Ciało i sport w twórczości Jana Szymczyka w kontekście klasycznych i współczesnych koncepcji socjologii ciała

• Authors: Monika Dorota Adamczyk

Abstracts

EN

The aim of this article is to present Jan Szymczyk’s reflections on human corporeality and the relationship of somatization with sport and tourism. In some of his writings, Szymczyk systematically reflects on the status of the body in postmodernity and presents links between corporeality, sport and tourism. Like other theoreticians, Szymczyk noticed strong correlations of human corporeality with forms of physical activity such as sport and tourism. The article attempts to present the author's achievements in this field, with particular emphasis on the multifaceted relations between tourism and sport, especially in the case of qualified tourism. The article discusses the development of the sub-discipline of sociology of the body, the objects of the sub-discipline, and finally Jan Szymczyk’s own efforts to prove the connection between sport, tourism and the mentioned sub-discipline of the sociology of the body.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie refleksji Jana Szymczyka poświęconych ludzkiej cielesności i związkom somatyczności ze sportem i turystyką. W niektórych pismach J. Szymczyk poddaje systematycznej refleksji status ciała w ponowoczesności i prezentuje powiązania cielesności ze sportem, turystyką. Podobnie jak inni teoretycy, Szymczyk dostrzegał silne korelacje ludzkiej cielesności z formami aktywności fizycznej, takimi jak sport i turystyka. Prezentowany artykuł podejmuje próbę przedstawienia dorobku Autora właśnie w tej dziedzinie, ze szczególnym uwzględnieniem wielopłaszczyznowych zależności pomiędzy turystyką a sportem, szczególnie w przypadku turystyki kwalifikowanej. W artykule omówiono genezę rozwoju subdyscypliny socjologii ciała, determinanty jej rozwoju, przedmioty jej zainteresowania, wreszcie autorski wkład Jana Szymczyka w wykazanie związku pomiędzy sportem, turystyką a wspomnianą subdyscypliną socjologii.

Keywords

EN

Sociology of the body; old age; physical activity; tourism

PL

Socjologia ciała; podeszły wiek; aktywność fizyczna; turystyka

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Zeszyty Naukowe KUL
• Year: 2021
• Volume: 64
• Issue: 1-2
• Pages: 69-83

Dates

published

2021

Contributors

author

Monika Dorota Adamczyk

• Katolicki Uniwersyetet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000213316026

