Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2019 | XX (LXXI) | 1 (267) | 157-191

Article title

Sprawa Leonarda Zub-Zdanowicza w dokumentacji 14 Sądu Polowego Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sądu Polowego Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w latach 1945–1947

Authors

Content

Title variants

EN
Leonard Zub-Zdanowicz’s case in the documentation of the 14th Field Court of the Command of the 2nd Polish Corps and the 12th Field Court of the Polish Resettlement Corps in 1945–1947
RU
Дело Леонарда Зуб-Здановича в документации 14-го полевого суда командования 2-го польского корпуса и 12-го полевого суда Польского корпуса приёма и распределения

Languages of publication

Abstracts

EN
In the years 1945–1947 the 14th Court-Martial of the Command of the 2nd Polish Corps and the 12th Court-Martial of the Polish Resettlement Corps conducted an investigation into the case of an officer of the Home Army and the National Armed Forces, the „silent unseen” Leonard Zub-Zdanowicz, aka „Ząb”, „Dor”, „Szprung”. It was started as a result of a report by the Chairman of the Home Army Verification Commission, which was based on testimonies of Home Army soldiers from the Kielce District and Kedyw (Directorate of Diversion) officers from Warsaw. The accusations concerned, among others, desertion, collaboration with the Germans during World War II and working against the Home Army units. During the investigation several dozen witnesses were questioned, and Zub-Zdanowicz himself gave testimony as well. He was not proved to have committed the acts he was accused of. The proceedings did not end with the discontinuance of the case, nor did they end up in the courtroom. The files were submitted to the Archives of the Polish Armed Forces. Zub-Zdanowicz was verified in the rank of lieutenant, in the following years he was promoted to the rank of captain, and in 1957 General Władysław Anders appointed him major.
RU
В 1945–1947 годах 14-й военно-полевой суд командования 2 Польского корпуса и 12-й военно-полевой суд Польского корпуса приёма и распределения провели расследование по делу офицера AK и Национальных Вооруженных сил, „тихотёмного” Леонарда Зуб-Здановича (псевдонимы: „Зомб” [„Зуб” – прим. пер.], „Дор”, „Шпрунг”). Следствие было инициировано в результате доклада председателя Контрольной комиссии АК, основанного на показаниях солдат Армии Крайовой из округа Кельце и офицеров Кедив из Варшавы. В обвинении речь шла, в частности, о дезертирстве, сотрудничестве с немцами во время Второй мировой войны и боевых действиях в отношении отрядов АК. В ходе расследования было опрошено несколько десятков свидетелей. Показания давал также и Зуб-Зданович, который не был признан виновным в совершении предполагаемых действий. Следствие не закончилось ни прекращением дела, ни судебным заседанием. Документы по делу были переданы в Архив Польских Вооруженных сил. Зуб-Зданович был утвержден в звании поручика, а в последующие годы был повышен до звания ротмистра. В 1957 г. генерал Владислав Андерс присвоил ему звание майора.
PL
W latach 1945–1947 14 Sąd Polowy Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sąd Polowy Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia prowadziły dochodzenie w sprawie oficera AK i NSZ, cichociemnego Leonarda Zub-Zdanowicza ps. „Ząb” „Dor” „Szprung”. Wszczęte zostało na skutek doniesienia przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej AK, którego podstawą były zeznania żołnierzy AK z Okręgu Kieleckiego oraz oficerów Kedywu z Warszawy. Zarzuty dotyczyły m.in. dezercji, współpracy z Niemcami w okresie II wojny światowej oraz zwalczania oddziałów AK. W trakcie śledztwa przesłuchano kilkudziesięciu świadków, zeznania składał też Zub-Zdanowicz, któremu nie dowiedziono popełnienia zarzucanych mu czynów. Postępowanie nie zakończyło się umorzeniem sprawy ani też nie trafiło na salę sądową. Akta złożono do Archiwum Polskich Sił Zbrojnych. Zub-Zdanowicz został zweryfikowany w stopniu porucznika, w kolejnych latach awansował do stopnia rotmistrza, zaś w 1957 r. gen. Władysław Anders mianował go majorem.

