Zaburzenia osobowości typu "borderline" jako przyczyna natury psychicznej niezdolności do zawarcia małżeństwa w orzecznictwie Sądu Metropolitalnego w Lublinie

• Authors: Grzegorz Bzdyrak

Title variants

EN

Borderline personality disorders as a cause of mental incapacity to marry in the judicature of the Metropolitan Court in Lublin

RU

Пограничное расстройство личности ("borderline") как психическая причина неспособности вступить в брак в практике Церковного суда Люблинской Митрополии

UK

Розлади особистості типу бордерлайн як причина психічної неспроможності одружитися в юриспруденції Митрополичого суду в Любліні

Abstracts

UK

Мета статті – вказати, що таке прикордонний розлад особистості та як він впливає на здатність майбутньої пари вступити в дійсний шлюб. Розлади особистості слід відрізняти від психічних захворювань, хоча супутні симптоми часто схожі. На відміну від психічних захворювань, розлади особистості не є «виліковними» – в результаті психологічної терапії, яка часто підтримується фармакотерапією. Людину, уражену розладом, можна лише навчити справлятися з екстремальними емоціями. Автор характеризує прикордонний розлад особистості, вказуючи, як вiн впливає на прийняття та виконання важливих подружніх обов’язків. Нарешті, ґрунтуючись на аналізі справ про анулювання шлюбу, які розглядаються в Митрополичому суді в Любліні, він представляє конкретну поведінку, типову для людей з прикордонним розладoм особистості.

RU

Цель данной статьи – разъяснить понятие пограничного расстройства личности, а также объяснить как оно влияет на способность нуптуриентов вступать в действительный брак. Расстройства личности следует отличать от психических заболеваний, хотя сопутствующие симптомы часто похожи. В отличие от психических заболеваний, расстройства личности не «излечиваются» – в результате психологической терапии, часто сопровождаемой фармакотерапией. Человека, страдающего этим расстройством, можно только научить справляться с экстремальными эмоциями. Автор характеризует пограничное расстройство личности, указывая, как оно влияет на принятие и выполнение основных супружеских обязанностей. Наконец, на основе анализа материалов дел о признании недействительности брака, находящихся на рассмотрении Церковного суда Люблинской Митрополии он представляет специфические формы поведения, характерные для лиц с пограничным расстройством личности.

EN

The purpose of the article is to present what borderline personality disorder is and how it affects the ability of prospective spouses to enter into a valid marriage. Personality disorders should be distinguished from mental illness, although the accompanying symptoms are often similar. Unlike mental illness, personality disorders are not “curable” – as a result of psychological therapy, often supported by pharmacotherapy. A person affected by the disorder can only be taught to cope with extreme emotions. The author of the study describes borderline personality disorders, indicating how they affect taking up and performing important marital duties. Finally, based on the analysis of the files of marriage annulment cases pending before the Metropolitan Court in Lublin, the author of the paper presents specific types of behaviour typical of people with borderline personality disorders.

PL

Celem artykułu jest wskazanie, czym jest zaburzenie osobowości z pogranicza i w jaki sposób wpływa ono na zdolność nupturientów do zawarcia ważnego małżeństwa. Zaburzenia osobowości należy odróżnić od choroby psychicznej, choć często towarzyszące im objawy są do siebie zbliżone. W przeciwieństwie do choroby psychicznej zaburzenia osobowości nie są „uleczalne” – w wyniku terapii psychologicznej, często wspomaganej farmakoterapią. Osobę dotkniętą zaburzeniami można jedynie nauczyć radzenia sobie ze skrajnymi emocjami. Autor charakteryzuje zaburzenia osobowości borderline, wskazując, w jaki sposób wpływają one na podjęcie i wykonywanie istotnych obowiązków małżeńskich. Finalnie, na podstawie analizy akt spraw o nieważność małżeństwa toczących się przed Sądem Metropolitalnym w Lublinie, przedstawia konkretne zachowania, typowe dla osób z zaburzeniami osobowości z pogranicza.

