Bohaterski czyn por. Kazimierza Śledzińskiego podczas napadu pod Sieniawką (1926 r.). Przyczynek do historii Korpusu Ochrony Pogranicza (1924–1939)

• Authors: Artur Ochał

Title variants

EN

Lieutenant Kazimierz Śledziński’s Heroic Act during the Ambush near Sieniawka (1926). Contribution to the History of the Border Protection Corps (1924–1939)

RU

Геройский поступок пор. Казимира Следзинского во время под Сенявкой (1926 г.). Вклад в историю Корпуса охраны пограничья (1924–1939)

Abstracts

EN

Despite the signing of the peace treaty in Riga (March 21, 1921), which formally ended the Polish-Soviet War (1918–1921), the Eastern Borderlands of the Second Polish Republic were still not a safe place. Although Soviet Russia officially recognized the provisions of the peace treaty and ratified them – thus recognizing, among others, the shape and course of the border with Poland – the communists connected with the Communist International never abandoned their plans for a global revolution and carrying its flame through Poland to Western Europe. The task of the Border Protection Corps (Korpus Ochrony Pogranicza, KOP), a special military formation created in the fall of 1924 to protect the eastern borders of the Polish state, was to restore order and security on the border in response to the diversion and common banditry inspired by Soviet intelligence. The grouping of units in three lines, supported by cavalry subunits, adopted by the KOP command, and above all the determination and firmness of the soldiers in fighting sabotage and banditry, was supposed to pacify the bands and calm the situation on the Polish-Soviet border. In January 1926 there was a bandit attack on bus passengers near Sieniawka in Nowogródczyzna. One of the passengers was Lieutenant Kazimierz Śledziński, an officer of the 9th KOP Battalion in Klecko, who, with a sense of soldierly duty, fought alone against infiltraitors in defense of the civilians. Despite being outnumbered, he managed to repel the attack and bring help despite his wounds. He was the first soldier to be awarded the Cross of Merit for Bravery established in 1928.

RU

Восточные окраины Второй Речи Посполитой, несмотря на заключение мирного договора в Риге (21 марта 1921 г.), официально положившего конец польско-русской войне (1918–1921 гг.), все еще не были безопасным местом для ее жителей. Правда, Советская Россия официально признала и ратифицировала положения мирного договора, признав, в частности, форму и расположение границы с Польшей, но коммунисты, связанные с Коммунистическим Интернационалом, никогда не отказывались от своих планов мировой революции и переноса ее пламени через Польшу в страны Западной Европы. Задача Корпуса охраны пограничья (КОП) как специального военного формирования, созданного осенью 1924 года для защиты восточных границ Польши, заключалась в восстановлении порядка и безопасности в приграничных районах в связи с подрывной деятельностью и обыкновенным бандитизмом, подстрекаемым разведкой Советского Союза. Принятая командованием КОП группировка военных подразделений в три линии, поддерживаемые кавалерийскими подразделениями, и, прежде всего, решимость и стойкость солдат в борьбе с диверсиями и бандитизмом должны были привести к успокоению беспорядков и урегулированию ситуации на польско-советской границе. В январе 1926 г. случилось бандитское нападение на пассажиров автобуса под Сенявкой в районе Новогрудка. Одним из пассажиров был лейтенант Казимеж Следзинский, офицер 9-го батальона КОП в Клецке, который из чувства своего солдатского долга в одиночку сражался с саботажниками, защищая мирных жителей. При всем преимуществе нападающих, ему все же удалось отбить атаку и, несмотря на ранения, вызвать помощь. Он был первым солдатом, награжденным Крестом Заслуги „За Храбрость”, учрежденным в 1928 г.

PL

Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej, pomimo zawarcia traktatu pokojowego w Rydze (21 marca 1921 r.) formalnie kończącego wojnę polsko-rosyjską (1918–1921), nadal nie były miejscem bezpiecznym dla mieszkańców. Wprawdzie Rosja Radziecka oficjalnie uznała postanowienia traktatu pokojowego i ratyfikowała je, tym samym uznając m.in. kształt i przebieg granicy z Polską, ale komuniści związani z Międzynarodówką Komunistyczną nigdy nie zarzucili planów światowej rewolucji i przeniesienia jej płomienia poprzez Polskę do krajów Europy Zachodniej. Zadaniem Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP), jako specjalnej formacji wojskowej, utworzonej jesienią 1924 r. dla ochrony granic wschodnich państwa polskiego, było przywrócenie ładu, porządku i bezpieczeństwa na pograniczu w związku z dywersją i pospolitym bandytyzmem inspirowanym przez wywiad Związku Sowieckiego. Przyjęte przez dowództwo KOP ugrupowanie jednostek w trzech liniach, wspartych pododdziałami kawalerii, a przede wszystkim determinacja i stanowczość żołnierzy w zwalczaniu dywersji i bandytyzmu, miały doprowadzić do pacyfikacji band i uspokojenia sytuacji na pograniczu polsko-radzieckim. W styczniu 1926 r. doszło do bandyckiego napadu na podróżnych autobusu pod Sieniawką na Nowogródczyźnie. Jednym z podróżnych był por. Kazimierz Śledziński, oficer 9 Batalionu KOP w Klecku, który w poczuciu żołnierskiego obowiązku w pojedynkę stoczył walkę z dywersantami w obronie osób cywilnych. Pomimo przewagi napastników zdołał odeprzeć atak – nie zważając na własne rany – wezwać pomoc. Był pierwszym żołnierzem, który został odznaczony Krzyżem Zasługi za Dzielność ustanowionym w 1928 r.

