Dobro dziecka a odmowa jego wydania na podstawie art. 13 ust. 1 lit. b Konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę

• Authors: Ewa Wojtaszek-Mik

Title variants

EN

The child’s welfare and the refusal to order the return of the child under Art. 13 (b) of the Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction

Abstracts

EN

The analysis of the views of the doctrine and of the European Court of Human Rights, the Constitutional Tribunal and the Supreme Court on the concept of “the child’s welfare” allows to assume that it is the same as the “interests of the child” referred to in the preamble to The Hague Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction. This criterion must be taken into account by the courts when assessing the grounds for refusing to order the return the abducted child under Art. 13 (b) of The Hague Convention. However it should be considered that this provision constitutes an exception to the principle of ensuring the return of the child to the state from which it was taken.

PL

Zawarta w artykule analiza poglądów doktryny oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego na temat pojęcia „dobra dziecka” pozwala przyjąć, że jest ono tożsame z „interesem dziecka”, o którym mowa w preambule Konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. Kryterium to powinno być brane pod uwagę przez sądy w trakcie oceny przesłanek odmowy wydania dziecka uprowadzonego na podstawie art. 13 ust. 1 lit. b Konwencji haskiej. Należy jednak uwzględnić, że przepis ten stanowi wyjątek od zasady zapewnienia powrotu dziecka do państwa, z którego zostało zabrane.

Keywords

PL

Konwencja haska; dobro dziecka; interes dziecka; uprowadzenie dziecka; odmowa wydania dziecka

EN

The Hague Convention; child’s welfare; interests of the child; child abduction; refusal to order the return the child

• Publisher: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości
• Journal: Prawo w Działaniu
• Year: 2022
• Issue: 50
• Pages: 44-72

Dates

published

2022

Contributors

author

Ewa Wojtaszek-Mik

• Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
• Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego

