Wyłączenie osoby duchownej z ryczałtu. Glosa krytyczna do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 kwietnia 2016 r. (II FSK 491/14)

• Authors: Tomasz Rakoczy

Title variants

EN

Exclusion of a clergyman from lump-sum tax. A critical commentary on the judgement of Supreme Administrative Court of 20 April 2016 (II FSK 491/14)

Abstracts

EN

As follows from the wording of art. 42 para. 1 of the Act of 20 November 1998 on the lump-sum income tax on certain revenues earned by natural persons, clergymen are subject to the tax obligation when they fulfill two conditions: performing pastoral functions (as indicated in the Act) and earning income from fees received when performing these functions. Under a strict interpretation, a clergyman who does not earn a permanent income when performing a pastoral function does not fall under the aforementioned provision and is not subject to taxation even if he does exercise a pastoral role. This is the case with members of religious institutes who have taken the vow of poverty. Canon law deprives them of the capacity to acquire goods in accordance with the principle that „whatever is acquired by a religious is acquired by the monastery”. Therefore, the judgement of the Supreme Administrative Court of 20 April 2016 (II FSK 491/14) discussed in the present paper should be assessed critically. The Court ruled that the religious vow of poverty does not deprive a religious of the right to earn a personal income but merely involves the obligation (irrelevant from the tax law perspective) to transfer the earned revenues to his religious institute. In the case under discussion, as claimed by the author, the norms of canon law should be treated as a necessary complement to the provisions of Polish law.

PL

Jak wynika z przepisu art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, podmiotem obowiązku podatkowego są osoby duchowne spełniające łącznie dwa warunki, którymi są: pełnienie funkcji duszpasterskich (wskazanych w ustawie) oraz osiąganie przychodów z opłat otrzymywanych w związku z pełnieniem takich funkcji. Dokonując ścisłej interpretacji, należy przyjąć, że osoba duchowna, która nie uzyskuje (w sposób stały) dochodu w związku z pełnieniem funkcji duszpasterskiej, nie mieści się w hipotezie powołanego przepisu i nie podlega opodatkowaniu, nawet jeśli taką funkcję faktycznie sprawuje. W opisanej sytuacji znajdują się osoby duchowne, będące członkami instytutów zakonnych, po złożeniu ślubu ubóstwa. Prawo kanoniczne pozbawia je zdolności nabywania dóbr, zgodnie z zasadą, iż „cokolwiek nabywa zakonnik, nabywa klasztor”. Krytycznie należy więc ocenić komentowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 kwietnia 2016 r. (II FSK 491/14). Przyjęto w nim, że zakonny ślub ubóstwa nie pozbawia zakonnika prawa do uzyskiwania dochodów osobistych, a jedynie wiąże się z (nieistotnym dla prawa podatkowego) zobowiązaniem, aby uzyskane przez niego środki zostały przekazane instytutowi zakonnemu. Jak twierdzi autor, w omawianym przypadku normy prawa kanonicznego trzeba bowiem traktować jako niezbędne uzupełnienie przepisów prawa polskiego.

Keywords

PL

prawo kanoniczne; prawo podatkowe; osoba duchowna; duchowny; ślub ubóstwa; zryczałtowany podatek dochodowy

EN

canon law; clergyman; vow of poverty; lump-sum income tax

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2022
• Volume: 25
• Pages: 309-324

Dates

published

2022

Contributors

author

Tomasz Rakoczy

• Polskie Towarzystwo Prawa Wyznaniowego

• https://orcid.org/0000000158205437

References

• Bartosiewicz, Adam, Ryszard Kubacki. 2011. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Brzeziński, Bogumił. 2008. Wprowadzenie do prawa podatkowego. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
• Brzeziński, Bogumił. 2017. Prawo podatkowe. Zagadnienia teorii i praktyki. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
• Karbownik, Henryk. 1995. Ofiary iura stolae na ziemiach polskich w latach 1285–1918: studium historycznoprawne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Krzemiński, Marcin. 2005. „Znaczenie prawa kanonicznego dla określenia sposobu reprezentacji kościelnych osób prawnych. Glosa do wyroku SN z dnia 27 lipca 2000 r., IV CKN 88/00”. Prawo Bankowe 10: 20–30.
• Kucia-Guściora, Beata. 2017. „Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych. W: Prawo podatkowe, red. Paweł Smoleń, Wanda Wójtowicz, 396–397. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Lewandowski, Paweł. 2019. „Iura stolae offerings according to the 1983 Code of Canon Law and the polish particular legislation”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 16: 171–186. DOI 10.32084/sawp.2019.14.1-11.
• Marzoa, Ángel. 2011. „Ofiary mszalne”. W: Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. Piotr Majer, 711–718. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
• Morawski, Lech. 2014. Zasady wykładni prawa. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
• Pietrzak, Michał. 2006. „Prawo kanoniczne w polskim systemie prawnym”. Państwo i Prawo 8: 16–31.
• Radecki, Gabriel. 2006. „Glosa do Wyroku SN z dnia 24 marca 2004, IV CK 108/03”. Przegląd Sądowy 1: 134–140.
• Rakoczy, Bartosz. 2003. „Glosa do Wyroku SN z dnia 27 lipca 2000, IV CKN 88/00”. Orzecznictwo Sądów Polskich 9: 491–495.
• Rakoczy, Bartosz. 2005. „Glosa do Wyroku SN z dnia 24 marca 2004, IV CK 108/03”. Rejent 11: 131–144.
• Rakoczy, Bartosz. 2021. „Cywilnoprawne skutki zrzeczenia się dóbr przez zakonnika w polskim prawie cywilnym. Zarys problemu”. Studia z Prawa Wyznaniowego 24: 171–184.
• Rincón-Pérez, Tomás. 2011. „Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego”. W: Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. Piotr Majer, 536–538. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
• Stanisz, Piotr. 2011a. „Opodatkowanie przychodów osób duchownych”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 295–303. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Stanisz, Piotr. 2011b. „Podstawy polskiego prawa wyznaniowego”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 48–88. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Stanisz, Piotr. 2011c. „Zwolnienia podatkowe i celne kościelnych osób prawnych”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 252–260. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Strugała, Radosław. 2021. „Art. 11 [Pełna zdolność]”. W: Kodeks cywilny. Komentarz, red. Edward Gniewek, Piotr Machnikowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Tunia, Anna. 2015. Recepcja prawa wewnętrznego związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Wiśniewski, Jarosław. 2022. „Podatek dochodowy od osób fizycznych”. W: Meritum. Podatki 2022, red. Aleksander Kaźmierski, 148–190. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Zubert, Bronisław. 1990. Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. T. 2, cz. 3. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Identifiers

DOI

10.31743/spw.13733

Biblioteka Nauki

2154936