III Dywizjon Lotniczy w walce z 1 Armią Konną na przedpolach Lwowa (9–19 sierpnia 1920 roku)

• Authors: Mariusz Niestrawski

Title variants

EN

3rd Air Squadron in the Fight against 1st Cavalry Army on the Foreground of Lwów (9–19 August 1920)

RU

III авиаэскадрилья в боях против 1-й Конной армии на окраинах Львова (9–19 августа 1920 г.)

Abstracts

EN

In August 1920 the turning-point operations of the Polish-Soviet war took place. A battle was fought at the Wkra, Vistula and Wieprz rivers, which led to pushing back the Western Front troops of komandarm Mikhail Tukhachevsky from Warsaw and breaking up of part of his forces. The same month, in the southern section of the front, the Polish Army defended Lviv against the attempts of komandarms Alexander Yegorov and Semyon Budyonny. In the fights for Lviv, the Polish troops confronted the forces of the South-Western Front, including the legendary 1st Cavalry Army, which was the main force of the Bolsheviks intending to conquer the capital of Galicia. The Polish command, having no reserves at its disposal, directed the 3rd Air Squadron of Major Pilot Cedric Faunt le Roy to fight against the „Horsearmy”. Despite the strength of even four escadrilles at its peak (5th and 6th Reconnaissance Escadrilles, 7th Fighter Escadrille and, with time, 15th Fighter Escadrille), between 9–19 August it had in fact only a few operational planes. In spite of this, the Polish crews were tirelessly performing their tasks: reconnoitering enemy forces – their intentions and composition – and, most importantly, delaying their march. In this article the author describes the composition and tasks of the 3rd Air Squadron, and the course of its fights against the 1st Cavalry Army in August 9–19, 1920. He also drew attention to the combat tactics of Polish aviators, which he analyzed accordingly.

RU

В августе 1920 года состоялись переломные операции польско-большевистской войны. На Вкре, Висле и Вепше произошел бой, приведший к отбрасыванию войск Западного фронта под командованием Михаила Тухачевского из окрестностей Варшавы и разгрому части его войск. В том же месяце на южном участке фронта Войско Польское защищало Львов от попыток атаки командиров армии Александра Егорова и Семена Буденного. В боях за Львов польские войска столкнулись с силами Юго-Западного фронта, в том числе с легендарной 1-й Конной армией, которая была главной силой большевиков, стремившихся овладеть столицей Галиции. Польское командование, не имея резервных средств, на битву с Конармией отправило 3-ю авиационную эскадрилью майора Седрика Фаунта ле Ройя, который, имея в своем распоряжении четыре эскадрильи (5-ю и 6-ю разведывательные эскадрильи, 7-ю истребительную эскадрилью, а со временем и 15-ю истребительную эскадрилью), в действительности 9–19 августа располагал всего десятком исправных самолетов. Несмотря на это, польские экипажи в то время неустанно действовали: распознавали силы противника, их намерения и состав, а главное–тормозили его продвижение. В данной статье автор описывает состав, задачи и ход боев 3-й авиаэскадрильи против 1-й Конной армии 9–19 августа 1920 г. Также он обратил внимание на боевую тактику польских летчиков, которую подверг соответствующему анализу.

PL

W sierpniu 1920 r. doszło do przełomowych operacji wojny polsko-bolszewickiej. Nad Wkrą, Wisłą i Wieprzem rozegrała się bitwa, która doprowadziła do odrzucenia wojsk Frontu Zachodniego komandarma Michaiła Tuchaczewskiego spod Warszawy i rozbicia części jego sił. W tym samym miesiącu na południowym odcinku frontu Wojsko Polskie obroniło Lwów przed zakusami komandarmów Aleksandra Jegorowa i Siemiona Budionnego. W walkach o Lwów doszło do starcia wojsk polskich z siłami Frontu Południowo-Zachodniego, w tym z owianą legendą 1 Armią Konną, która była główną siłą bolszewików chcących opanować stolicę Galicji. Polskie dowództwo, nie dysponując odwodami, do walki z „Konarmią” skierowało III Dywizjon Lotniczy mjr. pil. Cedrica Faunt le Roy, który mimo siły wynoszącej w apogeum nawet cztery eskadry (5 i 6 Eskadra Wywiadowcza, 7 Eskadra Myśliwska, a z czasem także 15 Eskadra Myśliwska), w praktyce w dn. 9–19 sierpnia dysponował ledwie kilkunastoma sprawnymi samolotami. Mimo tego załogi polskich maszyn wykonywały w tym czasie niestrudzenie zadania: rozpoznania sił przeciwnika – ich intencji i składu – oraz, co najistotniejsze, opóźniania jego marszu. W artykule niniejszym autor opisał skład, zadania, przebieg walk III Dywizjonu Lotniczego w starciu z 1 Armią Konną w dn. 9–19 sierpnia 1920 r. Zwrócił również uwagę na taktykę walki polskich lotników, którą poddał stosownej analizie.

