Implementation of the Principle of Contradiction in the Canons of the Code of Canon Law Following the Reform by Pope Francis of the Process to Declare Nullity of Marriage (Procedural Parties and Their Equality)

• Authors: Maciej Andrzejewski

Title variants

PL

Realizacja zasady kontradyktoryjności w kanonach Kodeksu Prawa Kanonicznego po reformie procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa papieża Franciszka (Strony procesowe i ich równouprawnienie)

Abstracts

EN

The article covers the influence of Pope Francis’ Apostolic Letter Issued Motu Proprio Mitis Iudex Dominus Iesus on the scope of the principle of contradiction in matrimonial nullity trials. This article will present certain remarks concerning the effect of Pope Francis’s process reform on the extent of the principle of contradiction in respect of such constituting factors of that principle as: the parties to the case and the competent forum, and the matters of equality of the process parties. In conclusion, it should be stated that Pope Francis’ trial reform of 2015 extended the scope of the principle of adversarial in matrimonial nullity trial.

PL

Artykuł porusza problematykę wpływu listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka na zakres obowiązywania zasady kontradyktoryjności w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa. W artykule zaprezentowane zostaną zmiany jakie reforma procesowa papieża Franciszka wprowadziła w zakresie warunków kontradyktoryjności postępowania w procesie kanonicznym dotyczących: stron procesu i podmiotu uprawnionego do jego rozstrzygnięcia oraz równouprawnienia stron procesu. W konkluzji należy stwierdzić, iż reforma procesowa papieża Franciszka z 2015 r. poszerzyła zakres obowiązywania zasady kontradyktoryjności w procesie o nieważność małżeństwa.

Keywords

PL

prawo kanoniczne; zasada kontradyktoryjności; proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa; Mitis Iudex Dominus Iesus; reforma papieża Franciszka

EN

canon law; principle of contradiction; process to declare nullity of marriage; Mitis Iudex Dominus Iesus; Pope Francis’s reform

• Publisher: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Journal: Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Year: 2022
• Volume: 17
• Issue: 19 (1)
• Pages: 9-26

Dates

published

2022

Contributors

author

Maciej Andrzejewski

• Katedra Norm Ogólnych i Teorii Prawa, Wydział Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000184402426

