Prawne konsekwencje bezskuteczności czynności prawnych wobec stwierdzenia abuzywności klauzul jednostronnie narzuconych w świetle opinii rzecznika TSUE w sprawie C‑520/21

• Authors: Przemysław Gorzko

Title variants

EN

Legal Consequences of Contractual Ineffectiveness Due to Unfairness of the Standardized Terms – Analysis on the Basis of the Opinion of Advocate General – Case C-520/21

Abstracts

EN

The legal problem concerning consequences of determining the unfairness of standardized contractual terms and further the ineffectiveness of the whole contract is becoming more and more important issue in the days of growing number of cases which are questioning the legal validity of the loans indexed to the CHF. The prejudicial question was sent to European Court of Justice on the basis of one such case and the future ruling is about to be given considering legal argumentation presented in the opinion of advocate general – case C-520/21. The subject of the article deals with direct legal consequences of the ineffectiveness of the whole contract which included unfair standardized clauses. The main effect is duty to restore the consumer to the legal and factual situation and return of the values obtained by the parties to the contract. It also analyzes the further effects such as responsibility for damages on standardized clause user’s side and hypothetical compensation for the use of the obtained value by the other party. Legal arguments in this matter are based mainly on the aforementioned opinion and doctrine developed in Polish and German civil law. They are focused on presenting the preferred direction of UE countries domestic legislation which is obliged to ensure the full effectiveness of the directive 93/13/EEC. As long as directive opens the general possibility to introduce user’s responsibility for damages it is to be determined what specific legal ground for such responsibility would be. On the other hand, the general rule of law which forbids earning profits from the illegal actions eliminates the possibility of introducing right to compensation for the use of the obtained value to the domestic system of law.

PL

Zagadnienie skutków prawnych stwierdzenia nieuczciwości klauzul narzuconych oraz będącej jej następstwem bezskuteczności umowy jej zawierającej staje się szczególnie doniosłym zagadnieniem prawnym w dobie rosnącej liczby spraw kwestionujących ważność umów kredytowych denominowanych w obcej walucie. Na kanwie jednej z tego rodzaju spraw sformułowane zostało pytanie prejudycjalne do TSUE, które ma stać się dopiero przedmiotem rozstrzygnięcia przy użyciu sformułowanej już opinii do sprawy C‑520/21. Poruszana w artykule materia dotyka wprost bezpośrednich skutków upadku umowy zawierającej postanowienia niedozwolone, tj. przywrócenia sytuacji prawnej drugiej strony do stanu sprzed obowiązywania tych postanowień oraz zwrotu spełnionych przez strony świadczeń. Zajmuje się również dalszymi skutkami bezskuteczności umowy, tj. odpowiedzialnością odszkodowawczą podmiotu używającego niedozwolonych klauzul oraz ewentualną dopuszczalnością roszczeń o wynagrodzenie za korzystanie ze spełnionego świadczenia względem kontrahenta takiego użytkownika. Analiza prawna przedstawiona w oparciu o wytyczne opinii oraz dorobek doktryny prawa polskiego i niemieckiego koncentruje się na odpowiednich wytycznych kierunkowych w zakresie kształtowania porządku prawnego państw członkowskich zmierzających do zapewnienia należytej efektywności postanowień dyrektywy 93/13/EWG. Otwierając drogę dla roszczeń odszkodowawczych względem użytkownika postanowień niedozwolonych zaprezentowane zostają potencjalne podstawy prawne dla ukształtowania takiej odpowiedzialności. Jednocześnie pozbawiając nieuczciwych użytkowników postanowień narzuconych prawa do korzystania z wywołania sytuacji abuzywności klauzul zamknięciu ulega dyskusja dotycząca konstruowania ewentualnych roszczeń względem strony pokrzywdzonej abuzywności tj. przede wszystkim konsumentów.

