Przeciwdziałanie alienacji rodzicielskiej w postępowaniu cywilnym – sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem

• Authors: Paulina Woś

Abstracts

EN

Under the amendment of 26 May 2011 that entered into force on 13 August 2011, the institution of enforcement of contact with the child was introduced into the Civil Procedure Code. The aim of the procedure is to enforce the contact with the child, as stipulated in the judgment or settlement, by threatening to pay a monetary compensation. There are two stages of these proceedings. The first one involves the possibility of threatening by the court, whereas in the second stage court orders the payment of a specified sum of money as a consequence of violating the parental contact order. The instruments discussed in this study constitute a tool for restoring compliance with parent-child contact arrangements. Studies of the Ministry of Justice as well as the surveys and file studies show that negative emotions and bad experiences connected with the personal relationships of parents are one of the main reasons that limit the effectiveness of the proceedings for enforcement of contacts. Deep conflicts between parents, confrontational attitudes as well as treating the proceedings for enforcement of contacts as a weapon in other cases effectively defeat the purpose of those proceedings, exacerbating the phenomenon of parental alienation. The purpose of this article is to analyze the proceedings for enforcement of contacts with the child in the context of parental alienation. Furthermore, the author attempts to answer the question whether the solutions adopted over 11 years ago which were established to enable the entitled person to enforce the contact with the child specified in the judgment or settlement, are sufficient to counteract the violence which is parental alienation.

PL

Nowelizacją z dnia 26 maja 2011 r., która weszła w życie 13 sierpnia 2011 r., wprowadzono do Kodeksu postępowania cywilnego instytucję wykonywania kontaktów z dzieckiem. Ma ona na celu wyegzekwowanie określonych w orzeczeniu lub ugodzie kontaktów z dzieckiem poprzez zagrożenie koniecznością spełnienia świadczenia o charakterze pieniężnym. Postępowanie ma charakter dwuetapowy. W I etapie polega ona na możliwości zagrożenia przez sąd, w II etapie zaś nakazania zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, jako konsekwencji naruszenia postanowień o kontaktach rodziców z dziećmi. Omawiane w niniejszym opracowaniu instrumenty są narzędziem służącym przywróceniu przestrzegania ustaleń dotyczących sfery kontaktów pomiędzy rodzicami a dziećmi. Opracowania Ministerstwa Sprawiedliwości oraz badania ankietowe i aktowe pokazują, że negatywne emocje i złe doświadczenia związane z relacjami osobistymi rodziców są jedną z głównych przyczyn ograniczających skuteczność postępowań o wykonywanie kontaktów. Głębokie konflikty pomiędzy rodzicami, występująca postawa konfrontacyjna, a także traktowanie postępowania o wykonywanie kontaktów jako oręża walki w innych sprawach, skutecznie udaremniają celowość prowadzonych postępowań, pogłębiając zjawisko alienacji rodzicielskiej. W artykule poddano analizie problematykę z zakresu postępowań o wykonywanie kontaktów z dzieckiem w kontekście zjawiska alienacji rodzicielskiej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy rozwiązania przyjęte przeszło 11 lat temu, mające stanowić instrumenty umożliwiające osobie uprawnionej egzekwowanie ustalonych w orzeczeniu bądź ugodzie kontaktów z dzieckiem, są wystarczające do przeciwdziałania przemocy, jaką jest alienacja rodzicielska.

Keywords

PL

alienacja rodzicielska; przemoc w rodzinie; kontakty z dzieckiem; suma pieniężna

EN

parental alienation; domestic violence; contacts with a child; sum of money

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia Prawnicze KUL
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 289-304

