Przejrzeć Heideggera

• Authors: Ryszard Różanowski

Title variants

EN

Looking Inside Heidegger

Abstracts

EN

Martin Heidegger’s lecture The Origin of the Work of Art, presented on November 13th, 1935 in Freiburg, marked a significant turn in its author’s philosophical thought. Earlier Heidegger had immersed himself in politics, yet when it proved to be a blind alley or simply a mistake, he turned to aesthetics. And although he never endeavoured to form a systematic theory of art or aesthetics, art does hold a solid position within his philosophical output. When certain researchers tackle the issue of Heidegger’s specific, metaphorical language, they point out that the philosopher addressed well known issues that, in fact, had already been widely discussed beforehand. While analyzing art, he asked a basic question about its substance. The provided answer would also remain on the traditional side: only art, as opposed to thinking with the use of certain terms, saliently relates to being – here Heidegger’s thought finds its common ground with those of philosophers as different as Schelling, Nietzsche or Adorno. Heidegger himself found his idea of art very much opposed to traditional aesthetics - to what focused on artistic experience and on experiencing art. In his opinion, all attempts to interpret a work of art that were based on the term “experience”, using it then to construct a whole concept of modern aesthetics, were deleterious effects of the old philosophy focused on subjectivity, where aesthetics is inevitably degenerated – not only by promoting the wrong idea of the spheres belonging to the artist and the viewer, but also by losing sight of the work of art being the highest, essential instance. Thus, solely a work of art remains the object of his specific metaphysics, since it embodies the substance of art. And so, the desire to “see through Heidegger,” focusing on his key opus - The Origin of the Work of Art - follows the perspective drawn by Hermann Mörchen who aimed at breaking the philosophical refusal to make connections between Heidegger and Adorno, as well as confronting the output that each of them had left after their deaths. Within that perspective, a significant role is played, next to Adorno, by Walter Benjamin – as there are certain remarkable aesthetic problems that at times set the two adversaries closer to each other, and at times further apart. Benjamin’s letters involve a critique of Heidegger’s work. According to Adorno, every attempt to justify aesthetics by invoking the origin of art as its core, must lead to a disappointment. Whereas Benjamin, in an essay that was supposed to earn him a degree, mused about the “origin of German Trauerspiel;” and like Heidegger, he also wrote about van Gogh. Thus, the presented conclusions may not only imply differences, but also correspondence and compliance of certain philosophical assumptions made by the philosophers.

Keywords

PL

Heidegger; Adorno; Benjamin; estetyka; sztuka; przeżycie; dzieło sztuki; źródło; aura; prawda

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2021
• Issue: 24
• Pages: 45-61

