Jakimi językami mówili chrześcijanie w Afryce Prokonsularnej? Analiza odnośnych tekstów Tertuliana, św. Cypriana i św. Augustyna

• Authors: Waldemar Jan Turek

Title variants

EN

What Languages did the Christians of Africa Proconsularis use? An Analysis of Corresponding Texts of Tertullian, St. Cyprian and St. Augustine

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W opracowaniu został podjęty temat języków, którymi posługiwali się chrześcijanie Afryki Prokonsularnej. Jako że wywodzili się oni głównie z trzech obszarów kulturowych (fenickiego, greckiego i łacińskiego), próbuje się najpierw ustalić, jak wielu z nich mówiło po fenicku (właściwiej: po punicku), grecku albo po łacinie. Ukazuje się następnie, że w analizowanym okresie od III do V w. środowisko Rzymian propagowało bardzo skutecznie swój język i swoją kulturę. To powodowało, że coraz więcej chrześcijan tego regionu posługiwało się łaciną i, konsekwentnie, najwięcej świadectw literackich (także w odniesieniu do języków fenickiego i greckiego) zachowało się w tym języku. Co więcej, dostrzega się, że to właśnie dzięki chrześcijanom Afryki Prokonsularnej, a nie Rzymu, łacina stała się z biegiem czasu głównym językiem Kościoła. Analizując odnośne teksty Tertuliana, św. Cypriana i św. Augustyna, wyróżnia się trzy różne style łaciny używanej przez tamtejszych chrześcijan. Chodzi najpierw o język wykwintny, którego twórcy kontynuowali (wprowadzając znaczące zmiany co do treści i słownictwa) styl pisania oparty na starożytnej łacinie klasycznej. Ci sami jednak autorzy używali w wielu wypadkach, zwłaszcza w katechezie i w kaznodziejstwie, łaciny prostszej, biorąc pod uwagę możliwości percepcyjne zwykłych wiernych. Najuboższą łaciną posługiwali się ci, którzy byli wychowani w najniższych warstwach, zwłaszcza społeczności fenickiej.

EN

The study has focused on the languages used by Christians in Proconsular Africa. Since they derived primarily from three cultural backgrounds (Phoenician, Greek and Latin), first of all, it tries to ascertain how many of them spoke Phoenician (strictly speaking: Punic), Greek or Latin. It turns out that in the studied time period, from the III to V centuries, the Roman circles furthered their own language and culture and they did this very effectively. As a result, more and more Christians in the region used Latin, and in consequence most of the literary production (even that which originally had been in Punic and Greek) survived in the Latin version. Furthermore, it is noted that it was thanks to the Christians of Proconsular Africa, and not of Rome, that in time Latin became the major language of the Church. As the respective texts of Tertullian, St. Cyprian and St. Augustine are compared, it becomes clear that there were three different styles of Latin used by these Christians. First of all, there was the polished language, in which the authors continued the style of writing based on ancient classical Latin (even though they introduced changes as to the meaning and terminology used). These same authors, in many cases, in particular in catechesis and preaching used a simpler Latin, taking into account the perceptive capacities of the simple faithful. The poorest Latin was used by those who were brought up in the lowest strata, particularly in the Phoenician society.

Keywords

PL

Afryka Prokonsularna; język łaciński; język fenicki; język grecki; Tertulian; Cyprian; Augustyn; Vetus Latina; Akta męczenników; język

EN

Proconsular Africa; Latin; Greek; Punic; Tertullian; Cyprian; Augustine; language; Vetus Latina; Acts of martyrs

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Vox Patrum
• Year: 2019
• Volume: 72
• Pages: 27-48

Dates

published

2019-12-15

Contributors

author

Waldemar Jan Turek

Identifiers

DOI

10.31743/vp.4520