Zagadnienia wyznaniowe w ustawie z dnia 11 marca 2022 roku o obronie Ojczyzny

• Authors: Michał Ożóg

Title variants

EN

Confessional issues in the Act of 11 March 2022 on Homeland Defence

Abstracts

EN

The aim of this paper is to present a critical analysis of the provisions of the Act of 11 March 2022 on Homeland Defence which pertain to freedom of conscience and religion. The dissertation explores issues related to alternative service, information about religion or belief on the soldier identity plate, restrictions of in-kind services for religious reasons, the postponement of military service for students of seminaries and other clerical schools and the transfer of the clergy to the passive reserve. The analysis is based on the regulations of the Constitution of the Republic of Poland. The paper concludes that there is unequal treatment of conscientious objectors to military service depending on the reasons for their objection, namely religious beliefs or professed moral principles. Furthermore, the rights of individuals have been erroneously linked to the status of their religious community.

PL

Celem artykułu jest krytyczna analiza przepisów dotyczących wolności sumienia i wyznania, które zawarto w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Rozważania koncentrują się na zagadnieniu służby zastępczej, informacji o religii lub przekonaniach na żołnierskiej tabliczce tożsamości, ograniczeniu świadczeń rzeczowych ze względów religijnych, odraczaniu służby wojskowej alumnów seminariów i innych szkół duchownych oraz przenoszeniu duchownych do pasywnej rezerwy. Punkt odniesienia stanowią przy tym unormowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przeprowadzone badania prowadzą do wniosku o nierównym traktowaniu osób sprzeciwiających się odbywaniu służby wojskowej ze względów sumienia w zależności od tego, czy powołują się na przekonania religijne czy na wyznawane zasady moralne. Zakres uprawnień jednostek niesłusznie powiązano przy tym ze statusem ich wspólnot religijnych.

Keywords

PL

wolność sumienia i religii; ustawa o obronie ojczyzny; służba zastępcza; klauzula sumienia; duchowny; sprzeciw sumienia; służba wojskowa

EN

freedom of conscience and religion; homeland defence; alternative service; conscience clause; clergy; military service

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2023
• Volume: 26
• Pages: 55-90