Keywords

PL

III Dywizjon Lotniczy; 1 Armia Konna; wojna polsko-bolszewicka; eskadra wywiadowcza; eskadra myśliwska

EN

3rd Air Squadron; 1st Cavalry Army; Polish-Soviet War; Reconnaissance Escadrille; Fighter Escadrille

RU

III авиационная эскадрилья; 1-я конная армия; польско-большевистская война; разведывательная эскадрилья; истребительная эскадрилья

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2020
• Volume: XXI (LXXII)
• Issue: 3 (273)
• Pages: 80-119

Dates

published

2020

Contributors

author

Mariusz Niestrawski

• Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie

• https://orcid.org/0000000229918152

References

• Lewandowski E., Lotnictwo w walce z armją konną Budiennego, „Przegląd Lotniczy” 1932, nr 1–2.
• Lewandowski E., Zarys historji 15-ej eskadry myśliwskiej (obecnie 132-ej), „Przegląd Lotniczy” 1929, nr 5.
• Rómmel J., Wspomnienia z bojów kawalerii, Warszawa 1934.
• Turbiak T., Walki III Dywizjonu Lotniczego z konną armją Budiennego pod Lwowem. Wspomnienia i uwagi, „Bellona” 1922, t. V nr 2.
• Mapa Polski i krajów ościennych. Warszawa-Lwów, 1943, stan na 1 IX 1939, 1:1 000 000, http:/maps.mapywig.org/m//WIG_maps/series/M1/MPIKO_1M_ Arkusz_SE_WARSZAWA-LWOW_1943_600dpi.jpg (dostęp 4 II 2019).
• Mapa taktyczna Polski, 1:100 000, 1921, Lwów, http://igrek.amzp.pl/details. php?id=10059 (dostęp 5 IV 2020).
• Mapa taktyczna Polski, 1:100 000, 1922, Busk, Krasne, http://igrek.amzp.pl/details. php?id=10061 (dostęp 5 IV 2020).
• Mapa taktyczna Polski, 1:100 000, 1922, Żółkiew, http://igrek.amzp.pl/details. php?id=1756338 (dostęp 5 IV 2020).
• Mapa taktyczna Polski, 1:100 000, 1926, Kamionka Strumiłowa, http://igrek.amzp.pl/details.php?id=3831 (dostęp 5 IV 2020).
• 2. Pułk Lotniczy. 1919–1929, praca zbiorowa, Kraków 1929.
• IV Eskadra Wielkopolska (15. Eskadra Myśliwska). 25 V 1919–29 VIII 1921, praca zbiorowa pod red. ks. R. Kulczyńskiego SDB, Warszawa 2018.
• Cybulski T., Lotnictwo w operacji warszawskiej. W dziesięciolecie zwycięstwa nad Wisłą, „Przegląd Lotniczy” 1930, nr 7–8.
• Karolevitz R. F., Fenn R. S., Dług honorowy. Amerykańscy piloci Eskadry Myśliwskiej im. Kościuszki w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920, Warszawa 2005.
• Кондратьев В., Хаи`рулин М., Авиация гражданской войны, Москва 2000.
• Kopański T. J., 7 Eskadra Myśliwska im. Tadeusza Kościuszki 1918–1921, Warszawa 2011.
• Kopański T. J., Fokker DVII BI-BA-BO, „Lotnictwo z Szachownicą” 2002, nr 1.
• Kopański T. J., Samoloty brytyjskie w lotnictwie polskim 1918–1930, Warszawa 2001.
• Księga Pamiątkowa 3-go Pułku Lotniczego 1918–1928, Poznań 1928.
• Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa, pod red. M. Romeyki, Warszawa 1933.
• Lewandowski E., Garść wspomnień z walk dawnej 15. myśliwskiej eskadry lotniczej (Obecnie 132) [w:] Księga Pamiątkowa 3-go Pułku Lotniczego 1918–1928, Poznań 1928.
• Łydżba Ł., Fokkery w obronie Lwowa, „Lotnictwo z Szachownicą” 2009, nr 1.
• Madejski W., Lotnictwo w bitwie pod Lwowem w sierpniu 1920 roku, „Przegląd Lotniczy” 1937, nr 4.
• Mordawski H., Polskie lotnictwo wojskowe 1918–1920. Narodziny i walka, Wrocław 2009.
• Morgała A., Samoloty wojskowe w Polsce 1918–1924, Warszawa 1997.
• Niestrawski M., Polskie Wojska Lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego 1918–1921, t. II: Walka i demobilizacja, Oświęcim 2017.
• Olejko A., Działania lotnicze w pasie karpackim w latach 1914–1947, Rzeszów 2005.
• Smoliński A., 1 Armia Konna podczas walk na polskim teatrze działań wojennych w 1920 roku. Organizacja, uzbrojenie, wyposażenie oraz wartość bojowa, Toruń 2008.
• Smoliński A., Udział lotnictwa Wojska Polskiego w walce z I Armią Konną podczas kampanii 1920 r., „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2007, nr 1 (216).
• Stawiński J., Likwidacja ostatniego zagonu Budiennego, „Przegląd Kawaleryjski” 1930, nr 10.
• Tarkowski K. A., Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919–1920, Warszawa 1991.
• Wyszczelski L., Lwów 1920, Warszawa 2014.
• Wyszczelski L., Wojna polsko-rosyjska 1919–1920, cz. II, Warszawa 2010.
• Zieliński J., Wójcik W., Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari, Warszawa–Toruń 2005.
• Tym J. S., Obrona Lwowa w sierpniu 1920 roku, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/ artykul/obrona-lwowa-w-sierpniu-1920-roku (dostęp 5 IV 2020).

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2020.3(273).0003

Biblioteka Nauki

1916363