References

• Adamowicz, Leszek. 2015. “Jedna czy dwie instancje? – w oczekiwaniu na reformę procesu małżeńskiego.” In Procesy i procedury: nowe wyzwania, edited by Grzegorz Leszczyński, 67-79. Warsaw: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
• Andrzejewski, Maciej. 2020. “Emergence of Contradiction in the Process to Declare the Nullity of Marriage.” Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich 33:7-21. https://doi.org/10.32077/skp.2020.33.1-1en
• Bartczak, Adam. 2013. “Ochrona praw ubogich w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa.” Prawo Kanoniczne 56, no. 1:117-35.
• Brzemia-Bonarek, Aleksandra. 2015. “Art. 6 CIC/MIDI – Tytuł VI. Ratio. Proces dokumentalny.” In Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, edited by Piotr Skonieczny, 219-26. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Cieślak, Marian. 2011. Dzieła wybrane. Vol. 2: Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• De Diego-Lora, Carmelo. 2011. “Strony w sprawie.” In Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, edited by Piotr Majer, 1111-120. Cracow: Wolters Kluwer Polska.
• Erlebach, Grzegorz. 2007. “Niektóre procesy specjalne.” In Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. Vol. V: Księga VII. Procesy, edited by Józef Krukowski, 337-72. Poznań: Pallottinum.
• Greszata, Marta. 2003a. “Charakterystyka udziału stron w kanonicznym sądowym postępowaniu spornym.” Roczniki Nauk Prawnych 13, no. 2:101-25.
• Greszata, Marta. 2003b. “Problem kontradyktoryjności w kanonicznym postępowaniu o nieważność małżeństwa.” In Kościelne Prawo Procesowe. Materiały i studia. Vol. 3, edited by Andrzej Dzięga, and Mirosław Wróbel, 239-58. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu.
• Greszata, Marta. 2008. Iudicium cum principia. Kodeksowa weryfikacja wybranych zasad procesowych w kanonicznych sprawach o nieważność małżeństwa. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
• Greszata-Telusiewicz, Marta. 2014. “Zasada równości stron (Przewodnik po kanonicznych zasadach procesowych – część III).” Człowiek-Rodzina-Prawo 24, no. 3:12-16.
• Greszata-Telusiewicz, Marta. 2019. Salus animarum jako istota reformy procesowej Papieża Franciszka. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Greszata-Telusiewicz, Marta. 2020. “The Principle of Salus Animarum as the Essence of the Contradictory Character of the Canonical Trial.” Roczniki Nauk Prawnych 30, no. 1:173-89.
• Grzegorczyk, Tomasz, and Janusz Tylman. 2014. Polskie postępowanie karne. Warsaw: Wolters Kluwer Polska.
• Hebda, Bernard. 2016. “Reflections on the Role of the Diocesan Bishop Envisioned by Mitis Iudex Dominus Iesus.” The Jurist 7, no. 1:137-57.
• Kroczek, Piotr, and Piotr Skonieczny. 2013. “Preamble of Law: Perspective of Legislator and Interpreter.” Angelicum 90, no. 4:869-88.
• Lagomarsino, Guido. 2008. “Le spese giudiziarie il gratuito patrocino (artt. 302-308).” In Il giudizio di nullità matrimoniale dopo l’istruzione “Dignitas Connubii”. Parte Terza. La parte dinamica del processo, edited by Piero Antonio Bonnet, and Carlo Gullo, 787-800. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Leszczyński, Grzegorz. 2017. “Reforma procesu małżeńskiego w świetle motu proprio Ojca Świętego Franciszka Mitis Iudex Dominus Iesus.” Łódzkie Studia Teologiczne 26, no. 4:137-45.
• Lüdicke, Klaus, and Ronny Jenkins. 2006. Dignitas connubii: norms and commentary. Alexandria: Canon Law Society of America.
• Łukasik, Aleksandra. 2020. “Zasada kontradyktoryjności w małżeńskim procesie skróconym przed biskupem.” Kościół i Prawo 22, no. 2:189-206.
• Majer, Piotr. 2015. “Art. 5/Tytuł V – Proces małżeński skrócony przed biskupem.” In Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, edited by Piotr Skonieczny, 163-217. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Malecha, Paweł. 2015. “Gwarancja sprawiedliwości oraz reforma procesu małżeńskiego widziana przez pryzmat konieczności jego przyśpieszenia i ułatwienia wiernym kontaktu z trybunałem; przygotowanie pracowników i odpowiedzialność biskupa.” Roczniki Nauk Prawnych 25, no. 4:151-75.
• Malecha, Paweł. 2020. “Uwagi Sygnatury Apostolskiej na temat funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości w kontekście corocznych sprawozdań.” In Małżeństwo i jego nieważność a współczesne sądownictwo Kościoła. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 10-11 czerwca 2019 roku, edited by Tomasz Rozkrut, 17-38. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Nowicka, Urszula. 2016. Proces o nieważność małżeństwa po Mitis Iudex Dominus Jesus w pytaniach i odpowiedziach. Warsaw: Drukarnia Garmond.
• Orłowska, Zofia. 2015. Sądowa ochrona nierozerwalności małżeństwa w alokucjach Jana Pawła II do Trybunału Roty Rzymskiej. Rzeszów: Wydawnictwo Bonus Liber.
• Osowy, Piotr. 2003. “Aktywność informacyjna sądu a ustawowe granice pomocy stronie – rozważania na tle art. 5 k.p.c.” Rejent 147-148, no. 7-8:107-26.
• Pinto, Pio V. 2015. “Reforma procesu w sprawie orzekania niewaźności małżeństwa.” L’Osservatore Romano (wydanie polskie) 36, no. 11: 44-46.
• Rozkrut, Tomasz. 2003. Jan Paweł II do Roty Rzymskiej. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Rozkrut, Tomasz. 2015. “Odpowiedzialność biskupa diecezjalnego, metropolity oraz konferencji biskupów za współczesny proces małżeński.” In Proces małżeński według motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus, edited by Jan Krajczyński, 37-52. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
• Sosnowski, Andrzej. 2015. „Art. 1/ Tytuł I – Właściwość sądu i trybunały.” In Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, edited by Piotr Skonieczny, 55-83. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
• Tavani, Angela P. 2018. “I laici e la funzione giudiziaria.” In I soggetti nel nuovo processo matrimoniale canonico. autori vari, 175-205. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Wenz, Wiesław. 2016. Proces o nieważność małżeństwa według Motu Proprio Mitis Iudex Dominus Iesus Papieża Franciszka w tradycji kanonicznej. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.

Identifiers

DOI

10.32084/bsawp.4395

Biblioteka Nauki

22446447