Keywords

UK

розлади особистості; бордерлайн; розірвання шлюбу; нездатність одружитися; прикордоннa особистість

RU

расстройство личности; пограничное расстройство; borderline; недействительность брака; неспособность вступить в брак; пограничная личность

EN

personality disorder; borderline; nullity of marriage; incapacity to marry; borderline personality

PL

zaburzenia osobowości; borderline; nieważność małżeństwa; niezdolność do zawarcia małżeństwa; osobowość z pogranicza

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia Prawnicze KUL
• Year: 2023
• Issue: 2
• Pages: 7-25

Dates

published

2023

Contributors

author

Grzegorz Bzdyrak

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000317514318

References

• Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, Kryteria diagnostyczne według DSM-IV, wyd. pol. pod red. J. Wciórki, Wrocław 2008.
• Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, Kryteria diagnostyczne według DSM-V, wyd. pol. pod red. P. Gałeckiego, M. Pileckiego, J. Rymaszewskiej, A. Szulc, S. Sidorowicz, J. Wciórki, Wrocław 2018.
• Callieri B., Psicopatologia e nosologia del paziente borderline con particolare riferimento al consenso matrimoniale, w: Borderline, nevrosi e psicopatie in riferimento al consenso matrimoniale nel diritto canonico, t. 6. Annali di dottrina e giurisprudenza canonica, Roma 1981.
• Cierpiałkowska L., Zaburzenie osobowości borderline, w: Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej, red. L. Cierpiałkowska, E. Soroko, Poznań 2017.
• Decisio C. Pinto, 19.12.1979, w: Borderline, nevrosi e psicopatie in riferimento al consenso matrimoniale nel diritto canonico, t. 6. Annali di dottrina e giurisprudenza canonica, Roma 1981.
• Gawda B., Cechy zaburzeń osobowości a kontrola emocji negatywnych i regulacja nastroju, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J 2018, t. 31, nr 3.
• Kaplan H.I., Sadock B.J., Osobowość „z pogranicza” borderline, w: Psychiatria kliniczna, red. S. Sidorowicz, Wrocław 2004.
• Karsten K., Orzeczenie nieważności małżeństwa. Aplikacja kan. 1095 nr 3 w wyrokach coram Sobański, Kraków 2017.
• Klatkiewicz A., Poznanie społeczne u osób z zaburzeniem osobowości z pogranicza, Poznań 2012, https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/edi-tion/242786?id=242786 [dostęp: 26.04.2023 r.].
• Linehan M.M., Zaburzenie osobowości z pogranicza. Terapia poznawczo-behawioralna, Kraków 2007.
• Mandal E., Kocur D., Makiawelizm i taktyki manipulacji podejmowane przez pacjentów z zaburzeniem osobowości typu borderline w życiu codziennym i podczas terapii, Psychiatria Polska 2013, t. 47, nr 4.
• Masiak M., Zaburzenia osobowości w ujęciu klinicznym, w: Wykłady z psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w roku akademickim 1986/87, Lublin 1989.
• McGrath A., On the Gravity of Causes of a Psychological Nature in the Proof of Inability to Assume the Essential Obligations of Marriage, Studia Canonica 1988, nr 22.
• Millon T., Davis R., Millon C., Escovar L., Meagher S., Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie, Warszawa 2005.
• Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 3. Prawo małżeńskie, Olsztyn 1996.
• Paździor S., Przyczyny psychiczne niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095 n. 3, Lublin 2009.
• Reber A., Słownik psychologii, Warszawa 2000.
• Sztychmiler R., Znaczenie osobowości kandydata do małżeństwa w świetle obowiązującego prawa kanonicznego, Prawo Kanoniczne 1997, t. 40, nr 1–2.
• Światowa Organizacja Zdrowia, Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Rewizja dziesiąta, t. 1, Kraków 2008.
• Viladrich P.J., Zgoda małżeńska, w: Codex Iuris Canonici. Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego, red. P. Majer, edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, Kraków 2011.
• Wilkinson-Ryan T., Westen D., Identity Disturbance in Borderline Personality Disorder: An Empirical Investigation, American Journal of Psychiatry 2000, nr 157.
• Zanarini M.C., Borderline Personality Disorder as an Impulse Spectrum Disorder, w: Borderline Personality Disorder: Etiology and Treatment, red. J. Paris, Washington 1993.
• Ženatý J., Związki z obiektem u osób „z pogranicza”, w: Pacjenci z pogranicza nerwicy i psychozy i psychotycy, red. M. Sokolik, Warszawa 1991.

Identifiers

DOI

10.31743/sp.15088

Biblioteka Nauki

33356104