System penitencjarny w zapewnianiu bezpieczeństwa w Polsce

• Authors: Ryszard Suduł

Abstracts

EN

The Prison Service is one of the notable institutions in the state’s internal security system. One of the most important tasks of this uniformed and armed formation is the isolation and resocialisation of persons sentenced by a final sentence to imprisonment. Thus, it can be said that the Prison Service is responsible for ensuring the security of society and protecting it from the negative impact of individuals who were capable of committing a criminal act, i.e. a crime. The dangers of crime significantly affect societies as a whole. This article is an attempt to analyse the pragmatic provisions concerning the system and rules of operation of one of the more important state services, responsible for the execution of punishments and punitive measures resulting in deprivation of liberty, but at the same time carrying out tasks for the benefit of state security.

PL

Służba Więzienna stanowi znaczącą instytucję w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Wśród najważniejszych zadań tej umundurowanej oraz uzbrojonej formacji wyróżnia się izolację oraz resocjalizację osób skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności. Wobec powyższego Służba Więzienna odpowiada za zapewnianie bezpieczeństwa społeczeństwu oraz chroni je przed negatywnym oddziaływaniem jednostek, które były zdolne do popełnienia czynu zabronionego, czyli przestępstwa. Zagrożenia związane z przestępczością w poważny sposób wpływają na całe społeczeństwa. W artykule podjęto próbę analizy przepisów pragmatycznych dotyczących ustroju i zasad funkcjonowania jednej z bardziej istotnych służb państwowych, odpowiedzialnej za wykonanie kar i środków karnych skutkujących pozbawieniem wolności, ale jednocześnie realizującej zadania na rzecz bezpieczeństwa państwa.

Keywords

PL

Bezpieczeństwo; system penitencjarny; Służba Więzienna; zakład karny

EN

Security; penitentiary system; Prison Service; prison

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia i Analizy Nauk o Polityce
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 109-130

