Rodzina w perspektywie studiów nad socjalizacją polityczną

• Authors: Lech Szczegóła

Abstracts

EN

The aim of the paper is to present and discuss selected sociological approaches to problems of political and civic socialisation during rapid social changes. The paper is divided into two parts. Part one focuses on observations of the effects of five institutions, the agendas of political socialisation, such as family, school, church, mass media as well as peer groups. Research on their functions and dysfunctions has been a significant element of the picture of changes in the political culture of Poles since  the beginning of the transition to the market system and democracy. Part two reviews debate over relationships between patterns of youth participation in politics and their origins, taking into consideration the socio-cultural context. The article analyses grounds for indicating that a reorientation in political attitudes and political behaviour of young people in contemporary Poland is probable. The theory of ‘silent revolution’ (Inglehart, 1977) has inspired this research.  

PL

Przedmiotem artykułu jest prezentacja dyskusji wokół problemu wpływu szybkich zmian społeczno-kulturowych na proces socjalizacji politycznej oraz sposób badania jego efektów. Pierwsza część zawiera charakterystykę  podstawowych agend tego procesu: rodziny, szkoły, Kościoła, mediów oraz grup rówieśniczych. Przegląd badań opisujących ich funkcje na przestrzeni trzech dekad polskiej transformacji ilustruje specyficzną pozycję, jaką w kształtowaniu kultury politycznej młodzieży pełniła w tym okresie rodzina. Część druga poświęcona jest poszukiwaniu koncepcji, która wyjaśniałaby obserwowane współcześnie zjawiska zaburzenia międzypokoleniowej transmisji wartości. Prowokują one do pytań o sposób, w jaki zmieniający się kontekst społeczno-kulturowy procesów socjalizacji wpływa na możliwości rodziny w sferze formowania postaw wobec polityki. Inspirację rozważań stanowią hipotezy formułowane w kontekście badań wokół tzw. cichej rewolucji (Inglehart 1977).

Keywords

EN

Youth in Poland; political culture; value orientations; political and civic socialization; political attitudes; sociology of youth

PL

młodzież w Polsce; kultura polityczna; orientacje aksjologiczne; postawy polityczne; socjalizacja polityczna i obywatelska; socjologia młodzieży

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Zeszyty Naukowe KUL
• Year: 2021
• Volume: 64
• Issue: 4
• Pages: 3-18

Dates

published

2021

Contributors

author

Lech Szczegóła

• Instytut Socjologii Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000000334293676

References

• Almond G.A., Intelektualny rodowód pojęcia obywatelskiej kultury politycznej, „Studia Nauk Politycznych” 1986, nr 1, s. 7–39.
• Almond G.A., Verba S.C., The Civic Culture, Princeton University Press, New York 1963.
• Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
• Borowicz R., Ewolucja procedur badawczych, w: Edukacja wobec zmiany społecznej,
• red. J. Brzeziński, L. Witkowski, Wydawnictwo Edytor, Poznań – Toruń 1994, s. 227–242.
• Frątczak-Rudnicka B., Socjalizacja polityczna w rodzinie w warunkach kryzysu, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1990.
• Frątczak-Rudnicka B, Socjalizacja polityczna, w: Studia i szkice z socjologii polityki, red. M. Chałubiński, J. Szczupaczyński, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2013, s. 185–201.
• Grabowska M., Młodzież – poza polityką i demokracją, „Kultura i Społeczeństwo” 1998, nr 1, s. 143–171.
• Grabowska M., Poza polityką a demokracją, w: Młodzież szkolna o rynku i demokracji,
• red. K. Koseła, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, s. 60–116.
• Gliński P., Young Generation as a Medium of Social Change w: Youth and Political Changes in Contemporary World, ed. J. Garlicki, transl. A. Wawrowska, E. Alle, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1998, s. 31–46.
• Hildebrand-Wypych D., Socjalizacja polityczna w przebiegu życia. Perspektywa kontynuacji i zmiany, „Studia Edukacyjne” 2018, nr 49, s. 373–400.
• Inglehart R., The Silent Revolution: Changing Values and Political Styles Among Western Publics, Princeton University Press, Princeton 1977.
• Inglehart R., Siemieńska R., Przemiany systemów wartości a niezadowolenie polityczne w Polsce i na Zachodzie. Analiza porównawcza, „Państwo i Kultura Polityczna” 1989, vol. 6, s. 161–179.
• Jennings M.K., Niemi R. G., Generations and Politics. A Panel Study of Young Adults and Their Parents, Princeton University Press, Princeton 2016.
• Kazdin A.E., History of Behaviour Modification, University Park Press, Baltimore 1978.
• Lipset S. M., Homo politicus. Społeczne podstawy polityki, tłum. G. Dziurdzik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• Mannheim K., Problem pokoleń, tłum. A. Mizińska, „Colloquia Communia” 1993, nr 1, s. 136–170.
• Marzęcki R., Młody obywatel we współczesnej demokracji europejskiej, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2013.
• Młodzież jako problem i jako wyzwanie ponowoczesności, red. K. Szafraniec, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.
• Mounk Y., The People vs. Democracy. Why Our Freedom is in Danger and How to Save It, Harvard University Press, Cambridge 2018.
• Neundorf A., Niemi R. G., Smets K., The Compensation Effect of Civic Education on Political Engagement: How Civics Classes Make Up for Missing Parental Socialization, „Political Behavior” 2016, nr 38 (4), s. 921–949.
• Niemi R.G., Hepburn M., The Rebirth of Political Socialization, „Perspectives on Political Science” 1995, vol. 24 (Winter), s. 7–16.
• Pawełczyk P., Jakubowski J., Nowe determinanty socjalizacji politycznej w dobie internetu, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2019, nr 3, s. 107–122.
• Sapiro V., Not Your Parents’ Political Socialization: Introduction for a New Generation, „Annual Review of Political Science” 2004, nr 4, s. 1–23.
• Szawiel T., Postawy i orientacje społeczne polskich katolików w trzy lata po rozpoczęciu reform politycznych i ekonomicznych, w: Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce, red. I. Borowik, W. Zdaniewicz, Nomos, Kraków 1996, s. 78–87.
• Szczegóła L., Bierność obywateli. Apatia polityczna w teorii demokratycznej partycypacji, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2013.
• Wielecki K., Youth, Transformation and Mass Culture, w: Youth and Political Changes in Contemporary World, ed. J. Garlicki, transl. A. Wawrowska, E. Alle, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1998, s. 292–304.
• Zelter J., Zmiany w hierarchii wartości w zachodnich społeczeństwach przemysłowych – opis i krytyka studiów R. Ingleharta, w: Przemiany wartości a system polityczny. Z problemów kultury politycznej w Republice Federalnej Niemiec, red. F. Ryszka, G. Meyer, Ośrodek Badań Społecznych, Warszawa 1990, s. 57–86.
• Ziółkowski M., Dziedziczenie i wybór, w: Socjologia a przemiany współczesnego świata,
• red. I. Krzemiński, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004, s. 111–143.

Identifiers

DOI

10.31743/znkul.13212

Biblioteka Nauki

2150992