Keywords

PL

polskie formacje graniczne; II Rzeczypospolita Polska; Korpus Ochrony Pogranicza; radziecka dywersja

EN

Polish border formations; Second Polish Republic; Border Protection Corps; Soviet diversion

RU

польские пограничные формирования; Вторая Речь Посполитая; Корпус Охраны Пограничья; советская диверсия

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2020
• Volume: XXI (LXXII)
• Issue: 4 (274)
• Pages: 126-144

Dates

published

2020

Contributors

author

Artur Ochał

• Archiwum Straży Granicznej z siedzibą w Szczecinie

• https://orcid.org/0000000158567016

References

• Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpus sanitarnego, Warszawa 1934.
• O Niepodległą i granice, t. 4: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Wybór dokumentów, wstęp M. Jabłonowski, wybór i oprac. M. Jabłonowski W. Janowski, B. Polak, J. Prochwicz, Warszawa–Pułtusk 2001.
• Rocznik oficerski 1928, Warszawa 1928.
• Wykaz duchowieństwa wojskowego oraz parafii, kościołów i kaplic wojskowych wyznania katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej na 1930 r., Warszawa 1930.
• Ajnenkiel A., Geneza KOP – uwarunkowania polityczne [w:] Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powołania, red. L. Grochowski, Kętrzyn 1994.
• Ciapka J., Zarys historii wojennej 33-go pułku piechoty, Warszawa 1929.
• Cichoracki P., Stołpce-Łowcza-Leśna 1924. II Rzeczypospolita wobec najpoważniejszych incydentów zbrojnych w województwach północno-wschodnich, Łomianki 2012.
• Dominiczak H., Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996, Warszawa 1997.
• Korpus Ochrony Pogranicza w czwartą rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej 1927–1928, Warszawa [1928].
• Korpus Ochrony Pogranicza w drugą rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej 1925–1926, [Warszawa 1926].
• Korpus Ochrony Pogranicza w trzecią rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej 1926–1927, red. F. Jamka-Koperski, Warszawa [1927].
• Ochał A., Służba zdrowia Korpusu Ochrony Pogranicza (1924–1939). Lekarze i sanitariusze w służbie żołnierzy i ludności kresowej II Rzeczypospolitej [w:] Medycy polskiego pogranicza II Rzeczypospolitej 1918–1939, red. B. Urbanek, Warszawa 2018.
• Pepłoński A., Wywiad polski na ZSRR 1921–1939, Warszawa 1996.
• Sierpowski S., Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, 1917–1926, Poznań 1989.
• Skubisz P., Psy meldunkowo-śledcze w służbie Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1924–1939, „Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie” 2006, nr 1.
• Zestawienie statystyczne wypadków zaszłych na terenie 1–6 brygady Korpusu Ochrony Pogranicza za czas od 1 października 1926 r. do 1 listopada 1926 r., Korpus Ochrony Pogranicza w drugą rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej 1925–1926, Warszawa 1926.
• Zestawienie statystyczne wypadków zaszłych na terenie 1–6 brygady Korpusu Ochrony Pogranicza za czas od 1 listopada 1926 r. do 1 listopada 1927 r., Korpus Ochrony Pogranicza w trzecią rocznicę objęcia służby na granicach Rzeczypospolitej 1926–1927, Warszawa 1927.
• Olejnik K., „Recenzja dysertacji doktorskiej. Artur Ochał, Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Grodno» w latach 1929–1939, Szczecin, 2012”, Kołobrzeg 4 IV 2012, mps.
• Skubisz P., „Wileńska Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1924–1937”, Szczecin 2008, mps.
• „Polska Zbrojna”, 13 XII 1927 r., nr 341.
• „Szofer Polski. Dwutygodnik ilustrowany ogólno-autobusowy”, 1 IV 1927 r., nr 7.
• Indeks represjonowanych IPN, https://indeksrepresjonowanych.pl/ (dostęp 10 II 2020 r.).
• Kędziora A., Ostrowski Bronisław, zamosciopedia.pl (dostęp 20 II 2020 r.).
• Kędziora A., Zamościopedia, zamosciopedia.pl (dostęp 20 II 2020 r.).

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2020.4(274).0004

Biblioteka Nauki

1916564