Keywords

PL

postanowienia nieuczciwe; abuzywność; konsument; kredyt frankowy; dyrektywa 93/13/EWG

EN

unfair terms; abusive clauses; consumer; loan indexed to the CHF; directive 93/13/EEC

• Publisher: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Journal: Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Year: 2023
• Volume: 18
• Issue: 20 (1)
• Pages: 95-113

Dates

published

2023

Contributors

author

Przemysław Gorzko

• Akademia Zamojska

• https://orcid.org/0000000164940630

References

• Bednarek, Małgorzata, i Przemysław Mikłaszewicz. 2020. „Wzorce umów.” W System prawa prywatnego. T. 5, red. Konrad Osajda, 660-879. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Brandner, Hans. 1997. „§9.” W AGB – Gesetz, red. Peter Ulmer, Hans Brandner, i Horst Hensen, 524-647. Köln: Verlag Dr. Otto Schmidt.
• Grüneberg, Christian. 2012. „§§ 306.” W Palandt-Kommentar zum BGB mit Nebengesetzen, red. Peter Bassenge, 436-38. München: C.H. Beck.
• Kramer, Ernst. 2012. „Willenserklärung.” W Münchener Kommentar zum BGB. T. 1: Allgemeiner Teil §§ 1–240, red. Jürgen Säcker, i Roland Rixecker, 1280-744. München: C.H. Beck.
• Kubiak-Cyrul, Agnieszka, 2023. „Art. 3851 [Niedozwolone klauzule].” W Kodeks cywilny. Komentarz, red. Mariusz Załucki. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el.
• Larenz, Karl, i Manfred Wolff. 1997. Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts. München: C.H. Beck.
• Lindacher, Walter. „§6.” W AGB-Gesetz: Gesetz zur Regelung des Rechts der Allgemeinen Geschäftsbedingungen. Komentar, red. Manfred Wolf, Norbert Horn, i Walter Lindacher, 269-95. München: C.H. Beck.
• Łętowska, Ewa. 2020. „Kwalifikacje prawne w sprawach o sanację kredytów frankowych – da mihi factum dabo tibi ius.” https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Prof._Ewa_%C5%81%C4%99towska_Kwalifikacje_prawne_w_sprawach_o_sanacj%C4%99_kredyt%C3%B3w_frankowych_da_mihi_final_29.06.20.pdf [dostęp: 10.04.2023].
• Machnikowski, Piotr. 2020. „Treść umowy.” W System prawa prywatnego. T. 5, red. Konrad Osajda, 563-646. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Machnikowski, Piotr. 2022. „Art. 58 [Bezprawność czynności].” W Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz, red. Piotr Machnikowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el.
• Mostowik, Piotr. 2018. „Bezpodstawne wzbogacenie.” W System prawa prywatnego. T. 6, red. Adam Olejniczak, 217-358. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Pfeiffer, Thomas. 2009. „Richtlinie 93/13/EWG §6.” W Das Recht der Europäischen Union. T. 1: EUV/EVG, red. Eberhard Grabitz, Meinhard Hilf, i Martin Netttesheim, 1-17. München: C.H. Beck.
• Pisuliński, Jerzy. 2010. „Dyrektywa nie przystaje do umów długoterminowych.” Poradnik Frankowicza nr 96 (5249):6.
• Pisuliński, Jerzy. 2017. „Sankcja zamieszczenia w umowie niedozwolonego postanowienia w świetle dyrektywy 93/13/EWG i orzecznictwa TSUE.” W Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa TSUE, red. Michał Romanowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el.
• Ruchała, Piotr, i Rafał Sikorski. 2021. „Art. 3851 [Niedozwolone klauzule].” W Kodeks cywilny. Tom I–III. Komentarz, red. Maciej Gutowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Legalis el.
• Schmidt, Harry. 1997. „§6.” W AGB – Gesetz, red. Peter Ulmer, Hans Brandner, i Horst Hensen, 437-95. Köln: Verlag Dr. Otto Schmidt.
• Skory, Maciej. 2005. Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta. Kraków: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• Trzaskowski, Roman. 2013. Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• Trzaskowski, Roman. 2018. „Art. 385(1) Niedozwolone postanowienia umowne, Art. 385(2) Kryteria oceny zgodności z dobrymi obyczajami, Art. 385(3) Szara lista postanowień niedozwolonych.” W Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, red. Jacek Gudowski. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer. Lex el.
• Węgrzynowski, Łukasz. 2006. Niedozwolone postanowienia umowne jako środek ochrony słabszej strony umowy obligacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Wolf, Manfred. 1999. „§9.” W AGB-Gesetz: Gesetz zur Regelung des Rechts der Allgemeinen Geschäftsbedingungen. Komentar, red. Manfred Wolf, Norbert Horn, i Walter Lindacher, 320-406. München: C.H. Beck.
• Zimmermann, Reinhard. 1992. The Law of Obligation: Roman Foundation of the Civilian Tradition. Cape Town–Wetton–Johannesburg: Clarendon Paperbacks.

Identifiers

DOI

10.32084/bsawp.5364

Biblioteka Nauki

20678994