Wolność religijna w Republice Słowackiej i jej ograniczenia w czasie pandemii COVID-19

• Authors: Justyna Krzywkowska

Title variants

EN

Religious Freedom in the Slovak Republic and its Limitations During the COVID-19 Pandemic

Abstracts

EN

Slovakia is one of the countries whose legal provisions guarantee the implementation of the right to freedom of conscience and religion. The catalogue of sources of Slovak religious law includes e.g. the following legal acts: the Constitution of 1992, the principal agreement, called the concordat, between the Holy See and the Slovak Republic of 2000, the partial agreement with the Holy See of 2002 on the pastoral care of Catholic faithful in the armed forces and law enforcement services, the partial agreement with the Holy See of 2004 on Catholic upbringing and education, the act of 1991 on freedom of religion, status of churches and religious associations or the Act of 2019 on financial support for the activities of churches and religious organisations. The Slovak Republic recognises the legal personality of 18 registered churches and religious communities. More than 60% of the Slovak community is Catholic. The main source of funding for religious associations recognised by the state are funds received from the state budget, which from 1 January 2020 are granted depending on the number of believers declaring their affiliation to a given religious community during the general population census. Due to high inflation caused by the SARS-CoV-2 virus pandemic, some of the Slovak clergy live below the minimum wage. The appeal of the Slovak bishops to increase financial outlays in 2022 to the Minister of Culture, which is the registration authority for religious communities, was not met with a positive response. The Slovak government’s strict solutions during the COVID-19 pandemic strongly limited the possibility of the clergy to sustain their income flow. The inability to celebrate Masses due to the closure of churches and other places of worship resulted in a decrease in the income of priests. Slovakia was the first European country to ban public religious worship twice. The faithful could only participate in the Holy Mass remotely, and yet the Eucharist is the centre of Christian life. Unfortunately, the appeals of the clergy to the state authorities to change the restrictive sanitary regulations were not recognised.

PL

Słowacja znajduje się w kręgu tych państw, których przepisy prawne stanowią gwarancję realizacji prawa do wolności sumienia i religii. W katalogu źródeł słowackiego prawa wyznaniowego znajdują się m.in. następujące akty prawne: Konstytucja z 1992 r., umowa zasadnicza, zwana konkordatem, między Stolicą Apostolską a Republiką Słowacką z 2000 r., umowa parcjalna ze Stolicą Apostolską z 2002 r. dotycząca duszpasterstwa wiernych katolickich w siłach zbrojnych i służbach porządkowych, umowa parcjalna ze Stolicą Apostolską z 2004 r. dotycząca katolickiego wychowania i edukacji, ustawa z 1991 r. o wolności wyznania, statusie kościołów i związków wyznaniowych czy ustawa z 2019 r. o finansowym wsparciu działalności Kościołów i związków wyznaniowych. Republika Słowacka uznaje osobowość prawną 18 zarejestrowanych kościołów i wspólnot religijnych. Ponad 60% słowackiej społeczności to katolicy. Główne źródło finansowania uznanych przez państwo związków wyznaniowych stanowią środki finansowe otrzymywane z budżetu państwa, które od 1 stycznia 2020 r. są przyznawane w zależności od liczby wiernych deklarujących swoją przynależność do danej wspólnoty religijnej podczas powszechnego spisu ludności. Z powodu wysokiej inflacji spowodowanej pandemią wirusa SARS-CoV-2 część słowackiego duchowieństwa żyje poniżej pensji minimalnej. Apel słowackich biskupów o zwiększenie nakładów finansowych skierowany w 2022 r. do Ministra Kultury, który jest organem rejestracyjnym dla wspólnot religijnych, nie spotkał się z pozytywnym odzewem. Rygorystyczne rozwiązania słowackiego rządu w czasie pandemii COVID-19 mocno ograniczyły możliwość zarobkowania duchownych. Brak możliwości odprawiania Mszy św., ze względu na zamknięcie kościołów i innych miejsc kultu, spowodował obniżenie dochodów księży. Słowacja była pierwszym państwem europejskim, który dwukrotnie wprowadził zakaz publicznego kultu religijnego. Wierni we Mszach św. mogli uczestniczyć jedynie w formie zdalnej, a przecież Eucharystia stanowi centrum chrześcijańskiego życia. Niestety apele duchownych kierowane do władz państwowych o zmianę restrykcyjnych przepisów sanitarnych nie zostały uwzględnione.

