Spóźniona rejestracja małżeństwa zawieranego w formie wyznaniowej. Glosa częściowo krytyczna do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2023 roku (III CZP 71/23)

• Authors: Artur Mezglewski

Title variants

EN

Late registration of marriage concluded in religious form: A partially critical commentary on the resolution of the Supreme Court of 10 May 2023 (III CZP 71/22)

Abstracts

EN

In its resolution issued on May 10, 2023 (III CZP 71/22), the Polish Supreme Court held that activities related to the submission of a certificate of marriage declarations to the registry office and the subsequent drawing up of a marriage certificate constitute a particular administrative procedure in which the clergyman holds the status of a special administering entity. Moreover, the Supreme Court tacitly found that the timely submission of a marriage certificate is not an element of the constitutive requirement for the conclusion of marriage and that the only entity obliged to comply with the five-day deadline specified by law is the clergyman. However, as a consequence of its adoption of the above assumptions, the Court should recognise the rights of prospective spouses to shape their situation as parties to their marriage registration proceedings. As a result, it should be assumed that a civil marriage conducted in the religious form is concluded when, after the ineffective expiration of the clergyman’s deadline to deliver the certificate, the persons who made the declarations pertaining to the “civil effects” of marriage, apply for marriage registration. In these situations, the registrar should draw up a marriage certificate.

PL

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 maja 2023 r. (III CZP 71/22) przyjął, że czynności związane z przekazaniem zaświadczenia o złożeniu oświadczeń o zawarciu małżeństwa do urzędu stanu cywilnego, a następnie sporządzeniem aktu małżeństwa, stanowią swoistą procedurę administracyjną, w ramach której duchowny posiada status szczególnego podmiotu administrującego. Ponadto – implicite – Sąd Najwyższy uznał, że terminowe przekazanie zaświadczenia do urzędu stanu cywilnego nie stanowi elementu konstytutywnej przesłanki zawarcia małżeństwa, a podmiotem zobowiązanym do przestrzegania określonego prawem pięciodniowego terminu pozostaje jedynie duchowny. Konsekwencją przyjęcia powyższych założeń powinno być uznanie uprawnień nupturientów do kształtowania swojej sytuacji jako stron postępowania administracyjnego o rejestrację małżeństwa. Wskutek tego należałoby uznać, że małżeństwo cywilne w formie wyznaniowej zostanie również zawarte, gdy po bezskutecznym upływie terminu na doręczenie przez duchownego przedmiotowego zaświadczenia z wnioskiem o rejestrację małżeństwa wystąpią osoby, które złożyły oświadczenia dotyczące jego „skutków cywilnych”. Kierownik urzędu stanu cywilnego winien w takiej sytuacji sporządzić akt małżeństwa.

Keywords

PL

małżeństwo; zawarcie małżeństwa; akt małżeństwa; wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa; rejestracja małżeństwa

EN

conclusion of marriage; marriage; religious form of concluding marriage; marriage registration; marriage certificate

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2023
• Volume: 26
• Pages: 373-392

Dates

published

2023

Contributors

author

Artur Mezglewski

• Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie

• https://orcid.org/0000000177266606

References

• Andrzejewski, Marek. 2004. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Domański, Rafał Andrzej. 2006. „Konstytutywny czy deklaratywny charakter sporządzenia aktu małżeństwa w USC w przypadku małżeństwa konkordatowego”. Państwo i Prawo 3: 86-99.
• Góralski, Wojciech. 1996. „Małżeństwo «konkordatowe» (art. 10, ust. 1 umowy Stolicy Apostolskiej i Rzeczypospolitej Polskiej z 1993 r.)”. Ateneum Kapłańskie 127(1): 60-72.
• Góralski, Wojciech. 1998. Zawarcie małżeństwa konkordatowego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
• Gudowski, Jacek. 2016. „Komentarz do art. 564”. W: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4: Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. Tadeusz Ereciński. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Krukowski, Józef. 1999a. Konkordat polski. Znaczenie i realizacja. Lublin: Oficyna Wydawnicza „Verba”.
• Kuglarz, Paweł, Fryderyk Zoll. 1994. Małżeństwo konkordatowe. Analiza prawnoporównawcza zawarcia małżeństwa w prawie kanonicznym i w prawie polskim. Rozważania na tle konkordatu z 28 lipca 1993 r. Kraków: Staromiejska Oficyna Wydawnicza.
• Mączyński, Andrzej. 2000. „Znaczenie prawne aktu małżeństwa w świetle kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa o aktach stanu cywilnego”. W: Valeat aequitas. Księga pamiątkowa ofiarowana Księdzu Profesorowi Remigiuszowi Sobańskiemu, red. Maksymilian Pazdan, 293-320. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Mezglewski, Artur. 1999. „Przepisy wprowadzające w życie instytucję małżeństwa konkordatowego”. Roczniki Nauk Prawnych 9(1): 245-265.
• Mezglewski, Artur. 2000. „Warunki konstytutywne uzyskania skutków cywilnych małżeństw zawieranych w formie kanonicznej”. Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej 7: 243-258.
• Mezglewski, Artur, Anna Tunia. 2007. Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Nazar, Mirosław. 2002. „Prawo rodzinne”. W: Zarys prawa cywilnego, red. Mirosław Nazar, 543-554. Lublin: Oficyna Wydawnicza „Verba”.
• Skwarzyński, Michał. 2011. „Problem ograniczania prawa do zawarcia małżeństwa przez osobę pozbawioną wolności”. W: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. Anna Tunia, 95-107. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Skwarzyński, Michał. 2022. „Definicja praw człowieka”. W: Krzysztof Orzeszyna, Michał Skwarzyński, Robert Tabaszewski, Prawo międzynarodowe praw człowieka, 14-17. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Sokołowski, Tomasz. 2005. Prawo rodzinne. Zarys wykładu. Poznań: Ars boni et aequi.
• Strzebińczyk, Jerzy. 2003. Prawo rodzinne. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
• Szadok-Bratuń, Aleksandra. 2013. Procedura zawierania małżeństwa „konkordatowego” w kontekście polskiego prawa administracyjnego. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Szczyrba, Małgorzata. 2003. „Charakter prawny 5-dniowego terminu z art. 8 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego”. Gdańskie Studia Prawnicze 10: 121-131.
• Tunia, Anna. 2017. „Sytuacje niweczące skuteczność oświadczeń woli o zawarciu małżeństwa w demokratycznym państwie prawnym”. Przegląd Prawno-Ekonomiczny 40: 22-38.
• Tunia, Anna. 2020. „Wpływ braku rejestracji małżeństwa zawartego w formie wyznaniowej na bezpieczeństwo obrotu prawnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 307-331. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.7798.
• Winiarz, Jan, Janusz Gajda. 1999. Prawo rodzinne. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.

Identifiers

DOI

10.31743/spw.16650

Biblioteka Nauki

23050750