Priorytety wartości podstawowych w świadomości maturzystów puławskich (1994–2009–2016)

• Authors: Janusz Mariański

Title variants

EN

Priorities of Basic Values in the Consciousness of Puławy Secondary School Graduates (1994-2009-2016)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omówimy funkcjonowanie niektórych wartości podstawowych w świadomości maturzystów puławskich. Zwrócimy uwagę zarówno na rozumienie wartości podstawowych (treść), jak i uznawaną wyższość jednych wartości nad drugimi (preferencja). Zakładamy, że w warunkach radykalnych zmian społecznych dokonuje się wyraźne przewartościowanie wartości, utrata znaczenia jednych wartości i wzrost ważności innych. Maturzystom przedstawiono m.in. test zdań alternatywnych, zawierający kilka par stwierdzeń, z prośbą o wybranie tych, które są bliższe ich opiniom (wybory binarne). Stwierdzenia te dotyczyły wartości, które, jeżeli nawet nie przeciwstawiają się sobie, lecz uzupełniają się i realizują jedne przez drugie, mogą być przedmiotem preferencji. Odpowiedzi na postawiony problem badawczy będziemy szukać w materiałach empirycznych zebranych w latach 1994–2009–2016 wśród maturzystów uczęszczających do liceów ogólnokształcących i techników w Puławach. Z przeprowadzonych analiz socjologicznych wynika, że mniej więcej taka sama część badanych maturzystów opowiada się za indywidualistycznym rozumieniem wolności (,,każdy robi to, co chce”), co i za ujęciem obiektywistycznym (wolność związana z dobrem i prawdą). Indywidualistyczno-liberalną postawę zajmują w tym względzie nieco częściej mężczyźni, młodzież ze szkół ogólnokształcących, mieszkająca w Puławach oraz słabo związana z religią bądź niewierząca. W latach 1994–2016 nie nastąpiły wyraźne zmiany w świadomości maturzystów co do rozumienia wolności w jej wersji subiektywistycznej i obiektywistycznej.

EN

In this article we discuss the functioning of some basic values in the consciousness of Puławy high school graduates. We pay attention to both the understanding of basic values (content) and the recognized superiority of one value over another (preference). We assume that in the conditions of radical social changes there is a clear re-evaluation of values, loss of meaning of some values and an increase in importance of others. High school graduates were presented with a test of alternative sentences, containing several pairs of statements, asking them to choose those that are closer to their views (binary choices).These statements concerned values which, even if they do not oppose each other, but complement each other and realize through each other, may be subject to preferences. Answers to the research problem will be sought in empirical materials collected in the years 1994-2009-2016 among both high school and tech school graduates in Puławy. Sociological analyses show that more or less the same proportion of the surveyed high school graduates support an individualistic understanding of freedom (“everyone does what they want”), as well as an objective approach (freedom related to good and truth). In this respect, boys and teenagers from high schools, living in Puławy and those loosely connected with religion or non-believers hold rather an individualistic-liberal attitude. In the years 1994-2016, there were no significant changes in the consciousness of high school graduates regarding the understanding of freedom in its subjective and objective version.

Keywords

PL

wartości podstawowe; wolność; równość; sprawiedliwość; młodzież maturalna

EN

fundamental values; freedom, equality; justice; high school graduates

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Zeszyty Naukowe KUL
• Year: 2019
• Volume: 62
• Issue: 1
• Pages: 61-90

Dates

published

2020-09-24

Contributors

author

Janusz Mariański

Identifiers

DOI

10.31743/zn.2019.62.1.04