Argumentacja religijna w debacie publicznej – wprowadzenie do zagadnienia z perspektywy Johna Rawlsa i Jürgena Habermasa

• Authors: Paulina Łabieniec

Title variants

EN

Religious argumentation in public debate – an introduction to the topic from the perspective of John Rawls and Jürgen Habermas

Abstracts

EN

This paper is an attempt to determine whether setting forth religious arguments in public debate on law is allowed in a liberal state. This issue has become particularly important after the Polish Constitutional Tribunal issued a ruling on the constitutionality of one of the conditions of the permissibility of abortion. In addition to the question of the presence of religious arguments in the debate on the law, a doubt has arisen as to what religious arguments actually are and whether they can include arguments that are substantively consistent with the position of a particular church or other religious organization. The paper discusses John Rawl’s views on the presence of religious argumentation in the public sphere, taking the concept of “public reason” into account. It also presents the position of Jürgen Habermas, who emphasizes the obligation of state officials to translate religious arguments into the language of political values when formulating laws.

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy w państwie liberalnym dopuszczalne jest posługiwanie się argumentami religijnymi w debacie publicznej nad prawem. Zagadnienie to nabrało szczególnego znaczenia po niedawnym orzeczeniu polskiego Trybunału Konstytucyjnego w sprawie konstytucyjności jednej z przesłanek dopuszczalności aborcji. Oprócz pytania o obecność argumentów religijnych w debacie nad prawem pojawiła się wątpliwość, czym właściwie są argumenty religijne i czy można do nich zaliczyć argumenty treściowo (co do istoty) zgodne ze stanowiskiem danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. Punktem odniesienia rozważań jest stanowisko Johna Rawlsa na temat obecności argumentacji religijnej w przestrzeni publicznej, z uwzględnieniem pojęcia „rozumu publicznego”. Artykuł przedstawia także stanowisko Jürgena Habermasa, który akcentuje obowiązek przekładania argumentów religijnych na język wartości politycznych przez urzędników państwowych przy formułowaniu ustaw.

Keywords

PL

prawo i religia; argumentacja religijna; rozum publiczny; liberalizm

EN

law and religion; religious argumentation; public reason; liberalism

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2022
• Volume: 25
• Pages: 271-291

Dates

published

2022

Contributors

author

Paulina Łabieniec

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000348366469

References

• Audi, Robert, Nicholas Wolterstorff. 1997. Religion in the public square: The place of religious convictions in political debate. Lanham: Rowman and Littlefield.
• Audi, Robert. 2018. „In defense of secular justification as a normative constraint on law-making”. W: Robert Audi: Critical engagements, red. Johannes Müler-Salo, 231–241. Münster Lectures in Philosophy 5. Cham: Springer. DOI 10.1007/978-3-030-00482-8_14.
• Bardon, Aurélia. 2014. Religious arguments in political discussion. A theory of public justification [praca doktorska]. [b.m.w.]: Aurélia Bardon, Columbia University. DOI 10.7916/D8WS8RF0.
• Ciszewski, Wojciech. 2020. Rozum i demokracja. Wprowadzenie do koncepcji rozumu publicznego Johna Rawlsa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Dworkin, Ronald. 2014. Religia bez Boga. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Eberle, Christopher. 2002. Religious conviction in liberal politics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Finlayson, James Gordon. 2021. „No proviso: Habermas on Rawls, religion and public reason”. European Journal of Political Theory 20(3): 443–464. DOI 10.1177/1474885118804797.
• Greenawalt, Kent. 1988. Religious convictions and political choice. Oxford: Oxford University Press.
• Habermas, Jürgen. 2012. „Religia w sferze publicznej. Poznawcze założenia «publicznego czynienia użytku z rozumu» przez obywateli wierzących i niewierzących”. W: Jürgen Habermas, Między naturalizmem a religią. Rozprawy filozoficzne, tłum. Marcin Pańków, 102–130. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• James, William. 2001. Doświadczenia religijne, tłum. Jan Hempel. Kraków: „Nomos”.
• Keller, Józef. 1988. „Religia”. W: Zarys dziejów religii, red. Józef Keller, Wiesław Kotański, Witold Tyloch, Bogdan Kupis. Warszawa: Iskry.
• Loobuyck, Partic, Stefan Rummens. 2011. „Religious arguments in the public sphere: Comparing Habermas with Rawls”. W: Religion in the public sphere, red. Niek Brunsveld, Roger Trigg, 237–249. Utrecht: Ars Disputandi.
• March, Andrew F. 2013. „Rethinking religious reasons in public justification”. American Political Science Review 107(3): 523–539.
• Marczewska-Rytko, Maria. 2018. „Politologia religii jako subdyscyplina religioznawstwa i/lub nauk o polityce”. W: Politologia religii, red. Maria Marczewska-Rytko, Dorota Maj, 17–34. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Maroń, Grzegorz. 2018. Integralność religijna sędziego oraz argumentacja religijna w amerykańskim procesie orzeczniczym. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Perry, Michael. 1988. Morality, politics, and law. Oxford: Oxford University Press.
• Rawls, John. 1998. Liberalizm polityczny, tłum. Adam Romaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rawls, John. 2001. „O idei publicznego rozumu raz jeszcze”. W: John Rawls, Prawo ludów, tłum. Michał Kozłowski, 187–255. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Stępień, Mateusz. 2008. Responsywna administracja publiczna. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Szymaniec, Piotr. 2017. Koncepcje wolności religijnej. Rozwój historyczny i współczesny stan debaty w zachodniej myśli polityczno-prawnej. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
• Weithman, Paul. 2002. Religion and the obligations of citizenship. Cambridge: Cambridge University Press.
• Zirk-Sadowski, Marek. 2000. Wprowadzenie do filozofii prawa. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.

Identifiers

DOI

10.31743/spw.13686

Biblioteka Nauki

2154934