o sposobie czytania ,,Osoby i czynu”. W: T. Styczeń i in. (red.), „Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne (wyd. 3, s. 11–42). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Dyczewski, L. (2007). Rodzina. W: S. Fel, J. Kupny (red.), Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego (s. 88–107). Katowice: Księgarnia św. Jacka.
• Franciszek. (2016a). Orędzie na Światowy Dzień Pokoju (1.01.2016). Pobrano z www.vatican.va (23.01.2023).
• Franciszek. (2016b). Posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitia (19.03.2016). Acta Apostolicae Sedis, 108(cz. 10), 311–446.
• Gałkowski, J. (1980). Praca i człowiek. Próba filozoficznej analizy pracy. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Graeber, D. (2018). Praca bez sensu. Teoria. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Gronbacher, G. (1999). Personalizm ekonomiczny. Lublin: Instytut Liberalno-Konserwatywny.
• Jan Paweł II. (1981). Encyklika Laborem exercens (14.09.1981). Acta Apostolicae Sedis, 73, 577–667.
• Jan Paweł II. (1983). Karta Praw Rodziny. Pobrano z www.srk.opoka.pl/srk/srk_pliki/kata.htm (23.01.2023).
• Jan Paweł II. (1991). Encyklika Centesimus annus (1.05.1991). Acta Apostolicae Sedis, 83, 793–867.
• Jan Paweł II. (1997). List do rodzin Gratissimam sane z okazji Roku Rodziny (2 lutego 1994). W: A. Sporniak (red.), Listy pasterskie Ojca Świętego Jana Pawła II (s. 247–327). Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Jan Paweł II. (2008a). Osoba ludzka jest kryterium i miarą każdej polityki, także międzynarodowej. Przemówienie do Korpusu dyplomatycznego akredytowanego w Hiszpanii, Madryt, 2 listopada 1982 r. W: P. Ptasznik (red.), Jan Paweł II. Dzieła zebrane. T. 10: Homilie i przemówienia z pielgrzymek – Europa, cz. 2: Francja, Hiszpania, Portugalia, Kraje Beneluksu (s. 505–508). Kraków: Wydawnictwo M.
• Jan Paweł II. (2008b). Droga solidarności. Przemówienie do intelektualistów i przedstawicieli klasy rządzącej, Santa Cruz, 12 maja 1988 r. W: P. Ptasznik (red.), Jan Paweł II. Dzieła zebrane. T. 12: Homilie i przemówienia z pielgrzymek – Ameryka Północna i Południowa (s. 784–789). Kraków: Wydawnictwo M.
• Kamińska, K. (2016). Personalizm ekonomiczny a społeczna gospodarka rynkowa – studium porównawcze. Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 9, 52–66.
• Kiereś, B. (2015). Personalistyczny wymiar wspólnotowego życia w rodzinie. Kontekst cywilizacyjny. Pedagogia Christiana, 2, 195–208. doi: 10.12775/PCh.2015.033.
• Losinger, F. (1998). Człowiek jako kluczowy czynnik w gospodarce. Etycznogospodarcze kryterium encykliki Centesimus annus. W: F. Kampka, C. Ritter (red.), Jan Paweł II. ,,Centesimus annus”. Tekst i komentarze (s. 211–226). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Majka, J. (1986). Rozważania o etyce pracy. Wrocław: Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna.
• Marx, R. (2009). Kapitał. Mowa w obronie człowieka. Kraków: Wydawnictwo Homo Dei.
• Mączyńska, E. (2021). Zniewolony konsument na wolnym rynku. Destrukcyjne następstwa i możliwości przeciwdziałania. Biuletyn PTE, 2(93), 39–48.
• Mises, L. (2007). Ludzkie działanie. Traktat o ekonomii. Warszawa: Instytut Ludwika von Misesa.
• Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II. (1966a). Decretum de apostolatu laicorum Apostolicam actuositatem (18.11.1965). Acta Apostolicae Sedis, 58, 837–864.
• Sacrosanctum Concilium Oecumenicam Vaticanum II. (1966b). Constitutio Pastoralis de Ecclesia in Mundo huius temporis Gaudium et spes (7.12.1965). Acta Apostolicae Sedis, 58, 1025–1115.
• Tokarski, J. (2021). Czy liberalizm umarł?. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Wierzbicki, A. (2011). Polska Jana Pawła II. Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL.
• Wierzbicki, A. (2021). Osoba i moralność. Personalizm w etyce Karola Wojtyły i Tadeusza Stycznia. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Wojtyła, K. (1969). Osoba i czyn. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
• Wojtyła, K. (1991). Człowiek w polu odpowiedzialności. Rzym–Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL.
• Wojtyła, K. (1994a). ,,Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne (red. T. Styczeń i in., s. 43–344). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Wojtyła, K. (1994b). Podmiotowość i „to, co nieredukowalne” w człowieku. W: T. Styczeń i in. (red.), ,,Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne (wyd. 3, s. 433–444). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Wojtyła, K. (1994c). Osoba: podmiot i wspólnota. W: T. Styczeń i in. (red.), ,,Osoba i czyn” oraz inne studia antropologiczne (wyd. 3, s. 373–414). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Wojtyła, K. (2001). Miłość i odpowiedzialność (red. T. Styczeń i in.). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Wojtysiak, J. (2007). Filozofia i życie. Kraków: Wydawnictwo ,,Znak”.

Identifiers

DOI

10.31743/ppe.14430

Biblioteka Nauki

33573862