Być kobietą i być mężczyzną, czy być człowiekiem po Edenie? Rdz 3,16-19 raz jeszcze przemyślane

• Authors: Janusz Adam Lemański

Abstracts

EN

Gen 3:(14–)16–19, in the traditional interpretation, is understood as a description of the sentence for breaking God’s prohibition. The various statements contained in these verses are therefore most often all understood as punishments imposed upon the serpent (v. 14), women (v. 16), and men (vv. 17–19). The present article, however, offers and analyzes the suggestion that these statements should be interpreted only as the etiology of social realities in the times of the biblical author and as a description of the whole of humanity, encompassing both men and women, and not only the woman (suffering the pains of childbirth) or the man himself (hard work in the field, and death) in isolation.  

PL

Rdz 3,(14-)16-19 w tradycyjnej interpretacji rozumiane jest jako opis wyroku za złamanie Bożego zakazu. Wypowiedzi zawarte w tych wierszach najczęściej rozumiane są więc jako kara nałożona na węża (w. 14-15), kobietę (w. 16) i mężczyznę (ww. 17-19). W artykule podjęta jest jednak i analizowana sugestia, aby wypowiedzi te interpretować najpierw wyłącznie jako etiologię rzeczywistości społecznej aktualnej w czasach autor biblijnego, a potem także jako opis sytuacji dotyczący całej ludzkości (w obu wypadkach kobiet i mężczyzn), a nie samej kobiety (cierpienie z powodu licznych ciąż), czy samego tylko mężczyzny (ciężka praca na roli i śmierć).    

Keywords

EN

sex/gender; woman; man; humanity; social role; etiology

PL

płeć; kobieta; mężczyzna; ludzkość; rola społeczna; etiologia

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Verbum Vitae
• Year: 2022
• Volume: 40
• Issue: 1
• Pages: 21-36

