Transformation of education as the precondition of the establishment of episcopal see in Alexandria in second and third century

• Authors: Oleh Kindiy

Title variants

PL

Transformacja edukacji jako warunek ustanowienia stolicy biskupiej w Aleksandrii w II i III wieku

• Languages of publication: EN

Abstracts

PL

Starożytna Aleksandria to kosmopolityczna metropolia, swoiste skrzyżowanie kultur i religii Cesarstwa Rzymskiego oraz uznane centrum naukowe świata anty­cznego. Tę pozycję miasto zawdzięczało Ptolemeuszom. Owa wyrosła w okresie hellenistycznym stolica wschodniego basenu Morzy Śródziemnego stała się w II i III wieku po Chr. miejscem spotkania trzech najwyżniejszych nurtów religijno-społecznych epoki: hellenizmu, judaizmu i chrystianizmu. Chrześcijanie aleksan­dryjscy, aby uniezależnić się od silnych wpływów kwitnącego w mieście życia intelektualnego hellenizmu i judaizmu, zostali niejako zmuszeni do stworzenia własnego środowiska intelektualnego, którego podstawą stał się autonomiczny system edukacji. Przy jego tworzeniu szczególne miejsce przypadło judaizmowi. Funkcja nauczyciela, rabbi, niezwykle ważna w judaizmie, została przejęta przez młode chrześcijaństwo aleksandryjskie i zmodyfikowana w duchu grecko-rzym­skiej paidei. W konsekwencji powstał swego rodzaju nowy typ chrześcijańskiego nauczyciela-pedagoga. To właśnie hellenistyczny model edukacji, paideia, dopomógł prawdopodobnie chrystianizmowi uniezależnić się od modelu edu­kacji proponowanej przez judaizm. Było to również ściśle związane z napływem prozelitów helleńskich do młodej wspólnoty aleksandryjskich wyznawców Chrystusa. W konsekwecji nastąpiło w tamtejszym chrześcijaństwie przejście od modelu edukacji judaistycznej do modelu autonomicznego, w którym silna pozycja przypadła „pedagogice” grecko-rzymskiej. Transfomacja ta miała m.in. na celu podniesienie rangi szkolnictwa chrześcijańskiego i uczynienia go atrak­cyjnym dla helleńskich prozelitów. Klasyczna paideia pozwoliła chrześcijanom wejść do grona wykształconej społeczność metropolii nad Nilem, a biskupom Aleksandrii – następcom św. Marka – odgrywać ważną rolę w życiu miasta. Owo skrzyżowanie wpływów judaizmu i hellenizmu widać dobrze w twórczości Klemensa Aleksandryjskiego i Orygenesa, których dokonania wzmacniały (mimo wszystko) pozycję lokalnego biskupa. Drugim dowodem krzyżowania się rzeczonych wpływów jest powstanie gnozy chrześcijańskiej. W ten sposób Aleksandria stała się miejscem koegzystencji ortodoksji i heterodoksji w łonie chrystianizmu. Ów system edukacji chrześcijańskiej oparty na gruncie dziedzic­twa wielokulturowej metropolii znajdował się zatem niejako z konieczności pod kontrolą hierarchii kościelnej. Tak stworzono podwaliny pod przyszłą teologiczną hegemonię starożytnego patriarchatu aleksandryjskiego.

Keywords

EN

education; Alexandria

PL

edukacja; Aleksandria

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Vox Patrum
• Year: 2012
• Volume: 58
• Pages: 35-48

Dates

published

2012-12-15

Contributors

author

Oleh Kindiy

Identifiers

DOI

10.31743/vp.4067