Bojanowski – Norwid. Projekcja spotkania

• Authors: Józef Franciszek Fert

Title variants

EN

Bojanowski – Norwid. Projection of the meeting

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dwaj wielcy protagoniści polskiego odrodzenia w wieku dziewiętnastym: Edmund Bojanowski (1814-1871), dziś błogosławiony Kościoła katolickiego, i Cyprian Norwid (1821-1883), dziś jeden z powszechniej znanych poetów polskich, tête à tête najprawdopodobniej nigdy się nie spotkali, choć okazji ku temu nadarzyło się co najmniej kilka. Tak więc na tym zdaniu można by zakończyć cały wywód. A jednak… A jednak byli sobie – może nawet o tym nie wiedząc – bardzo bliscy duchowo, a w pewnych sferach stanowili wręcz nieodzowne uzupełnienie i dopełnienie swych dzieł i działań. Nie wiemy do końca, czy Bojanowski i Norwid spotkali się osobiście. Ale jeśliby tak się zdarzyło, to o czym ci dwaj niezwykli ludzie rozmawialiby ze sobą? Myślę, że jednym z najważniejszych tematów ich rozmowy mogłaby być świętość pracy. I dla Norwida, i dla Bojanowskiego kwestie pracy stanowią fundamentalny problem intelektualny, moralny i praktyczny. Taka też była chwila dziejowa, czas, w którym na arenę procesów społecznych z coraz większą mocą wchodził żywioł ludowy – chłopski, jak w zasadzie na ziemiach polskich, i robotniczy – w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, ale też w Polsce ze swymi wielkimi centrami przemysłowymi, jak Poznań, Górny Śląsk, Łódź, Warszawa czy Lwów. W idei Bojanowskiego, wyrosłej z troski o dobre wychowanie dzieci, szczególne miejsce zajmuje właśnie praca jako jeden z fundamentalnych czynników kształtowania człowieka. Poprzez najdrobniejsze zajęcia, aż do poważnych czynów kształtuje się uważna i poważna postawa wobec życia. Bojanowski w swych notatkach poświęconych szczególnie właśnie „wychowaniu w ochronach” detalicznie i skrupulatnie wylicza prace, które mogą być wykorzystywane wychowawczo. A równocześnie wskazuje, że: „Każda robota, oprócz zwyczajnego biegu, ma i swoje uroczyste wykonanie w kształcie obrządku”. Wizja wychowawcza Bojanowskiego harmonijnie splata trzy główne czynniki: praktyczny aspekt każdej, nawet najdrobniejszej pracy, powiązanie procesu wychowawczego z szerszą perspektywą religijną i zasadniczy udział w procesach wychowawczych żywiołu estetycznego, którego najważniejszym czynnikiem jest mądra zabawa. To spojrzenie na pracę jako instrument cywilizacyjnego kształcenia, a równocześnie czynnik kierujący myśli i dążenia ludzkie ku celom wyższym (religijnym, artystycznym, etycznym…) jest uderzająco bliskie zarówno Bojanowskiemu, jak i Norwidowi – wielkim Polakom wieku dziewiętnastego.

EN

Two great protagonists of the Polish rebirth in the nineteenth century: Edmund Bojanowski (18141871), today the Blessed Catholic Church, and Cyprian Norwid (1821-1883), today one of the most widely known Polish poets, tête à tête probably never met, however, there were at least a few occasions for that. So, in this sentence, the whole sentence could be terminated. And yet… And yet they were - perhaps not even aware of it - very spiritually close, and in some areas they were an indispensable supplement and complement to their works and activities. We do not know for sure whether Bojanowski and Norwid met in person. But if that happened, what would these two extraordinary people talk to each other? I think one of the most important topics of their conversation could be the sacredness of work. And both for Norwid and Bojanowski , the issues of work are a fundamental, intellectual, moral and practical problem. Such was also the time of history, the time in which the folk elementary element appeared - peasantry, as in Poland and labour - in Western Europe and in the United States, but also in Poland with its large industrial centers like Poznan, Upper Silesia, Łódź, Warsaw or Lviv. In the Bojanowski idea, born of the concern for good upbringing of children, work is just one of the fundamental factors shaping man. Through the smallest activity, as well as serious deeds a careful and serious attitude towards life is formed. Bojanowski in his notes devoted especially to “upbringing in nursery” detailed and carefully calculates works that can be used educationally. And at the same time, he points out that: “Every work, except the usual course, has its ceremonial execution in the form of a rite”. Bojanowski’s educational vision harmoniously intertwines three main factors: the practical aspect of each, even the smallest work, linking the educational process with a broader religious perspective and fundamental participation in the educational processes of the aesthetic element, whose the most important factor is clever play. It is a look at work as an instrument of civilization education, and at the same time the driver of human thought and aspirations towards higher goals (religious, artistic, ethical …) is strikingly close to both Bojanowski and Norwid - the great Poles of the nineteenth century.

Keywords

PL

Edmund Bojanowski; Cyprian Norwid; praca; świętość; kształcenie; wychowanie; zgromadzenie służebniczek; spotkanie; korespondencja; projekcja

EN

Edmund Bojanowski; Cyprian Norwid; work; holiness; education; upbringing; Congregation of Little Servant Sisters; meeting; correspondence; projection

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Zeszyty Naukowe KUL
• Year: 2017
• Volume: 60
• Issue: 4
• Pages: 29-47

Dates

published

2020-10-21

Contributors

author

Józef Franciszek Fert

Identifiers

DOI

10.31743/zn.2017.60.4.29-47