Year

Volume

Issue

Pages

157-191

Physical description

Dates

published
2019

Contributors

  • Katolicki Uniwersytet Lubelski

References

  • Bartosz W., Zając E., Kazimierz Antoni Tumidajski [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939–1956, t. 5, Kraków 1999.
  • Bechta M., Muszyński W. J., Przeciwko Pax sovietica. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i struktury polityczne ruchu narodowego wobec reżimu komunistycznego 1944– 1956, Warszawa 2017.
  • Borzobohaty W., „Jodła” Okręg Radomsko-Kielecki ZWZ-AK 1939–1945, wyd. 2, Warszawa 1988.
  • Brzoza C., Ludzie Brygady. Noty biograficzne oficerów i żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, Kraków 2015.
  • Brzoza C., Od Miechowa do Coburga: Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych w marszu na Zachód, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2004, nr 1(5).
  • Caban I., Mańkowski Z., Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa w okręgu lubelskim 1939–1944, cz. 2: Dokumenty, Lublin 1971.
  • Chlebowski C., Wachlarz. Monografia wydzielonej organizacji dywersyjnej Armii Krajowej. Wrzesień 1941–marzec 1943, Warszawa 1990.
  • Chodakiewicz M. J., Akcja specjalna NSZ na Lubelszczyźnie, cz. 2, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1993, nr 3 (145).
  • Chodakiewicz M. J., Narodowe Siły Zbrojne. „Ząb” przeciw dwu wrogom, Warszawa 1999.
  • Drabik R., Wydarzenia pod Borowem, „Glaukopis” 2003, nr 1.
  • Gałęzowski M., Płk piechoty Jan Zientarski (1894–1982) – działacz Obozu Polski Walczącej, komendant Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej, „Mars” 2002, t. 13. Gniadek-Zieliński M., Narodowe Siły Zbrojne 1942–1947, Warszawa 2017.
  • Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941–1944, wyd. 3, Warszawa b.d.w.
  • Hołub C., Okręg Poleski ZWZ-AK w latach 1939–1944, Warszawa 1991.
  • Jaxa-Maderski J., Na dwa fronty, Lublin 1995.
  • Jedynak M., Kryptonim „Jedność” – rozpracowanie Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”–„Nurt” na Dolnym Śląsku (1957–1959) [w:] Druga konspiracja na nowym pograniczu w latach 1945–1956. Szkice do dziejów podziemia antykomunistycznego na Śląsku i terenach ościennych, red. K. Jasiak, Opole 2010.
  • Jedynak M., Niezależni kombatanci w PRL. Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”–„Nurt” (1957–1989), Kielce–Kraków 2014.
  • Jurewicz L., Zbrodnia czy początek wojny domowej, Londyn 1980.
  • Kołaciński W. „Żbik”, Między młotem a swastyką, Warszawa 2018.
  • Komorowski K., Polityka i walka. Konspiracja Zbrojna ruchu narodowego 1939–1945, Warszawa 2000.
  • Königsberg W., Droga „Ponurego”. Rys biograficzny majora Jana Piwnika, Warszawa 2014.
  • Krzysztofiński M., Woyno J., Wickenhagen Karol Tytus, „Zeszyty Historyczne WiN-u” 2004, nr 22.
  • Kunert A. K., Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944, t. 1, Warszawa 1987.
  • Kunert A. K., Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944, t. 2, Warszawa 1987.
  • Mazurek J., Skibińska A., „Barwy Białe” w drodze na pomoc walczącej Warszawie.
  • Zbrodnie AK na Żydach, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2011, nr 7.
  • Myjak J., Portret ułana. Ożarowski słownik biograficzny, „Ożarów” 2000 nr 2.