Dates

published

2023

Contributors

author

Michał Ożóg

• Uniwersytet w Białymstoku

• https://orcid.org/0000000243155235

References

• Abramowicz, Aneta Maria. 2018. Równouprawnienie związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Banaszak, Bogusław. 2020. „Konstytucyjne obowiązki obywateli Rzeczypospolitej Polskiej”. W: Dziedzictwo i współczesność ładu moralnego, red. Stanisław Leszek Stadniczeńko, Piotr Zamelski, 215-234. Warszawa: Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie.
• Bielecki, Marek. 2016. „Odmowa pełnienia służby wojskowej przez Świadków Jehowy jako realizacja klauzuli sumienia. Uwarunkowania prawno-historyczne”. Studia z Prawa Wyznaniowego 19: 107–128.
• Boć, Jan. 1998. Komentarz do art. 85. W: Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, red. Jan Boć, 149–150. Wrocław: Wydawnictwo Kolonia Limited.
• Brzozowski, Wojciech. 2010. Bezstronność światopoglądowa władz publicznych w Konstytucji RP. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Chyliński, Henryk. 1969. „Wyznanie”. W: Mały słownik religioznawczy, red. Zygmunt Poniatowski, 465–466. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Cupriak, Jakub. 2014. „Członkostwo w związku wyznaniowym”. W: Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, 32–35. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Działocha, Kazimierz. 2003. Komentarz do art. 85. W: Konstytucja Rzeczypospolitej. Komentarz. T. 3, red. Leszek Garlicki, 1–7. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Florczak-Wątor, Monika. 2019. Komentarz do art. 85. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. Piotr Tuleja, 275–278. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Gałka, Jan. 2021. „Praktyka funkcjonowania instytucji służby zastępczej po 1989 r. w świetle regulacji obowiązków w dziedzinie obronności w polskich konstytucjach oraz prac nad Konstytucją”. Przegląd Legislacyjny 3: 39–64.
• Grabowski, Radosław. 2009. „Służba zastępcza”. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, red. Wiesław Skrzydło, Sabina Grabowska, Radosław Grabowski, 555–556. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Grzebyk, Patrycja. 2016. Komentarz do art. 85. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1: Komentarz do art. 1–86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek, 1887–1897. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Kamiński, Stanisław, Zofia J. Zdybicka. 1974. „Definicja religii a typy nauk o religii”. Roczniki Filozoficzne 1: 103–160.
• Krukowski, Józef, Krzysztof Warchałowski. 2000. Polskie prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
• Kuźmicka-Sulikowska, Joanna. 2008. „Osobowość prawna Kościołów i innych związków wyznaniowych w Rzeczypospolitej Polskiej”. Acta Universitatis Wratislaviensis 3048: 89– 109.
• Leszczyński, Leszek. 2022. „Konstytucyjne klauzule generalne – między konstrukcją legislacyjną a jej implementacją”. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 1: 44–54. DOI https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2022.1.44.
• Maroń, Grzegorz. 2021. „O pojmowaniu religii w polskim porządku prawnym”. Forum Prawnicze 3: 37–54. DOI https://doi.org/10.32082/fp.3(65).2021.366.
• Mezglewski, Artur. 2008. „Działalność naukowa i edukacyjna”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz. Prawo wyznaniowe, 167–175. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Motak, Dominika. 2010. „Religia – religijność – duchowość. Przemiany zjawiska i ewolucja pojęcia”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica 43: 201-218.
• Ożóg, Michał. 2016a. „Ograniczenie egzekucji sądowej i administracyjnej w zakresie przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych”. Przegląd Prawa Egzekucyjnego 9: 43–66.
• Ożóg, Michał. 2016b. „Wolność sumienia i religii w stanach nadzwyczajnych w polskim systemie prawnym”. Forum Prawnicze 4: 48–67.
• Ożóg, Michał. 2018. „Postawa pracowników podmiotów leczniczych w kontekście realizacji prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej w Polsce”. Przegląd Prawa Wyznaniowego 10: 107 – 125.
• Ożóg, Michał. 2021. „Prohibition on the obligation to disclose one’s worldview, religious beliefs, or religion in the light of Article 53(7) of the Constitution of the Republic of Poland of April 2, 1997”. Studies in Logic, Grammar and Rhetoric 2: 243–265. DOI https://doi.org/10.2478/slgr-2021-0014.
• Pietrzak, Michał. 2010. Prawo wyznaniowe. Warszawa: LexisNexis.
• Skorupka, Stanisław, Halina Auderska, Zofia Łempicka (red.). 1989. Mały słownik języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Skrzydło, Wiesław. 2013. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Sobczak, Witold. 2012. „Zakaz niewolnictwa”. W: Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich (Osobistych) i Politycznych. Komentarz, red. Roman Wieruszewski, 196–217. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Sobczyk, Paweł. 2001. „Wolność sumienia i religii w art. 53 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.”. Prawo Kanoniczne 3/4: 207–223.
• Sztajer, Sławomir. 2018. Pojęciowa konstrukcja świata religijnego. Przekonania religijne a procesy poznawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Winczorek, Piotr. 2008. Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo „Liber”.
• Wronkowska, Sławomira, Zygmunt Ziembiński. 1997. Zarys teorii prawa. Poznań: Wydawnictwo Ars boni et aequi.
• Zduniak, Agnieszka. 2018. Event w życiu społecznym i religijnym. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Zieliński, Tadeusz Jacek. 2007. „Pojęcie religii, wyznania, związku wyznaniowego i kościoła w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. Prawo i Religia 1: 29–53.
• Żuradzki, Tomasz. 2016. „Uzasadnienie sprzeciwu sumienia: lekarze, poborowi i żołnierze”. Diametros 47: 98–128.

Identifiers

DOI

10.31743/spw.14701

Biblioteka Nauki

23050640