Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej – wybrane problemy praktyczne

• Authors: Michał Białkowski

Title variants

EN

Patient’s right to pastoral care: Selected practical problems

Abstracts

EN

The present article examines the patient’s right to pastoral care. The subject matter is of particular importance given the changes taking place in Polish society as well as migration (including from cultural circles different from Polish) and the growing awareness of patients of their rights. An additional argument in favour of exploring this topic is the complexity of the legal regulation that requires the interpreter to reach out to various branches of private law (civil law, family law, legal instrument for the protection of patient rights) and public law (constitutional framework of freedom of conscience and religion, organisation of health services). This paper employs a dogmatic-legal method supported by an analysis of Polish court jurisprudence. The aim of this article is to discuss the pastoral care issue by addressing practical problems in the application of the law. Hence, the paper addresses questions related to the implementation of the patient’s right in a manner that ensures respect for his or her will, including the issue of the legal position of a minor and an unconscious patient. The situation of patients who follow religions other than the dominant religion in the Republic of Poland is also analysed. Specific issues related to the role of limitations on judicial and administrative execution as a guarantee of realisation of a right in question or the obligation of the healthcare institution to bear the costs of pastoral care are also addressed. This article provides conclusions mainly concerning the application of the law in relation to the entities who are obliged and entitled to realise the patient’s right to pastoral care. The foundation for effective realisation of rights in this area is the information about a given right and the manner of its exercise. Undoubtedly, regarding the protection of the autonomy of the patient’s will, the non-discrimination of religious minorities, or the principle of incurring costs related to the realisation of this right by the treatment entity, the Polish legal system remains in line with the European standard for the protection of patient rights.

PL

Przedmiotem artykułu jest przysługujące pacjentom prawo do opieki duszpasterskiej. Podjęta tematyka ma szczególnie istotne znaczenie w świetle przemian zachodzących w polskim społeczeństwie, a także migracji (również z różnych od polskiego kręgów kulturowych) oraz rosnącej świadomości pacjentów w zakresie przysługujących im praw. Argumentem przemawiającym za podjęciem tej tematyki jest także złożoność regulacji prawnej normującej prawa pacjenta w tym obszarze, która wymaga od interpretatora sięgnięcia do różnych gałęzi prawa prywatnego (prawo cywilne, prawo rodzinne, narzędzia prawne służące do ochrony praw pacjenta) oraz publicznego (konstytucyjne ramy swobody sumienia i wyznania, organizacja ochrony zdrowia). W pracy zastosowano metodę dogmatycznoprawną wspartą przez analizę polskiego orzecznictwa sądowego. Celem artykułu jest omówienie problematyki opieki duszpasterskiej świadczonej wobec pacjenta poprzez odniesienie się do praktycznych problemów związanych ze stosowaniem prawa. Stąd też w pracy poruszone zostały zagadnienia związane z realizacją prawa pacjenta w sposób zapewniający poszanowanie jego woli, w tym zagadnienie pozycji prawnej pacjenta małoletniego oraz pacjenta nieprzytomnego. Analizie poddana została także sytuacja wyznawców innych religii niż katolicka, dominująca na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Poruszone zostały także zagadnienia szczegółowe związane z rolą ograniczeń egzekucji sądowej i administracyjnej jako gwarancji realizacji omawianego prawa czy podmiotu zobowiązanego do ponoszenia kosztów opieki duszpasterskiej. Artykuł dostarcza wniosków głównie dotyczących stosowania prawa, określając podmioty zobowiązane i uprawnione do realizacji prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej. Fundamentem skutecznej realizacji uprawnień w tym obszarze pozostaje informacja o przysługującym prawie oraz sposobie jego wykonania. Niewątpliwie polski system prawny w zakresie ochrony autonomii woli pacjenta, niedyskryminacji mniejszości religijnych czy zasady ponoszenia kosztów związanych z wykonywaniem tego prawa przez podmiot leczniczy wpisuje się w europejski standard ochrony praw pacjenta.

Keywords

EN

patient rights; pastoral care; healthcare provider; civil liability; churches and other religious organisations

PL

prawa pacjenta; opieka duszpasterska; podmiot leczniczy; odpowiedzialność cywilna; kościoły i inne związki wyznaniowe

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2024
• Volume: 27
• Pages: 257-277