Dates

published

2022

Contributors

author

Paulina Woś

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/000000028578382X

References

• Alienacja rodzicielska – forma przemocy, która niszczy psychikę dziecka, https://alienacjarodzicielska.pl/alienacja-rodzicielska-forma-przemocy-ktora-niszczy-psychike-dziecka/ [dostęp: 8.02.2022 r.].
• Bodio J., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1. Art. 1–729, red. A. Jakubecki, 2019 [wyd. el. LEX].
• Długokęcka P., Wykonywanie orzeczeń sądowych w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, w: Problemy z sądową ochroną praw człowieka, t. 1, red. R. Sztychmiler, J. Krzywkowska, Olsztyn 2012.
• Dunajska M.B., Rozważania o wykonywaniu postanowienia o ustaleniu kontaktów z dzieckiem w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2008 r. (III CZP 75/08), Rodzina i Prawo 2011, nr 19.
• Dziewulska A., Sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem, Młoda Palestra 2016, z. 1.
• Flaga-Gieruszyńska K., Zieliński A., Aniukiewicz T., Zażalenie w postępowaniu cywilnym. Komentarz praktyczny z orzecznictwem. Wzory pism procesowych, 2020 [wyd. el. Legalis].
• Gudowski J., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4. Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, wyd. 5, 2016 [wyd. el. LEX].
• Haak H., Ochrona prawna udzielana przez sąd opiekuńczy, Toruń 2002.
• Holewińska-Łapińska E., Sędziowska ocena efektywności stosowania przepisów o wykonywaniu kontaktów z dzieckiem (art. 59815–59820 K.p.c.) i ich adekwatności do potrzeb praktyki w świetle wyników badania ankietowego, Prawo w Działaniu 2016, nr 25.
• Holewińska-Łapińska E., Domański M., Słyk J., Orzecznictwo w sprawach o wykonywanie kontaktów z dziećmi, Prawo w Działaniu 2016, nr 25.
• Hypś S., Ochrona rodziny w polskim prawie karnym, Lublin 2012.
• Ignaczewski J., Komentarz do spraw o kontakty z dzieckiem, Warszawa 2011.
• Jagieła J., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. 3. Komentarz do art. 425–729, red. A. Marciniak, 2020 [wyd. el. Legalis].
• Jastrzemska S., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. 2. Komentarz do art. 506–1217, red. T. Szanciło, 2019 [wyd. el. Legalis].
• Justyński T., Prawo do kontaktów z dzieckiem w prawie polskim i obcym, Warszawa 2011.
• Justyński T., W sprawie tzw. opieki naprzemiennej, Rodzina i Prawo 2011, nr 19.
• Kalus S., Orzekanie o władzy rodzicielskiej i kontaktach z dzieckiem. Zagadnienia wybrane, w: Prawo prywatne wobec wyzwań współczesności. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Ogiegle, red. M. Fras, P. Ślęzak, Warszawa 2017.
• Kędziera K., Stępień M., Piecza naprzemienna w polskim prawie rodzinnym, Palestra 2018, nr 3.
• Krakowiak M., Nakazanie zapłaty sumy pieniężnej w nowym postępowaniu o wykonywanie kontaktów z dzieckiem, Transformacje Prawa Prywatnego 2013, nr 3.
• Krej N., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, wyd. 29, 2021 [wyd. el. Legalis].
• Łazarska A., Efektywne wykonywanie orzeczenia dotyczącego prawa do kontaktów z dzieckiem w świetle standardów strasburskich, Przegląd Prawa Egzekucyjnego 2020, nr 11.
• Malczyk M., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. 1B. Komentarz do art. 425–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, 2020 [wyd. el. Legalis].
• Marcewicz O., Postępowanie w sprawach dotyczących wykonania kontaktów z dzieckiem – zagadnienia wybrane, w: Aequitas Sequitur Legem. Księga jubileuszowa z okazji 75. urodzin Profesora Andrzeja Zielińskiego, red. K. Flaga-Gieruszyńska, G. Jędrejek, Warszawa 2014.
• Opracowanie wieloletnie Ministerstwa Sprawiedliwości „Rodzaje orzeczeń w sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem”, https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/ [dostęp: 8.02.2022 r.].
• Paleń P., Ingerencja sądowa w prawo do kontaktu z dzieckiem, Kortowski Przegląd Prawniczy 2016, nr 2.
• Pismo Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego z dnia 21 kwietnia 2021 r., https://brpd.gov.pl/wp-content/uploads/2021/04/Wyst%C4%85pienie-RPD-do-Ministra-Sprawiedliwo%C5%9Bci-ws-alienacji-rodzicielskiej.pdf [dostęp: 8.02.2022 r.].
• Pruś P., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2. Art. 478–1217, red. M. Manowska, wyd. 4, Warszawa 2021.
• Strus-Wołos M., Strus Z., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. 3. Art. 506–729, red. T. Wiśniewski, 2021 [wyd. el. LEX].
• Strus Z., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. 3. Art. 506–729, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, wyd. 2, Warszawa 2013.
• Studzińska J., Charakter prawny postanowienia o wykonywaniu kontaktów z dzieckiem, w: Aequitas Sequitur Legem. Księga jubileuszowa z okazji 75. urodzin Profesora Andrzeja Zielińskiego, red. K. Flaga-Gieruszyńska, G. Jędrejek, Warszawa 2014.
• Woś P., w: Leksykon cywilnego postępowania nieprocesowego. Podstawowe pojęcia, red. J. Misztal-Konecka, Warszawa 2021.
• Wręczycka R.M., Wykonanie orzeczeń dotyczących kontaktów z dzieckiem de lege lata i de lege ferenda, Przegląd Prawa Egzekucyjnego 2010, nr 8.
• Zajączkowska J., Aspekty prawne kontaktów z dzieckiem, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2018, t. 80, z. 1, DOI: 10.14746/rpeis.2018.80.1.21.
• Zajączkowska-Burtowy J., Burtowy M., O kryminalizacji tzw. alienacji rodzicielskiej, Prokuratura i Prawo 2020, nr 4.
• Zegadło R., Wykonywanie orzeczeń o kontaktach, Rodzina i Prawo 2012, nr 23.
• Żyznowski T., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. 3. Komentarz do art. 425–729, red. A. Marciniak, 2020 [wyd. el. LEX].

Identifiers

DOI

10.31743/sp.13034

Biblioteka Nauki

2049880