Dates

published

2021

Contributors

author

Ryszard Różanowski

References

• Adorno, Theodor W. Philosophische Terminologie. Zur Einleitung, t. I. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1973.
• Adorno, Theodor W. Dialektyka negatywna. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
• Adorno, Theodor W. „Sztuka i sztuki.” W Idem, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, tłum. Krystyna Krzemień-Ojak, 29–47. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.
• Adorno, Theodor W. Teoria estetyczna. Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
• Anders, Günther. „Bertolt Brecht. Geschichten vom Herrn Keuner.” Merkur 33(1979): 882–892.
• Benjamin, Walter. Briefe, red. Gershom Scholem i Theodor W. Adorno, t. I–II. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1966.
• Benjamin, Walter. „Mała historia fotografii.” Tłum. Janusz Sikorski. W Idem, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, wyb. i opr. Hubert Orłowski, 105–124. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1996.
• Benjamin, Walter. „Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej.” Tłum. J. Sikorski. W Idem, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, wyb. i opr. Hubert Orłowski, 201–239. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1996.
• Benjamin, Walter. „Park centralny.” Tłum. Hubert Orłowski. W Idem, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, wyb. i opr. Hubert Orłowski, 389–411. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1996.
• Benjamin, Walter. Pasaże. Red. Rolf Tiedemann. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.
• Benjamin, Walter. O haszyszu. Teksty literackie, zapiski, materiały. Tłum. Ewa Drzazgowska. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2010.
• Benjamin, Walter. „Przyczynek do krytyki przemocy.” Tłum. Adam Lipszyc. W Idem, Konstelacje. Wybór tekstów, tłum. Adam Lipszyc i Anna Wołkowicz, 69–94. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
• Benjamin, Walter. Źródło dramatu żałobnego w Niemczech. Tłum. Andrzej Kopacki. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2013.
• Bielik-Robson, Agata. „Na pustyni.” Kryptoteologie późnej nowoczesności. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2008.
• Bolz, Norbert. Auszug aus der entzauberten Welt. Philosophischer Extremismus zwischen den Weltkriegen. München: Wilhelm Fink Verlag, 1991.
• Derrida, Jacques. Prawda w malarstwie. Tłum. Małgorzata Kwietniewska. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2003.
• Hartmann, Nicolai. „O pozycji wartości estetycznych w systemie wartości w ogóle.” Tłum. Włodzimierz Galewicz. W Włodzimierz Galewicz, N. Hartmann, 309–320. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1987.
• Heidegger, Martin. „O źródle dzieła sztuki.” Tłum. Lucyna Falkiewicz. Sztuka i Filozofia 5(1991): 9–67.
• Heidegger, Martin i Jaspers Karl. Briefwechsel 1920–1963. Red. Walter Biemel i Hans Saner. Frankfurt am Main: Klostermann; München, Zürich: Piper, 1990.
• Heidegger, Martin. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
• Herrmann, Friedrich-Wilhelm von. Heideggers Philosophie der Kunst. Eine systematische Interpretation der Holzwege-Abhandlung „Der Ursprung des Kunstwerkes.” Frankfurt am Main: Klostermann, 1980.
• Jäger, Lorenz. Walter Benjamin. Das Leben eines Unvollendeten. Berlin: Rowohlt Verlag, 2017.
• Jung, Werner. Von der Mimesis zur Simulation. Eine Einführung in die Geschichte der Ästhetik. Hamburg: Junius Verlag, 1995.
• Lipszyc, Adam. Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2012.
• Lipszyc, Adam. „Alegorie habilitacji, czyli obraz świata w skrócie.” W Walter Benjamin, Źródło dramatu żałobnego w Niemczech, tłum. Andrzej Kopacki, 321–343. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2013.
• Mörchen, Hermann. Adorno und Heidegger. Untersuchung einer philosophischen Kommunikationsverweigerung. Stuttgart: Klett-Cotta, 1981.
• Mörchen, Hermann. Władza i panowanie u Heideggera i Adorna. Tłum. Michał Herer i Robert Marszałek. Warszawa: Oficyna Naukowa, 1999.
• Perpeet, Wilhelm. „Heideggers Kunstlehre.” W Otto Pöggeler, red., Heidegger. Perspektiven zur Deutung seines Werkes, 217–241. Köln-Berlin: Kiepenheuer & Witsch, 1970.
• Pospiszyl, Michał. Zatrzymać historię. Walter Benjamin i mniejszościowy materializm. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2016.
• Pöggeler, Otto. Der Denkweg Martin Heidegger. Pfullingen: Verlag Günther Neske,1963.
• Reijen, Willem van. Der Schwarzwald und Paris. Heidegger und Benjamin. München: Wilhelm Fink Verlag, 1998.
• Sauerland, Karol. „Wstęp.” W Theodor W. Adorno, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, tłum. Krystyna Krzemień-Ojak, 5–12. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.
• Schneider, Norbert. Geschichte der Ästhetik von der Aufklärung bis zur Postmoderne. Eine paradigmatische Einführung. Stuttgart: Philipp Reclam jun., 1997.
• Schulz, Walter. Metaphysik des Schwebens. Untersuchungen zur Geschichte der Ästhetik. Pfullingen: Verlag Günther Neske, 1985.
• Shapiro, Meyer. „Martwa natura jako przedmiot osobisty – nota o Heideggerze i van Goghu.” Tłum. Janusz Krupiński. W Estetyka w świecie. Wybór tekstów, red. Maria Gołaszewska, t. III, 201–206. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1991.
• Taubes, Jacob. „Myślenie o czasie.” Tłum. Tomasz Ososiński. W Jacob Taubes, Apokalipsa i polityka. Eseje mesjańskie, 477–490. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2013.
• Wizisla, Erdmut. Benjamin und Brecht. Die Geschichte einer Freundschaft. Mit einer Chronik und den Gesprächsprotokollen des Zeitschriftenprojekts „Krise und Kritik”. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 2004.

Identifiers

DOI

10.32020/ARTandDOC/24/2021/7

Biblioteka Nauki

2171430