Pojęcie i cel kary w kościele. Rys historyczno-prawny

• Authors: Krzysztof Mikołajczuk

Title variants

EN

The concept and purpose of a penalty in the Church an outline of legal history

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kościołowi przysługuje własne, wrodzone i niezależne od jakiejkolwiek władzy ludzkiej prawo karania podległych sobie wiernych. Ci, którym przysługuje to prawo, powinni jednak pamiętać, że na pierwszym miejscu są oni pasterzami swojej owczarni, a nie sędziami wymierzającymi karę. Stąd zastosowanie sankcji karnej stanowi ostateczność, gdy nie skutkują inne środki, o czym przypomina prawodawca kodeksowy z 1917 roku. Karą nazywamy reakcję na zachowanie się człowieka wykraczającego przeciwko obowiązującym nakazom lub zakazom. Kara ze swej natury powinna być dolegliwością materialną lub duchową. Powinna być cierpieniem odczuwalnym zmysłami przez przestępcę lub pozbawiać go jakiegoś wymiernego dobra, na przykład życia, wolności, własności określonych uprawnień duchowych lub przywilejów w grupie społecznej. Kolejno kara powinna być wymierzona sprawcy jedynie przez prawowitą władzę (np. kościelną), której podlega. Kara może być zaaplikowana jedynie za przestępstwo dokonane, albowiem kara z natury swej jest odwetem nałożonym na sprawcę przez społeczność ludzką za zburzenie porządku prawnego. Skoro nie zaistniało przestępstwo, nie zaistniał również tytuł prawny do wymierzenia tej kary. Pojęcie kary byłoby niepełne, jeśli poprzestalibyśmy na ustaleniu, czym ona jest, pomijając zagadnienie jej celowości. Zapewne to należy do filozofii kary i daje nam odpowiedź na pytanie, dlaczego istnieje kara i jakie jest jej uzasadnienie. Należy podkreślić, że cel kary usprawiedliwia jej stosowanie i bez wątpienia uprawnia Kościół, lub państwo, do jej wymiaru. W dziejach prawa kanonicznego odnajdujemy różne cele karania w Kościele. Dekret Gracjana, opierając się na nauce św. Augustyna, podkreślał, że kara ma uzasadnienie o tyle, o ile przyczynia się do poprawy przestępcy i innych ludzi. Wydaje się więc celowym przybliżenie tych historyczno-prawnych zagadnień wskazanych w temacie niniejszego artykułu.

EN

The Church has its own inherent right to punish its faithful, a right which is independent of any uman authority. However, those who hold this right must remember that first and foremost, they are  hepherds of their flock, and not the judges inflicting penalties. Hence, penal sanctions should be a last resort to be used only when other measures are not effective, as the Code of 1917 points out. A penalty can be defined as a response to some behavior that violates the rules or prohibitions in force. By its nature, it should involve material or spiritual hardship. It should inflict suffering on the offender or deprive the offender of some good, such as life, freedom, property, certain spiritual benefits, or privileges enjoyed in a social group. Moreover, a penalty should be imposed only by the appropriate legitimate authority (e.g. church authorities). A penalty can only be inflicted for a committed offence, because in its nature it is a retaliation carried out by society against the offender for violating the legal order. If there has been no offence, there is no legal right to inflict a penalty. However, apart from determining what a penalty is, it is also necessary to examine its purpose. This part of the philosophy of punishment can provide an answer to the question why there are penal sanctions and how they are justified. It should be emphasized that the purpose of a penalty justifies its use and undoubtedly, entitles the Church or the state to impose it. As the history of canon law shows, penalties applied by the Church have served different purposes. Referring to St. Augustine's teaching, the Decretum Gratiani emphasised that penalties were justified only in so far as they contributed to the betterment of the offender and other people. Therefore, it seems useful to examine historical and legal issues connected with the subject of this article.

Keywords

PL

karanie w Kościele; pojęcie i cel kary w Kościele; kościelne prawo karne

EN

penalties in the Church; concept and purpose of a penalty in the Church; ecclesiastical penal law

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia Prawnicze KUL
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 81-106

Dates

published

2016-03-06

Contributors

author

Krzysztof Mikołajczuk

Identifiers

DOI

10.31743/sp.4925