Dates

published

2024

Contributors

author

Michał Białkowski

• Uniwersytet Szczeciński

• https://orcid.org/0000000233666883

References

• Augustynowicz, Anna, Alina Budziszewska-Makulska. 2010. Ustawa o prawach pacjenta. Komentarz. Warszawa: CeDeWu.pl Wydawnictwo Fachowe.
• Banaszak, Bogusław. 2012. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Białkowski, Michał. 2024. Ograniczenia egzekucji sądowej w ochronie zdrowia. Sopot: Currenda.
• Boratyńska, Marta, Przemysław Konieczniak, Eleonora Zielińska (red.). 2019. System Prawa Medycznego. T. 2, cz. 1: Regulacja prawna czynności medycznych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX.
• Bosek, Leszek (red.). 2020. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Bujny, Jędrzej. 2006. Prawa pacjenta. Między autonomią a paternalizmem. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Ciechorski, Jan. 2012. „Glosa do wyroku WSA w Lublinie z dnia 23 listopada 2010 r., sygn. III SA/Lu 339/10”. Prawo i Medycyna 2: 129–139.
• Cnota, Zbinigew, Grzegorz Gura, Tomasz Grabowski, Ewa Kurowska. 2016. Zasady i tryb ustalania świadczeń/roszczeń (odszkodowania i zadośćuczynienia) w przypadku zdarzeń medycznych. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Dercz, Maciej, Tomasz Rek. 2019. Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, LEX.
• Ereciński, Tadeusz, Henryk Pietrzkowski (red.). 2016. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. T. 5: Postępowanie egzekucyjne. Warszawa: Wolters Kluwer, LEX.
• Flaga-Gieruszyńska, Kinga (red.). 2021. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. System Postępowania Cywilnego. T. 8. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Frąckowiak, Hanna. 2016. Postępowanie przed Wojewódzką Komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Gromek, Krystyna. 2020. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Kaczmarczyk, Robert. 2017. „Ochrona swobody sumienia jako dobra osobistego osoby niewierzącej. Glosa do wyroku SN z dnia 20 września 2013 r., II CSK 1/13”. Państwo i Prawo 3: 134–141.
• Karkowska, Dorota. 2012. Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Karkowska, Dorota (red.). 2021. Prawa pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta. Komentarz. Warszawa: LEX.
• Karkowska, Dorota, Jacek Chojnacki. 2014. Postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kłodawski, Maciej. 2013. „Superfluum i nadwyżki znaczeniowe jako przykłady redundancji tekstu prawnego”. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2: 38–51.
• Kubiak, Rafał. 2019. „Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej”. Medycyna Paliatywna 11(1): 33–43.
• Lenio, Paweł. 2018. Publicznoprawne źródła finansowania ochrony zdrowia. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Litwiński, Paweł. 2021a. „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)”. W: Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Wybrane przepisy sektorowe. Komentarz, red. Paweł Litwiński. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Litwiński, Paweł. 2021b. „Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz”. W: Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Wybrane przepisy sektorowe. Komentarz, red. Paweł Litwiński. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Marciniak, Andrzej (red.). 2020. Kodeks postępowania cywilnego. T. 4. Komentarz. Art. 730–10951. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Nowak-Kubiak, Joanna. 2012. Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Ożóg, Michał. 2016a. „Ograniczenie egzekucji sądowej i administracyjnej w zakresie przedmiotów służących do wykonywania praktyk religijnych”. Przegląd Prawa Egzekucyjnego 9: 43–66.
• Ożóg, Michał. 2016b. „Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej w świetle konstytucyjnej zasady równouprawnienia Kościołów i innych związków wyznaniowych”. Studia z Prawa Wyznaniowego 19: 217–236.
• Ożóg, Michał. 2018a. „Charakterystyka stosunku prawnego łączącego kapelana z podmiotem leczniczym w świetle przepisów prawa polskiego i wybranych regulacji wewnętrznych Kościoła katolickiego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 21: 95–122.
• Ożóg, Michał. 2018b. „Postawa pracowników podmiotów leczniczych w kontekście realizacji prawa pacjenta do opieki duszpasterskiej”. Przegląd Prawa Wyznaniowego 10: 107–125.
• Pluta, Katarzyna. 2021. „Udzielenie ateiście sakramentu namaszczenia chorych a naruszenie jego dóbr osobistych oraz zakazu przetwarzania szczególnych kategorii danych”. Przegląd Prawa Wyznaniowego 13: 217–239.
• Rakoczy, Bartosz. 2008. Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polsce. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Rakoczy, Bartosz. 2016. „Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt II CSK 1/13”. Przegląd Prawa Wyznaniowego 8: 213–220.
• Rylski, Piotr (red.). 2022. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Safjan, Marek, Leszek Bosek (red.). 2016. Konstytucja RP. T. 1. Komentarz do art. 1–86. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, Legalis.
• Safjan, Marek, Leszek Bosek (red.). 2018. Instytucje Prawa Medycznego. System Prawa Medycznego. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Stanisz, Piotr. 2016. „Opieka duszpasterska w szpitalach publicznych państw Unii Europejskiej – zarys problematyki”. Studia z Prawa Wyznaniowego 19: 307–331.
• Szafrański, Dariusz. 2016. Zasady techniki prawodawczej w zakresie aktów prawa miejscowego. Komentarz praktyczny z wzorami oraz przykładami. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Wenski, Piotr. 2015. „Rozważania nad standardami opieki duszpasterskiej”. Prawo i Medycyna 1: 72–86.

Identifiers

DOI

10.31743/spw.17507

Biblioteka Nauki

56239788