Dates

published

2022

Contributors

author

Janusz Adam Lemański

• Uniwersytet Szczeciński

• https://orcid.org/000000021512997X

References

• Aurelius, E., „Du bist der Mann”. Zum Charakter biblischer Texte (Biblisch-theologische Schwerpunkte 23; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2004).
• Bührer, W., Am Anfang…Untersuchungen zur Textgenese und zur relativ-chronologischen Einordnung von Gen 1–3 (Forschungen zur Religion und Literatur des Alten und Neuen Testaments 256; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2014).
• Cassuto, U., A Commentary on Genesis. I. From Adam to Noah (Jerusalem: Magne Press 1961).
• Collins, C.J., Genesis 1–4. A Linguistic, Literary, and Theological Commentary (Phillipsburg, NJ: P & R 2006).
• Day, J., From Creation to Babel. Studies in Genesis 1–11 (London: Bloomsbury 2013).
• Dieckmann, D., „Viel vervielfachen werde ich deine Mühe – und deine Schwangerschaft. Mit Mühe wirst du Kinder gebären, Du hast mich aus meiner Mutter Leib gezogen (red. D. Dieckmann – D. Erbele-Küster; Biblisch-theologische Studien 75; Neukirchen:
• Neukirchener Verlag 2006) 11–38.
• Fischer, G., Genesis 1–11 (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament; Freiburg – Basel – Wien: Herder 2018)
• Fischer, I., „Verhältnis der Geschlechter”, Die Welt der Hebräischen Bibel. Umfeld – Inhalte – Grundthemen (red. W. Dietrich; Stuttgart: Kohlhammer 2017) 309–324.
• Gertz, J.C., Das erste Buch Mose (Genesis). Die Urgeschichte Gen 1–11 (Das Alte Testament Deutsch 1; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 2018).
• Hendel, R.S., The Text of Genesis 1–11. Textual Studies and Critical Edition (New York – Oxford: Oxford University Press 1998).
• Jacob, B., Das Buch Genesis (Stuttgart: Calwer 2000).
• Janowski, B., Anthropologie des Alten Testaments. Grundfragen – Kontexte – Themenfelder (Tübingen: Mohr Siebeck 2019).
• Kautzsch, E. – Cowley, A.E. (red.), Gesenius’ Hebrew Grammar (wyd. 2; Oxford: Clarendon Press 1910) (= GKC).
• Koehler, L. et al. (red.) Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu (Warszawa: Vocatio 2008) I–II (= KBL).
• Lemański, J., „Opis stworzenia jako conditio humana (Rdz 2,7)”, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 39/1 (2006) 5–24.
• Lemański, J., Księga Rodzaju. Rozdziały 1–11 (Komentarz Biblijny Stary Testament 1/1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2013).
• Lemański, J., „Imago Dei. W poszukiwaniu źródeł i znaczenia pewnej biblijnej koncepcji antropologicznej”, Powstanie człowieka w ujęciu interdyscyplinarnym (red. T. Maziarka; Kraków: Copernicus Center Press 2019) 121–154.
• Lemański, J., „(Post-)deuteronomistyczny zakaz transwestytyzmu (Pwt 22,5)? Pytanie o jego
• właściwy sens i motywacje”, Collectanea Theologica 90/1 (2020) 77–104. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2020.90.1.03.
• Lemański, J., „Człowiek jako mężczyzna i kobieta. Fundamenty antropologii biblijnej. Ich źródła i konsekwencje”, VerbumVitae 39/1 (2021) 97–118. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.9699.
• Levin, C., Der Jahwist (Forschungen zur Religion und Literatur des Alten und Neuen Testaments 157; Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1993).
• Magonet, J., „The Themes of Genesis 2–3”, A Walk in the Garden (red. P. Morris – D. Sawyer; Journal for the Study of the Old Testament Supplement Series 136; Sheffield: Academic Press 1992) 39–46.
• Mathews, K.A., Genesis 1–11,26 (New American Commentary; Nashville: Broadman & Holman 1996).
• Mazzinghi, L., Weisheit (Internationaler exegetischer Kommentar zum Alten Testament; Stuttgart: Kohlhammer 2018).
• Meyers, C., „‘āṣab”, Theological Dictionary of the Old Testament (red. G.J. Botterweck – H. Ringgren; tł. J.T. Willis – G.W. Bromiley – D.E. Green; Grand Rapids, MI: Eerdmans 2001) XI, 278–280.
• Meyers, C., „Gender Roles and Genesis 3.16 Revisited”, A Feminist Companion to Genesis (red. A. Brenner; Sheffield: Sheffield Academic Press 1993) 118–141.
• Napora, K., „«Odpowiednia dla niego pomoc»? Kobieta w Rdz 1–2”, Sympozjum 21 (2017) 33–48.
• Ravasi, G., Il Cantico dei Cantici (Bologa: Edizione Dehoniane 1992); tł. pol. Pieśń nad Pieśniami (tł. K. Stopa; Kraków: Salwator 2005).
• van Ruiten, J., „Eve’s Pain in Childbearing? Interpretations of Gen 3,16a in Biblical and Early Jewish Texts”, Eve’s Children (red. G.P. Luttikhuizen; Themes in Biblical Narrative 5; Leiden: Brill 2003) 3–26.
• Schüle, A., Die Urgeschichte (Genesis 1–11) (Zürcher Bibelkommentare. AT 1/1; wyd. 2; Zürich: TZV 2020).
• Seebass, H., Genesis. I. Urgeschichte (1,1–11,26) (Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag 1996).
• Vílchez Líndez, J., Sapienza (Roma: Borla 1990).
• Wenham, G.J., Genesis 1–15 (Word Biblical Commentary 1; Waco, TX: Word Book 1987).
• Westermann, C., Genesis 1–11 (Biblischer Kommentar 1/1; NeukirchenVluyn: Neukirchener Verlag 1983).
• Zakovitch, Y., Das Hohelied (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament; Freiburg – Basel – Wien: Herder 2004).
• Zevit, Z., „Of What Was Eve guilty?”, Built by Wisdom. Established by Understanding. Essays on Biblical and Near Eastern Literature in Honor of Adele Berlin (red. M.L. Grossman; Bethesda, MD: University Press of Meryland 2013) 29–38.
• Zevit, Z., What Really Happened in the Garden of Eden (New Haven, CT: Yale University Press 2013).
• Zimmerli, W., 1. Mose 1–11. Urgeschichte (Zürich: TVZ 1943; wyd. 5; 1991).

Identifiers

DOI

10.31743/vv.12984

Biblioteka Nauki

2088028