• https://orcid.org/0000000236089591

References

• Arczewska M., Dobro dziecka jako przedmiot troski społecznej, Warszawa 2017.
• Bagan-Kurluta K., Dobro dziecka w sprawach o uprowadzenie dziecka za granicę. Zmiany w prawie i ich spodziewane skutki, Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 2019, t. 25.
• Balcerek M., Międzynarodowa ochrona dziecka, Warszawa 1988.
• Balcerek M., Prawa dziecka, Warszawa 1986.
• Banaszak B., Jabłoński M. [w:] Konstytucje Rzeczypospolitej Polskiej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, red. J. Boć, Wrocław 1999.
• Białecki M., Przebieg postępowania w sprawach o wydanie dziecka w trybie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzonej w Hadze 25.10.1980 r. przed sądem I instancji, Prawo w Działaniu 2021, t. 46.
• Biedrzycka I., Dobro dziecka w świetle konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, Kortowski Przegląd Prawniczy 2012, nr 1.
• Bieszczad M., Dobro dziecka jako klauzula generalna – ustalenie znaczenia pojęcia dobra dziecka w XXI w., Monitor Prawniczy 2019, nr 17.
• Borysiak W., Komentarz do art. 72 [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Ciszewski J., Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, Przegląd Sądowy 1994, nr 2.
• Dobiejewska E., Spór o rodzicielskie uprowadzenie dziecka za granicę [w:] Z problematyki wiktymologii. Księga dedykowana Profesor Ewie Bieńkowskiej, red. L. Mazowiecka, W. Klaus, A. Tarwacka, Warszawa 2017.
• Dobrowolski M., Status prawny rodziny w świetle nowej Konstytucji RP, Przegląd Sądowy 1999, nr 4.
• Gajda J., Przesłanka dobra dziecka przy ustalaniu jego pochodzenia, Rodzina i Prawo 2006, nr 1.
• Gałka K., Glosa do wyroku ETPC z 26.11.2013 r., 27853/09, X przeciwko Łotwie, LEX/el. 2014.
• Gluza P. [w:] Dziecko w rozstaniu rodziców, P. Gluza, Z. Kołakowska-Halbersztadt, M. Tański, Warszawa 2013.
• Górski M., Glosa do wyroku ETPC z 1 marca 2016 r., 30813/14, K.J. przeciwko Polsce, LEX/el. 2016.
• Holewińska-Łapińska E., Glosa do postanowienia SN z dnia 31 marca 1999 r., I CKN 23/99, OSP 2000, nr 2, poz. 23.
• Holewińska-Łapińska E., Konwencja haska o uprowadzeniu dziecka za granicę, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 1999, nr 10.
• Holewińska-Łapińska E., Ocena realizacji zasady ochrony dobra dziecka w praktyce orzekania separacji z zastosowaniem „modeli Stojanowskiej” [w:] W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Wandy Stojanowskiej, red. M. Kosek, J. Słyk, Warszawa 2008.
• Ignaczewski J., Pochodzenie dziecka i władza rodzicielska po nowelizacji. Art. 61[9]–113[6] KRO. Komentarz, Warszawa 2009.
• Jastrzemska S., Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę – jeden z najbardziej skutecznych instrumentów prawa rodzinnego, Rodzina i Prawo 2014, nr 29.
• Jasztal A., Ochrona dziecka przed nielegalnym transferem w świetle konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25 października 1980 r. – doświadczenia Rzecznika Praw Dziecka [w:] Konwencja o prawach dziecka. Wybór zagadnień (artykuły), red. S.L. Stadniczenko, Warszawa 2015
• Kędziora P., Dobro dziecka jako podstawowa wartość prawa rodzinnego – rozważania na tle praktyki orzeczniczej sądów powszechnych [w:] Problemy małżeństwa i rodziny w prawodawstwie polskim, międzynarodowym i kanonicznym, red. R. Sztychmiller, J. Krzywkowska, M. Paszkowski, Kortowski Przegląd Prawniczy Monografie (KPP Monografie) 2017.
• Kluza J., Nowelizacja krajowych przepisów dotyczących wykonywania Konwencji haskiej, Ius Novum 2020, nr 3.
• Kołodziejski S., Dobro wspólnych małoletnich dzieci – jako przesłanka odmowy orzeczenia rozwodu, Palestra 1965, nr 9.
• Krakowiak P., Odmowa wydania dziecka a dobro dziecka. Kilka uwag na gruncie art. 12 i 13 Konwencji haskiej z 1980 r. [w:] Dobro dziecka w ujęciu interdyscyplinarnym, red. E. Kabza, A. Krupa-Lipińska, Toruń 2016.
• Króliński P., „Poważne ryzyko” w rozumieniu art. 13 lit. b Konwencji haskiej. Analiza orzecznictwa sądów Ameryki Łacińskiej, Zeszyty Prawnicze UKSW 2021, t. 21, nr 1.
• Kulas M., Praktyka stosowania Konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, Palestra 2009, nr 5–6 (cz. 1) i nr 7–8 (cz. 2).
• Kuziak L. [w:] Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem, A. Bodnar, A. Gójska, J. Ignaczewski, L. Kuziak, A. Śledzińska-Simon, R. Zegadło, Warszawa 2019.