Keywords

PL

państwo; kościół; prawa człowieka; koronawirus; katolicy

EN

state; church; human rights; coronavirus; Catholics

• Publisher: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Journal: Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Year: 2023
• Volume: 18
• Issue: 20 (2)
• Pages: 137-152

Dates

published

2023

Contributors

author

Justyna Krzywkowska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

• https://orcid.org/0000000206676453

References

• Barancová, Helena. 2019. Sloboda viery a náboženstva v pracovnom práve a judikatúra súdov. Bratislava: Sprint 2 s.r.o.
• Drgonec, Ján. 2012. Ústava Slovenskej republiky. Komentár. Šamorín: Heuréka.
• Jakimowicz-Pisarska, Iwona. 2022. „Katolicy i katolickość w polityce Słowaków – państwo, partie i polityka. Wybrane zagadnienia.” Przegląd Religioznawczy nr 4:79-101. https://doi.org/10.34813/ptr4.2022.6
• Krukowski, Józef, i Pavlo Repko. 2004. „Religia i wolność religijna w Republice Słowackiej.” W Kultura i prawo. Materiały IV Międzynarodowej Konferencji na temat „Religia i wolność religijna w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie integracji europejskiej”, Lublin, 1-2 września 2003, red. Józef Krukowski, 143-50. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Krzywkowska, Justyna, i Tomasz Poterała. 2020. „Źródła dochodu duchownych katolickich w Polsce i na Słowacji.” Studia Prawnoustrojowe 49:151-69. https://doi.org/10.31648/sp.5857
• Lubicz Miszewski, Michał, i Juraj Marušiak. 2022. „Skutki społeczne pandemii COVID-19 w Republice Słowackiej.” Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej 20, z. 3:61-96. https://doi.org/10.36874/RIESW.2022.3.3
• Moravčíková, Michaela. 2014. „State-Church relations and secular principles in the Slovak Republic.” Studia z Prawa Wyznaniowego nr 17:47-69.
• Moravčíková, Michaela. 2015. „Sociálna náuka cirkvi a svet prace.” W Sociálna náuka Cirkvi a jej vplyv na pracovnè právo, red. Michaela Moravčíková, i Viktor Križan, 143-58. Praha: Leges.
• Moravčíková, Michaela. 2020. „Secular State as a Guarantor of Freedom of Thought, Conscience and Religion.” W Sekulárny Štát, red. Michaela Moravčíková, 142-55. Trnava: TYPI, vydavateľstvo Trnavskej univerzity v Trnave.
• Nĕmec, Damián. 2019. „Registrácia cirkví a náboženskŷch spoločností na Slovensku.” W Registrácia cirkví a náboženskŷch spoločností v zemiach Vyšehradskej štvorky, Rakúsku a na Ukrajine. Registration of Churches and Religious Societies in the Visegrad Four Countries, Austria and Ukraine, red. Damián Nĕmec, 55-83. Praha: Leges.
• Pańkowski, Jerzy. 2015. „Miejsce i rola kultury religijnej w państwie oraz jego polityce.” Rocznik Teologiczny 57, z. 1:61-76.
• Poterała, Tomasz. 2016. „Konkordat między Stolicą Apostolską a Republiką Słowacką.” Kościół i Prawo 5 (18), nr 1:77-94. http://dx.doi.org/10.18290/kip.2016.5.1-5
• Přibyl, Stanislav. 2017. „Význam výčtových církevních restitučních zákonů z počátku 90. let.” W Právne postavenie duchovných a financovanie cirkví a náboženských spoločností, red. Michaela Moravčíková, 197-205. Praha: Leges.
• Rozner, Monika. 2002. „Prawo do wolności religijnej w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z 1950 r.” Studia z Prawa Wyznaniowego 5:111-36.
• Šabo, Martin. 2019. Majetkové právo Katolíckej cirkvi v Slovenskej republikę. Praha: Leges.
• Sitarz, Mirosław. 2013. „Základné princípy vzťahu cirkev – štát v sociálnej náuke cirkvi.” W Hodnotovŷ systém práva a náboženstva v medzikultúrnej perspektíve, red. Daniel Krošlák, i Michaela Moravčíková, 187-96. Praha: Leges.
• Šmid, Marek. 2001. Základná zmluva medzi Svätou stolicou a Slovenskou republikou s komentárom. Bratislava: Lúč.
• Swadźb, Urszula. 2015. „Różnice i podobieństwa. Miejsce religii i rodziny w systemie wartości społeczeństwa polskiego, czeskiego i słowackiego.” Górnośląskie Studia Socjologiczne 6:101-22.
• Walczuk, Konrad. 2019. Wspólnotowa wolność religijna w Republice Słowackiej. Aspekty instytucjonalno-prawne. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
• Warchałowski, Krzysztof. 2021. „Ograniczenia wolności religijnej podczas pandemii COVID-19 w wybranych państwach Europy. Pierwsze doświadczenia.” Prawo i Więź nr 4 (38):13-35. https://doi.org/10.36128/priw.vi38.355
• Waśkiewicz, Hanna. 1970. „Prawo naturalne – prawo czy norma moralna.” Roczniki Filozoficzne 18, z. 2:11-34.

Identifiers

DOI

10.32084/bsawp.5786

Biblioteka Nauki

21375435