Dates

published

2022

Contributors

author

Ryszard Suduł

• Uniwersytet Rzeszowski

• https://orcid.org/0000000264205043

References

• Boć, J. (2009), O bezpieczeństwie wewnętrznym, [w:] A. Chajbowicz, T. Kocowski (red.), Bezpieczeństwo wewnętrzne w działaniach terenowej administracji publicznej, (Wrocław: Kolonia Limited): 18-28.
• Bogunia, L. (2008), System wykonywania kary ograniczenia wolności z uwzględnieniem zróżnicowania zakładów karnych, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 23: 97-110.
• Chajbowicz, A. ( 2009), Bezpieczeństwo a pojęcia zbliżone, [w:] A. Chajbowicz, T. Kocowski (red.), Bezpieczeństwo wewnętrzne w działaniach terenowej administracji publicznej, (Wrocław: Kolonia Limited): 43-56.
• Europejskie Reguły Więzienne (2006) – Rada Europy Komitet Ministrów Zalecenia Rec (2006)2 Komitetu Ministrów do państw członkowskich Rady Europy w sprawie Europejskich Reguł Więziennych (Przyjęte przez Komitet Ministrów w dniu 11 stycznia 2006 r. na 952 posiedzeniu delegatów), https://bip.sw.gov.pl/SiteCollectionDocuments/CZSW/prawaczl/document.pdf (13.07.2022).
• Główny Urząd Statystyczny [b.r.], Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, https://stat.gov.pl/metainformacje/slownik-pojec/pojecia-stosowane-w-statystyce-publicznej/2447,pojecie.html (17.07.2022).
• Główny Urząd Statystyczny (2021), Osadzeni w zakładach karnych i aresztach śledczych, 30.12.2021, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/wymiar-sprawiedliwosci/wymiar-sprawiedliwosci/osadzeni-w-zakladach-karnych-i-aresztach-sledczych,2,1.html (17.07.2022).
• Jędrzejak, K. (2004), Zagadnienia penitencjarne, (Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej) [broszura, w posiadaniu autora].
• Kaczmarek, M. (2010), Zakład karny jako system społeczny, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 67-68: 95-129.
• Kalaman, M.R. (2016), Prawno-organizacyjne uwarunkowania działalności Służby Więziennej, [w:] A. Misiuk, M. Kalaman (red.), Kierunki zmian organizacyjno-technicznych w Służbie Więziennej, (Warszawa: Difin): 19-35.
• Kalisz, T. (2000), Cele wykonywania kary pozbawienia wolności, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 6: 197-227.
• Kalisz, T. (2004), Zatrudnienie skazanych odbywających karę pozbawienia wolności, (Wrocław: Kolonia Limited).
• Kostrzewa, E., Wysocka, N. (2021), Co nieco o systemie penitencjarnym w Polsce, „Ways To Go” 1, https://pomocpostpenitencjarna.pl/ways-to-go-nr-1-2021/str-16/ (26.06.2022).
• Kwieciński, A. (2005), Psychologiczne aspekty izolacji penitencjarnej – wybrane zagadnienia. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 72: 161-167.
• Kwieciński, A. (2019), Ocena i perspektywy rozwoju systemu terapeutycznego wykonywania kary pozbawienia, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 54: 67-83.
• Lelental, S. (2001), Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, (Warszawa: C.H. Beck).
• Lewandowski, M. (2019), Zadania Służby Więziennej na rzecz bezpieczeństwa państwa – kierunek zmian, „Wiedza Obronna” 266-267(1-2): 117-131.
• Lewandowski, M. (2020), Służba więzienna dla społeczeństwa: współpraca formacji z instytucjami oświatowymi, [w:] M. Piotrowska-Trybull, A. Kaczmarek, M. Niemiec (red.), Wyzwania dla bezpieczeństwa i rozwoju. Aspekty społeczne, gospodarcze, obronne, (Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej): 165-173.
• Ministerstwo Sprawiedliwości, Centralny Zarząd Służby Więziennej (2022), Roczna informacja statystyczna za rok 2021,Warszawa, BIS.0332.18.2021.MM,https://www.sw.gov.pl/assets/19/51/61/a542f3464c6b93a4771c38eac7813b2b3aaee79c.pdf (26.06.2022).
• Nawój, A. (2007), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie programowanego oddziaływania, (Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego).
• Obwieszczenie (2022/693) Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 czerwca 2022 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych, „Monitor Polski” z 2022 r. poz. 693
• Pakuła, A. (2009), Bezpieczeństwo publiczne jako dobro wspólne (kilka uwag i refleksji), [w:] A. Chajbowicz, T. Kocowski (red.), Bezpieczeństwo wewnętrzne w działaniach terenowej administracji publicznej, (Wrocław: Kolonia Limited): 29-35.
• Poklek, R. (2013), Służba więzienna w systemie bezpieczeństwa państwa, „Securitologia” 1(17): 142-157.
• Prawo karne wykonawcze (2022), wykład na Uniwersytecie Wrocławskim, https:// prawo.uni.wroc.pl/sites/files/students/rescues/zajeciprawokarne wykonawcze (28.07.2022).
• Rabinowicz, L. (1933), Podstawy nauki o więziennictwie, (Warszawa: Gebethner i Wolff).
• Rozporządzenie (2003/1903) Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie obrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej.
• Rozporządzenie (2016/1804) Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2016 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, Dz. U. z 2016 r. poz.1804.
• Rozporządzenie (2019/2518) Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie szczegółowego trybu działań funkcjonariuszy Służby Więziennej podczas wykonywania czynności służbowych, Dz. U. z 2019 r. poz. 2518.
• Rozporządzenie (2022/880) Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 2022 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony, Dz. U. z 2022 r. poz. 880.
• Słownik języka polskiego PWN (2007), red. prowadzący Ł. Drabik, E. Sobol, (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN).
• System odbywania kary – system zwykły (2022), https://www.zpozdrowieniem.pl/blog/systemy-odbywania-kary-system-zwykly(28.07.2022).
• Szczygieł, B. (2002), Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym, (Białystok: Temida 2).
• Śliwowski, J. (1978), Prawo i polityka penitencjarna, (Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika).
• Ura, E., S. Pieprzny, T. Pado (2007), Pojęcie bezpieczeństwa publicznego w prawie administracyjnym, [w:] J. Zimmermann (red.), Koncepcja systemu prawa administracyjnego. Zjazd Katedr Prawa Administracyjnego i Postępowania Administracyjnego, Zakopane 24-27 września 2006 r., (Warszawa–Kraków: Oficyna a Wolters Kluwer business): 155-168.
• Ustawa (1959/436) z dnia 10 grudnia 1959 r. o Służbie Więziennej, t.j. Dz. U. z 1984 r. Nr 29, poz. 149 z późn. zm.
• Ustawa (1960/168) z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz. U. z 1960 r. Nr 30, poz. 168.
• Ustawa (1981/101) z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1215, 1459.
• Ustawa (Ustawa 1996/283) z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej, t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1761 z późn. zm.
• Ustawa (1997/553) z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, t.j. Dz. U. z . 2022 r. poz. 1138.
• Ustawa (1997/557) z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 53 ze zm.
• Ustawa (2010/523) z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 655, 1115, 1855, 1933.
• Ustawa (2013/628) z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1416.
• Ustawa (2021/1834) z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1834.
• Ustawa (2022/655) z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, Dz. U. z 2022 r. poz. 655.
• Wala, Z. (2015), Systemy penitencjarne na przestrzeni XVIII i XIX wieku, „Studia Iuridica Lublinensia” 24(4): 133-150.
• Walczak, S. (1972), Prawo penitencjarne. Zarys systemu, (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe).
• Warylewski, J. (2007), Kara. Podstawy filozoficzne i historyczne, (Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego).
• Wzorcowe reguły minimalne postępowania z więźniami (1955). Przyjęte w Genewie w 1955 r. przez Pierwszy Kongres Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zapobiegania Przestępczości i Postępowania ze Sprawcami Przestępstw i zaaprobowane przez Radę Gospodarczą i Społeczną w rezolucji 663C (XXIV) z dnia 31 lipca 1957 r. oraz 2076 (LXII) z dnia 13 maja 1977 r.
• Zarządzanie (2021/25) Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 marca 2021 r. w sprawie organizacji wykonywania zadań w ramach powszechnego obowiązku obrony, Dz. Urz. z 2021 r. poz. 25.
• Zoń, M. (2009), Ustrój i zasady funkcjonowania służby więziennej, [w:] T. Szymanowski (red.), Księga jubileuszowa więziennictwa polskiego 1989-2009, (Warszawa: Centralny Zarząd Służby Więziennej).

Identifiers

DOI

10.31743/sanp.14410

Biblioteka Nauki

2158249