• Kuziak L., Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę i postępowanie w sprawach o powrót dziecka w Polsce, Rodzina i Prawo 2007, nr 5.
• Kuziak L., Praktyka stosowania Konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, Biuletyn Informacyjny Rzecznika Praw Dziecka 2009, nr 1–2.
• Kuziak L., Uprowadzenie dziecka za granicę [w:] Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2015.
• Łakoma S., Pojęcie, priorytet i treść dobra dziecka, Studia Prawno-Ekonomiczne 2004, nr 69.
• Łapiński A., Ograniczenia władzy rodzicielskiej, Warszawa 1975.
• Łukasiewicz R., Dobro dziecka a interesy innych podmiotów w polskiej regulacji prawnej przysposobienia, Warszawa 2019.
• Marciniak J., Treść i sprawowanie opieki nad małoletnim, Warszawa 1975.
• Olejniczak A., Materialnoprawne przesłanki udzielenia rozwodu, Poznań 1980.
• Pawliczak J., Zmiana unijnych przepisów o uprowadzeniu dziecka za granicę, Europejski Przegląd Sądowy 2021, nr 2.
• Radwan M., Wybrane zagadnienia postępowania wywołanego przez bezprawne uprowadzenie lub zatrzymanie dziecka w innym państwie członkowskim, Europejski Przegląd Sądowy 2011, nr 2.
• Radwański Z., Dobro dziecka [w:] Konwencja o prawach dziecka a prawo polskie, red. A. Łopatka, Warszawa 1991.
• Radwański Z., Pojęcie i funkcja „dobra dziecka” w polskim prawie rodzinnym i opiekuńczym, Studia Cywilistyczne 1981, t. XXXI.
• Rubiszewska K., Uprowadzenie rodzicielskie w świetle Konwencji haskiej, Temidium 2017, nr 1.
• Rzewuski M., Dobro dziecka na tle spraw sądowych o powierzenie sprawowania pieczy zastępczej nad małoletnim [w:] Prawo w służbie małżeństwu i rodzinie, red. M. Różański, J. Krzywkowska, M. Rzewuska, Olsztyn 2018.
• Skierkowska W., Uprowadzenie dziecka za granicę (na podstawie akt sądowych), Jurysta 1999, nr 4.
• Smyczyński T. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11. Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014.
• Smyczyński T., Andrzejewski M., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2020.
• Sokołowski T., Skutki prawne rozwodu, Poznań 1996.
• Sokołowski T., Stojanowska W. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11. Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014.
• Sokołowski T., Władza rodzicielska nad dorastającym dzieckiem, Poznań 1987.
• Stojanowska W., Dobro dziecka jako instrument wykładni norm konwencji o prawach dziecka oraz prawa polskiego i jako dyrektywa jego stosowania [w:] Konwencja o prawach dziecka. Analiza i wykładnia, red. T. Smyczyński, Poznań 1999.
• Stojanowska W., Ochrona dziecka przed negatywnymi skutkami konfliktu między jego rodzicami, Warszawa 1997.
• Stojanowska W., Rozwód a dobro dziecka, Warszawa 1979.
• Stojanowska W., Władza rodzicielska pozamałżeńskiego i rozwiedzionego ojca. Studium socjologiczno-prawne, Warszawa 2000.
• Strzembosz A., System sądowych środków ochrony dzieci przed niedostosowaniem społecznym, Lublin 1985.
• Świerczyński T., Podstawowe zagadnienia Konwencji haskiej o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka za granicę, Transformacje Prawa Prywatnego 2000, nr 1–2.
• Walaszek B., Dobro dziecka jako przesłanka niektórych uregulowań kodeksu rodzinnego i opiekuńczego PRL, Studia Prawnicze 1970, z. 26–27.
• Wąworek R., Stosowanie przez sądy rodzinne konwencji haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, LEX/el. 2017.
• Wierciński J., Cywilne aspekty uprowadzenia dziecka za granicę w Unii Europejskiej, Zeszyty Prawnicze 2021, t. 21, nr 3.
• Wierciński J., Poważne ryzyko szkody fizycznej lub psychicznej i sytuacja nie do zniesienia. Cywilnoprawne aspekty uprowadzenia dziecka za granicę, Studia Prawa Prywatnego 2010, nr 3.
• Wierciński J., Zakres badania zarzutu poważnego ryzyka szkody w sprawie o nakazanie powrotu dziecka uprowadzonego za granicę. Glosa do postanowienia SN z dnia 28 kwietnia 2021 r., I CSKP 109/21, OSP 2022, nr 2, poz. 12.
• Winiarz J., Gajda J., Prawo rodzinne, Warszawa 2001.
• Zembrzuski T., Zmiana postanowienia o zarządzeniu powrotu dziecka wydanego na podstawie przepisów Konwencji haskiej, Monitor Prawniczy 2018, nr 7.
• Zieliński A., Prawo rodzinne i opiekuńcze w zarysie, Warszawa 2011.

Identifiers

DOI

10.32041/pwd.5002

Biblioteka Nauki

2170054