Nauka Gracjana o świadkach

• Authors: Krzysztof Burczak

Abstracts

EN

The research subject of this paper focuses on Gratian’s Decretum in respect of witnesses institution in both criminal and civil cases. The aim of the conducted analyses of Gratian’s legal texts and his dicta was to confirm the hypothesis on the institution of witnesses. The Decretum includes both texts of canon law and Roman Law since canon law has used complementarily principles of Roman Law in several aspects of procedural law, including the rules on witnesses. In the process of analysis of the legal texts several research methods were used: historical and legal, along with a dogmatic and legal method. As the result the hypothesis was confirmed that the institution of witnesses in both canon law and in the norms of Roman Law present in Gratian’s Decretum generally sets the same requirements for witnesses in both systems, except for the elements that differentiate canon law procedure. In addition, canon law proceedings never allowed the evidence to be introduced by trial by ordeal: neither ordeal by hot water nor by hot iron. Gratian in the Decretum has included the achievements of Roman and canonical jurisprudence up to the 12th century. His teachings on witnesses reflect the concern of the Roman and church judiciary to observe a lawful trial procedure, find the truth about the incident and issue a fair verdict. His views on witnesses, apart from obvious outdated standards, are still valid today.

PL

Przedmiotem badań przedstawionych w artykule jest Dekret Gracjana w aspekcie instytucji świadka w procesach zarówno cywilnych, jak i karnych. Celem przeprowadzonych analiz tekstów prawnych oraz dicta Gracjana było uzyskanie potwierdzenia dla przyjętej hipotezy badawczej dotyczącej instytucji świadka. W Dekrecie obecne są teksty prawne zarówno prawa kanonicznego, jak i rzymskiego. Prawo kanoniczne posiłkowało się prawem rzymskim w zakresie wielu instytucji procesowych, również instytucji świadka. Metody badawcze, którymi posłużono się w analizie tekstów prawnych, to metoda historycznoprawna oraz dogmatycznoprawna. W wyniku przeprowadzonych badań potwierdzono przyjętą hipotezę badawczą, że instytucja świadka zarówno w prawie kanonicznym, jak i w normach prawa rzymskiego obecnych w Dekrecie cechuje się zasadniczo takimi samymi wymogami stawianymi świadkom, z zachowaniem elementów różnicujących, specyficznych dla procesu kanonicznego. W procesach kanonicznych nigdy nie wolno było dołączać do przysięgi próby wrzątku lub rozpalonego żelaza. Gracjan zawarł w Dekrecie dorobek jurysprudencji rzymskiej i kanonicznej do XII w. W jego nauce o świadkach odzwierciedla się troska sądownictwa rzymskiego i kościelnego o zachowanie zgodnej z prawem procedury procesowej, dotarcie do prawdy o zdarzeniu i wydanie sprawiedliwego wyroku. Jego nauka o świadkach, poza oczywistymi przestarzałymi normami, pozostaje aktualna do dziś.

Keywords

PL

świadek; proces sądowy; przysięga

EN

witness; trial; oath

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia Prawnicze KUL
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 91-110

Dates

published

2022

Contributors

author

Krzysztof Burczak

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000298296852

References

• Burczak K., Dębiński A., Jońca M., Łacińskie sentencje i powiedzenia prawnicze, wyd. 3, Warszawa 2018.
• Concilia Galliae a. 314-506, red. C. Munier, Corpus Christianorum, Series Latina, t. 148, Turnholti 1963.
• Corpus Iuris Canonici, t. 1, red. E. Friedberg, Leipzig 1879 (repr. Graz 1959).
• Corpus Iuris Civilis, red. P. Krüger, Th. Mommsen, t. 1–2, [b.m.] 1872.
• Dębiński A., Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Warszawa 2003.
• Jaffé P., Regesta Pontificum Romanorum, t. 1–2, red. G. Wattenbach, S. Loewenfeld, K. Kaltenbrunner,
• P. Ewald, Leipzig 1885–1888 (repr. Graz 1956).
• Kolańczyk K., Prawo rzymskie, wyd. 5 zm., Warszawa 2000.
• Liebs D., Lateinische Rechtsregeln und Rechtssprichwörter, München 1998.
• Loska E., Wiarygodność środków dowodowych w rzymskim procesie karnym okresu Wczesnego Cesarstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo 2020, t. 28, z. 110, DOI: 10.15584/znurprawo.2020.28.8.

Identifiers

DOI

10.31743/sp.13022

Biblioteka Nauki

2049871