Zdrada małżeńska w świetle ksiąg pokutnych

• Authors: Marek Story

Title variants

EN

Marital Infidelity in the Light of Penitential Books

Abstracts

EN

Adultery – understood as a sexual relationship between two people, at least one of whom is married – on the one hand, has been the subject of considerations for centuries on how to limit this phenomenon, and on the other hand, despite penalties or penances imposed on people who violated the principles of fidelity binding on spouses, it has not lost its relevance over the centuries. The penitential books, which were written in the era of late Christian antiquity and the early Middle Ages and which are testimony to the development of penitential practice in the Church, also guarded marital fidelity, which was to be binding on both parties, and not only on women, as was the case in some ancient legal cultures. The aim of the article is to show, in the light of the books of penitence, what consequences threatened a person who entered into a marriage and later committed adultery, as well as people who in some way favored or encouraged such behavior.

PL

Cudzołóstwo – rozumiane jako relacja seksualna między dwiema osobami, z których co najmniej jedna pozostaje w związku małżeńskim – z jednej strony od wieków stanowiło przedmiot rozważań, w jaki sposób ograniczyć to zjawisko, a z drugiej strony pomimo nakładanych kar czy pokut na osoby, które naruszyły zasady wierności obowiązującej małżonków, nie straciło ono na przestrzeni wieków na aktualności. Księgi pokutne, które powstały w epoce późnej starożytności chrześcijańskiej i wczesnego średniowiecza i które są świadectwem kształtowania się praktyki pokutnej w Kościele stały również na straży wierności małżeńskiej, która miała obowiązywać obie strony, a nie tylko kobiety, jak to miało miejsce w niektórych antycznych kulturach prawnych. Celem artykułu jest ukazanie w świetle ksiąg pokutnych, jakie konsekwencje groziły osobie która zawarła małżeństwo, a później dopuściła się cudzołóstwa, a także osobom, które w jakiś sposób sprzyjały lub zachęcały do takiego zachowania.

Keywords

EN

penance; penitential book; adultery

PL

pokuta; księga pokutna; cudzołóstwo

• Publisher: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Journal: Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Year: 2024
• Volume: 19
• Issue: 21 (1)
• Pages: 315-330

Dates

published

2024

Contributors

author

Marek Story

• Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszowska Szkoła Wyższa

• https://orcid.org/0000000336379684

References

• Dzierżon, Ginter. 2006. „Przeszkoda występku (kan. 1090 §§ 1-2 KPK).” Ius Matrimoniale 11:79-89.
• Dzierżon, Ginter. 2015. „Nierozerwalność małżeństwa w pismach łacińskich ojców Kościoła z IV wieku.” Ius Matrimoniale 26, nr 2:79-89.
• Erdö, Péter. 2008. Storia delle fonti del diritto canonico. Venezia: Marcianum Press.
• Góralski, Wojciech. 2015. „Kanoniczne przeszkody małżeńskie – zarys problematyki.” Ius Matrimoniale 26, nr 4:29-52.
• Góralski, Wojciech. 2016. „Problem rozwodu i powtórnego małżeństwa w pierwotnym Kościele do Soboru Nicejskiego włącznie.” Ius Matrimoniale 27, nr 4:5-42.
• Gulczyński, Andrzej. 2007. „Cywilnoprawne skutki cudzołóstwa na ziemiach polskich w XIX i XX wieku.” Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 7:235-55.
• Imieliński, Kazimierz. 1989. Seksuologia. Mitologia, historia, kultura. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Insadowski, Henryk. 1935. Rzymskie prawo małżeńskie a chrześcijaństwo. Lublin: Drukarnia Państwowa.
• Krajczyński, Jan. 2004. „Nierozerwalność małżeństwa w doktrynie i ustawodawstwie Kościoła.” Ius Matrimoniale 9:47-86.
• Krajewski, Radosław. 2009. Prawa i obowiązki seksualne małżonków: Studium prawne nad normą i patologią zachowań. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Krajewski, Radosław. 2016. „Karalność cudzołóstwa na przestrzeni wieków.” W Wybrane problemy kary i karalności, red. Agnieszka Wedeł-Domaradzka, i Andrzej Purat, 83-91. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Kułaczkowski, Jerzy. 2002. „Prawo małżeńskie w świetle kodeksu Deuteronomium.” Studia Elbląskie 4:225-35.
• Kuryłowicz, Marek. 2006. Prawa antyczne. Wykłady z historii najstarszych praw świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Muszala, Andrzej. 2018. „Sposoby rozwiązywania małżeńskich kwestii «nieregularnych» w Kościele starożytnym i wczesnośredniowiecznym.” Teologia i Moralność 23, nr 1:141-51. https://doi.org/10.14746/tim.2018.23.1.8.
• Niczyporuk, Piotr. 2014. „Zawarcie małżeństwa liberorum procreandorum causa w prawie rzymskim.” Zeszyty Prawnicze 14, nr 3:193-220.
• Pastwa, Antoni. 1932. Zbrodnia małżeńska jako przeszkoda pokuty w dawnem prawie kościelnym. Pelplin: Czcionkami Drukarni i Księgarni SP. Z. O. P.
• Pędracki, Michał. 1997. „Przepisy prawne najstarszych „Kodeksów” Mezopotamskich ustanawiające kary dla ludzi wolnych.” Analecta 6, nr 2:7-41.
• Skwierczyński, Krzysztof. 2007. „Vademecum historii średniowiecznej seksualności (Ruth Mazo Karras, Sexuality in Medieval Europe. Doing unto others, Routledge, New York-London 2005, s. 200).” Przegląd Historyczny 98, nr 3:437-43.
• Stępień, Marek. 2000. Kodeks Hammurabiego. Warszawa: Alfa.
• Stolarek, Dorota. 2010. „Quasi adultera. Rozważania na gruncie lex Iulia de adulteriis coërcendis.” Roczniki Nauk Prawnych 20, nr 2:135-54.
• Story, Marek. 2021. „Małżeństwo w świetle księgi pokutnej Discipulus Umbriensium.” Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 16, nr 2:307-27. https://doi.org/10.32084/sawp.2021.16.2-16
• Story, Marek. 2021. „Polowania duchownych w świetle ksiąg pokutnych.” Kościół i Prawo 10, nr 1:239-51. http://dx.doi.org/10.18290/kip21101-13
• Swodoba, Antoni. 2004. „Aspekty teologiczne małżeństwa i dziewictwa w pismach św. Augustyna.” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 37, nr 2:139-57.
• Villata, Gigliola Di Renzo. 2015. „Dall’amore coniugale „proibito” all’infedeltà. L’adulterio nelle summae confessorum italiane (XIV-XVI secolo).” Italian Review of Legal History 1:1-41.
• Warylewski, Jarosław. 2001. Przestępstwa seksualne. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Identifiers

DOI

10.32084/bsawp.8509

Biblioteka Nauki

32443845