Działalność Funduszu Kościelnego w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w świetle najnowszych badań źródłowych. Recenzja monografii Michała Zawiślaka, Fundusz Kościelny w latach 1950-1989, Lublin: Wydawnictwo „Academicon” 2021, ss. 406

• Authors: Marek Strzała

Title variants

EN

The Church Fund in the period of the Polish People’s Republic in the light of the latest source research. Book review of Michał Zawiślak, Fundusz Kościelny w latach 1950-1989, Lublin: Publishing House Academicon 2021, pp. 406

Abstracts

EN

The Church Fund is an important institution in the history of Church–State relations in the period of the Polish People’s Republic. The book under review analyzes a broad range of so far under-researched documents of the Office for Religious Denominations and presents the functioning of the Church Fund in the period 1950–1989. The study reports previously unpublished data regarding specific financial operations of the Church Fund, demonstrating that the Church Fund was used instrumentally and its funds were used for non-statutory purposes. The book is a compendium of knowledge about the regulations concerning the Church Fund between 1950 and 1989 and its activities during that period, valuable both for readers who would like to learn about the institution of the Church Fund, but also for experts looking for the relevant detailed information.

PL

Działalność Funduszu Kościelnego w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stanowi ważny element historii stosunków państwo–Kościół. Recenzowana monografia w oparciu o obszerny, a nieprzebadany w znacznej części wcześniej, materiał źródłowy w postaci archiwaliów Urzędu do spraw Wyznań prezentuje realia funkcjonowania Funduszu Kościelnego w okresie 1950–1989. Opracowanie omawia dane, niedostępne w żadnej innej publikacji, dotyczące konkretnych operacji finansowych Funduszu Kościelnego oraz syntetyzuje wiedzę w zakresie przeznaczenia środków Funduszu Kościelnego na określone rodzaje celów. Autor dowodzi m.in. instrumentalnego wykorzystywania środków, którymi dysponował Fundusz Kościelny oraz wydatkowania przez Fundusz Kościelny środków na cele pozaustawowe. Recenzowana książka stanowi kompendium wiedzy o regulacjach dotyczących Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989 oraz o jego działalności w tym okresie, cenne zarówno dla Czytelnika poznającego instytucję Funduszu Kościelnego, jak i dla eksperta poszukującego konkretnych, szczegółowych danych.

Keywords

PL

Fundusz Kościelny; finanse publiczne; Kościół a państwo; Polska Rzeczpospolita Ludowa; prawo wyznaniowe; polityka wyznaniowa; Urząd do spraw Wyznań

EN

Church Fund; public finances; Church and State; law on religion; People’s Republic of Poland; religious policy; Office for Religious Denominations

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2022
• Volume: 25
• Pages: 391-401

Dates

published

2022

Contributors

author

Marek Strzała

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000313413464

References

• Bernaciński, Łukasz. 2017. Finansowanie związków wyznaniowych ze środków publicznych w Polsce. Fundusz kościelny. Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
• Bernaciński, Łukasz. 2019. „Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w XXI wieku”. Łódzkie Studia Teologiczne 3: 49–60.
• Bernaciński, Łukasz, Jakub Wojtasik. 2019. „Beneficjenci dotacji udzielanych z Funduszu Kościelnego w latach 2016–2018”. Gubernaculum et Administratio 1: 89–104. DOI 10.16926/gea.2019.01.06.
• Ferfecki, Wiktor. 2018. „Fundusz Kościelny rekordowo wysoki”, Rzeczpospolita 173 (27.07.2018): A5.
• Ferfecki, Wiktor. 2020. „Rosną wydatki na księży”, Rzeczpospolita 158 (8.07.2020): A1, A3.
• Ferfecki, Wiktor. 2021. „Rekordowe wydatki na księży”, Rzeczpospolita 143 (23.06.2021): A1, A3.
• Jakubowski, Tomasz. 2021. „Szczodre transfery każdego roku”. Gazeta Wyborcza 258 (5.11.2021; dodatek „Raport o Polskim Kościele”): 2–3.
• Kaleta, Paweł. 2012. „Problemy prawne likwidacji Funduszu Kościelnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 15: 255–274.
• Piszcz-Czapla, Monika. 2009. „Kryteria wydatkowania środków Funduszu Kościelnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 12: 341–352.
• Strzała, Marek. 2020. „Założenia Regulaminu organizacyjnego Urzędu do spraw Wyznań z 1983 roku”. W: Urząd do Spraw Wyznań. Struktury – działalność – ludzie. T. 1. Struktury wojewódzkie i wybrane aspekty działalności, red. Rafał Łatka, 415–423. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
• Walencik, Dariusz. 2013. Nieruchomości Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918–2012. Regulacje prawne – nacjonalizacja – rewindykacja. Katowice: Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach.
• Walencik, Dariusz. 2018. „Wydatkowanie środków z Funduszu Kościelnego w latach 1951–2016”. W: Kwestie majątkowe w prawie wyznaniowym, red. Marek Bielecki, 11–40. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Walencik, Dariusz. 2021. „Cała prawda o Funduszu Kościelnym”. Niedziela. 27 (4.07.2021): 20–21.
• Zawiślak, Michał. 2009a. „Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989”. Studia z Prawa Wyznaniowego 12: 241–266.
• Zawiślak, Michał. 2009b. „Prawne i finansowe aspekty działalności Funduszu Kościelnego w latach 1989–2009”. W: Prawo wyznaniowe w Polsce (1989–2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. Dariusz Walencik, 357–369. Katowice–Bielsko-Biała: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowości i Finansów w Bielsku-Białej.
• Zawiślak, Michał. 2013. „Instrumentalne wykorzystywanie środków Funduszu Kościelnego”. W: Finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych, red. Paweł Sobczyk, Krzysztof Warchałowski, 151–168. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
• Zawiślak. Michał. 2014. „Fundusz Kościelny”. W: Leksykon prawa wyznaniowego: 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, 122–126. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Zawiślak, Michał. 2020. „Struktura wydatków Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989”. W: Człowiek, państwo, Kościół. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, red. Paweł Sobczyk, Piotr Steczkowski, 755–779. Lublin: Wydawnictwo Academicon.

Identifiers

DOI

10.31743/spw.14469

Biblioteka Nauki

2154939