  • Pasek W., Bolesława Kontryma życie zuchwałe. Biografia żołnierza i policjanta 1898– 1953, Warszawa 2006.
  • Piotrowski M., Narodowe Siły Zbrojne na Lubelszczyźnie 1944–1947, Lublin 2009.
  • Popiel L. „Antoniewicz”, Batalion partyzancki 2 Pułku Piechoty Leg. „Nurt”, cz. 1, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1989, nr 1 (127).
  • Pozbawieni ojczyzny. Powojenne losy właścicieli Zochcina, „Ziemia Opatowska” 2000, nr 17.
  • Sągajłło W., The Man in the Middle. A story of the Polish resistance 1940–45, London 1984.
  • Szwedo B., Antoni Żółkiewski ps. „Garbaty” „Jog” „Lin” „Piast” „Zacny” [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939–1956, t. 5, Kraków 1999.
  • Szwedo B., Kaszuba, który ukochał Sandomierz Major Leon Torliński ps. „Kret” (1913– 2007) „Zeszyty Sandomierskie” 2007, nr 24.
  • Szwedo B., Mandziara Michał [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939–1956, t. 9, Kraków 2003.
  • Szyprowski B., Ze wszech miar żołnierz. Przypadek przejścia do NSZ cc. Leonarda Zub-Zdanowicza „Dora”, „Zęba”, „Inne Oblicza Historii” 2014, nr 3.
  • Śledziński K., Cichociemni. Elita polskiej dywersji, Kraków 2012.
  • Tochman K. A., Słownik biograficzny cichociemnych, t. 1, Oleśnica 1991.
  • Tochman K. A., Słownik biograficzny cichociemnych, t. 3, Zwierzyniec–Rzeszów 2002.
  • Tucholski J., Cichociemni. Historia legendarnych spadochroniarzy, Wrocław 2010.
  • Tucholski J., Cichociemni i spadochroniarze 1941–1956, Warszawa 2009.
  • Valentine I., Baza 43. Cichociemni, Warszawa 2005.
  • Wójciuk M., Informacje biograficzne i genealogiczne w zespole Komisji Weryfikacyjnej z Archiwum Studium Polski Podziemnej w Londynie, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego” 2009, t. 1.
  • Żeby Polska była Polską. Antologia publicystyki konspiracyjnej podziemia narodowego 1939–1950, red. M. J. Chodakiewicz, W. J. Muszyński, Warszawa 2010.
  • http://www.sppw1944.org/index.html?http://www.sppw1944.org/biografie/chojna.html (dostęp 20 IX 2018 r.)
  • https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/stanislaw-wierzynski,48428.html (dostęp 20 IX 2018 r.)
  • DS, Lubelskie skwery mają nowych patronów, „Kurier Lubelski” z 18 V 2017 r., https:// kurierlubelski.pl/lubelskie-skwery-maja-nowych-patronow/ar/12088795 (dostęp 18 IX 2018 r.)
  • Uchwała nr 741/XXX/2017 Rady Miasta Lublina z 18 V 2017 r. w sprawie nadania nazwy skwerowi Leonarda Zub-Zdanowicza, dostęp online: https://bip.lublin. eu/rada-miasta-lublin/uchwaly-rm-lublin/vii-kadencja-rady-miasta-lublin-2014 -2018/sesja-nr-xxx-z-dnia-18-05-2017/uchwala-nr-741xxx2017-rady-miasta-lublin -z-dnia-18-maja-2017-r-w-sprawie-nadania-nazwy-skwerowi-polozonemu-w- granicach-administracyjnych-miasta-lublin-skwer-leonarda-zub-zdanowicza,2,15980,2.html (dostęp 18 IX 2018 r.) http://drugiobieg.info/php/3_p_podziemna.php?ID3=358&s=9&li=1&sort=K_OPS#28001 (dostęp 17 IV 2019 r.)
  • http://www.kpbc.ukw.edu.pl/Content/95019/Torlinski_Leon_Augustyn_141_750_Pom.pdf (dostęp 18 IV 2019 r.)

Document Type

Publication order reference

Identifiers

Biblioteka Nauki
1918306

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_32089_WBH004
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.