„Przypadki klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie (1950–1951) oraz ich dyscyplinarne następstwa

• Authors: Paweł Kaźmierski

Title variants

EN

“Cases of clericalism” among students of Szczecin Law School (1950–1951) and their disciplinary consequences

Abstracts

EN

In 1946, the authorities of the so-called People’s Poland decided to allow graduates of secondary law schools, specifically those established by the Minister of Justice, to administer justice. Graduates of these schools did not hold a university law degree, nor had they completed judicial training. Before beginning their education in such schools, most students had completed only seven years of primary school. Szczecin Law School operated from 1950 to 1951. The education offered there was strongly ideologized in the spirit of Marxism-Leninism. Students who demonstrated or declared religious faith were met with strong reactions from school management, including disciplinary consequences in the form of expulsion from the school. As such, the present paper aims to discuss “cases of clericalism” among students of Szczecin Law School by analyzing the school’s archival records held in the State Archives in Szczecin. It is important to note that, in a short period of time, graduates of this school often took high office within the local judiciary. They also constituted the majority of members of the “Group of Agitators”, a section of the Polish United Workers’ Party at the Voivodeship Court in Szczecin.

PL

W 1946 r. władze Polski Ludowej zdecydowały się na wyjątkowe dopuszczenie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez osoby, które ukończyły utworzone przez Ministra Sprawiedliwości średnie szkoły prawnicze. Absolwenci tych szkół nie legitymowali się dyplomem wyższych studiów prawniczych. Nie odbywali też aplikacji sądowej. Przed podjęciem nauki w takich szkołach byli w większości absolwentami jedynie siedmiu klas szkoły powszechnej. Szkoła Prawnicza w Szczecinie funkcjonowała w latach 1950–1951. Kształcenie w niej było silnie zideologizowane w duchu marksizmu-leninizmu, a uzewnętrznianie bądź deklarowanie wiary religijnej przez słuchaczy spotykało się ze zdecydowaną reakcją kierownictwa szkoły i mogło zakończyć się nawet skreśleniem z listy słuchaczy. Celem niniejszego artykułu jest omówienie „przypadków klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie, co autor czyni, odwołując się do akt archiwalnych szkoły zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Co istotne, absolwenci tej szkoły niejednokrotnie obejmowali w krótkim czasie wysokie urzędy w lokalnym wymiarze sprawiedliwości oraz stanowili większość członków „Grupy Agitatorów” komórki PZPR przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie.

Keywords

PL

wolność sumienia i wyznania; PRL; Polska Ludowa; Szkoła Prawnicza w Szczecinie; reżim komunistyczny; kształcenie sędziów

EN

freedom of conscience and religion; People’s Poland; People's Republic of Poland; Szczecin Law School; training of judges

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2023
• Volume: 26
• Pages: 323-336

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Kaźmierski

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000182873419

References

• Chajn, Leon. 1945. „Sądy a prasa”. Demokratyczny Przegląd Prawniczy 1: 12–15.
• Chajn, Leon. 1964. Kiedy Lublin był Warszawą. Warszawa: „Czytelnik”.
• Haferkamp, Hans-Peter. 2022. „Juristenausbildung in der DDR”. W: Das Recht der DDR als Gegenstand der Rechtsgeschichte, red. Adrian Schmidt-Recla, Achim Seifert, 35–88. Köln: Böhlau Verlag.
• Jodłowski, Jerzy. 1946. „Akcja szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości”. Demokratyczny Przegląd Prawniczy 7: 28–36.
• Lityński, Adam. 1999. O prawie i sądach początków Polski Ludowej. Białystok: Temida 2.
• Pasek, Andrzej. 2017. „Szkoły prawnicze jako przykład «demokratyzacji» wymiaru sprawiedliwości w początkach Polski Ludowej”. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 324: 247–262. DOI: https://www.doi.org/10.19195/0524-4544.324.13.
• Rokicki, Konrad W. 2022. „Centralna/Wyższa Szkoła Prawnicza im. Teodora Duracza w Warszawie jako alternatywa dla uniwersyteckiego kształcenia prawników. Próba oceny”. W: Studia z historii najnowszej Polski, t. 4, red. Rafał Łatka, 140–159. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
• Wentker, Hermann. 1997. „Einleitung”. W: Volksrichter in der SBZ/DDR 1945 bis 1952, red. Hermann Wentker, 9–94. München: R. Oldenburg Verlag.
• Zaborski, Marcin. 1998a. „Szkolenie «sędziów nowego typu» w Polsce Ludowej. Część I: Średnie szkoły prawnicze”. Palestra 1/2: 79–92.
• Zaborski, Marcin. 1998b. „Szkolenie «sędziów nowego typu» w Polsce Ludowej. Część II: Centralna Szkoła Prawnicza im. Teodora Duracza i Wyższa Szkoła Prawnicza im. Teodora Duracza”. Palestra 3/4: 105–110.
• Zaborski, Marcin. 1998c. „Szkolenie «sędziów nowego typu» w Polsce Ludowej. Część: III. Oficerska Szkoła Prawnicza”. Palestra 5/6: 131–141.

Identifiers

DOI

10.31743/spw.16400

Biblioteka Nauki

23050740