References

• Adams R., Michel Foucault. Biopolitics and Biopower, Critical Legal Thinking, 10.05.2017, https://criticallegalthinking.com/2017/05/10/michel-foucault-biopolitics-biopower/ (dostęp: 27.07.2021).
• Andrews D.L., Desperately Seeking Michel. Foucault’s Genealogy, the Body, and Critical Sport Sociology, „Sociology of Sport Journal” 1993, t. 10, nr 2, s. 148–167, DOI: 10.1123/ssj.10.2.148.
• Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. P. Biłos, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
• Brzezińska M., Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości, Difin, Warszawa 2011.
• Buczkowski A., Społeczne tworzenie ciała, płeć kulturowa i płeć biologiczna, Universitas, Kraków 2005.
• de Beauvoir S., Druga płeć, tłum. G. Mycielska, M. Leśniewska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1972.
• Durkheim E., Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, tłum. i wstęp A. Zadrożyńska, wstęp do wyd. pol. E. Tarkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2021.
• Dziuban A., Społeczny obraz starości i postrzeganie własnego ciała w procesie starzenia się. Przegląd piśmiennictwa, „Gerontologia Polska” 2010, t. 18, nr 3, s. 140–147.
• Elias N., Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, tłum. T. Zabłudowski, PIW, Warszawa 1980.
• Featherstone M., The Body in Consumer Culture, „Theory, Culture & Society” 1982, t. 1, nr 2, s. 18–33, DOI: 10.1177/026327648200100203.
• Ferraro F.R., Muehlenkamp J.J., Paintner A., Wasson K., Hager T., Hoverson F., Aging, Body Image, and Body Shape, „The Journal of General Psychology” 2008, t. 135, nr 4, s. 379–392.
• Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Aletheia, Warszawa 2020.
• Foucault M., Narodziny biopolityki, tłum. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• Gawroński J., Do źródła Muz. Greckie wrażenia dyletanta, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1970.
• Giddens A., Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji, tłum. S. Amsterdamski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2003.
• Głębocka A., Treści związane z wizerunkiem ciała w przekazach prasowych – na przykładzie miesięczników „Playboy” i „Twój Styl”, w: Tożsamość społeczno-kulturowa płci, red. A. Barska, E. Mandal, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005, s. 75–88.
• Howson A., Inglis D., The Body in Sociology. Tensions inside and outside Sociological Thought, „The Sociological Review” 2001, t. 49, nr 3, s. 297–317, DOI: 10.1111/1467-954X.00333.
• Jakubowska H., Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
• Kozyr-Kowalski S., Socjologia, społeczeństwo obywatelskie i państwo, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004.
• Piątkowski W., Nowakowska L., Socjologia ciała – zarys historii rozwoju subdyscypliny, w: Jedna nauka wiele historii. Dzieje subdyscyplin socjologicznych w Polsce, red. P. Łuszczenko, D. Wincenty, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010, s.179-194.
• Łobożewicz T., Bieńczyk G., Podstawy turystyki, WSE, Warszawa 2001.
• Mianowany M.E., Maniecka-Bryla I., Drygas W.K., Starzenie się populacji jako ważny problem zdrowotny i społeczno-ekonomiczny, „Gerontologia Polska” 2004, t. 12, nr 4, s. 172–176.
• Miszczak E., Stereotypowy obraz człowieka starszego w Polsce, w: Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich, red. J. Kowaleski, P. Szukalski, Zakład Demografii UŁ, Łódź 2006, s. 305–311.
• Ortner S., Czy kobieta ma się tak do mężczyzny jak „natura” do „kultury”?, w: Nikt nie rodzi się kobietą, wybór, tłum. i wstęp T. Hołówka, posł. A. Jasińska, Czytelnik, Warszawa 1982, s. 112–141.
• Ozawa-de Silva Ch., Beyond the Body/Mind? Japanese Contemporary Thinkers on Alternative Sociologies of the Body, „Body and Society” 2002, t. 8, nr 2, s. 21-38, DOI: 10.1177/1357034X02008002002.
• Schilling Ch., The Body and the Social Theory, Sage Publications, London 1993.
• Szymczyk J., Elementy interdyscyplinarnej kooperacji socjologii ciała, sportu i turystyki, w: Podstawy interdyscyplinarności w naukach o zdrowiu. Poznawcza tożsamość dyscyplin badających socjokulturowy wymiar zdrowia i choroby, red. M. Skrzypek, Wydawnictwo KUL, Lublin 2014, s. 113–136.
• Szymczyk J., Elementy kultury i sportu z perspektywy aksjologii. W kręgu myśli Stanisława Kowalczyka, „Roczniki Nauk Społecznych” 2021, t. 4, nr 1, s. 81–106.
• Szymczyk J., Elementy socjologii ciała, w: Socjologia medycyny w multidyscyplinarnych badaniach humanizujących biomedycynę, red. M. Skrzypek, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013, s. 197–222.
• Weber M., Etyka protestancka i duch kapitalizmu, tłum. i wstęp D. Lachowska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
• Wieczorkiewicz A., Muzeum ludzkich ciał. Anatomia spojrzenia, Wydawnictwo słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2009.
• Wiśniewska L.A., Kult ciała a starość. Refleksje psychologiczne, „Rocznik Andragogiczny” 2014, t. 21, s. 259–270, DOI: 10.12775/RA.2014.019.
• Womack, M. The Anthropology of Health and Healing, AltaMira Press, Lanham–New York–Toronto–Plymouth UK 2010.
• Zacher L.W., Biowładza i biopolityka (refleksje, przykłady, predykcje), w: Wiedza – władza, red. J. Szymczyk, M. Zemło, A. Jabłoński, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009, s. 94-100.

Identifiers

DOI

10.31743/znkul.12925

Biblioteka Nauki

2092156