Plany odtworzenia fortyfikacji Wrocławia z lat 1807–1830

• Authors: Grzegorz Podruczny , Marcin Wichrowski

Title variants

EN

Plans to restore the Fortifications of Wrocław between 1807–1830

RU

Планы восстановления фортификационных сооружений Вроцлава в 1807–1830 гг.

Abstracts

EN

The content of the article follows the process of designing the reconstruction of Wrocław’s fortifications between the years 1807–1830. The starting point for the authors consists of a detailed description of the state of preservation of the old fortifications after the completion of the demolition process by the French in 1807. This description is based on material held in the Geheimes Staatsarchiv in Berlin. The main content of the text comprises a presentation of ideas and concepts concerning the reconstruction of the fortifications. The concepts contained in several documents produced between 1807–1824 and in four drawing projects conducted between 1820–1830 have survived to this day. A number of individuals were involved in the discussion regarding the possible shape of the rebuilt fortifications, including the following officers: Grawert, Rode, Pullet, Harroy, Boyen, Grolman, Liebenroth and Schubert. The authors present an overview of the discussions and projects, the only trace of which is the moat around the Old Town that exists to this day, and on its back, a rebuilt and partially preserved promenade, that served at a time a terrain reserve for the provisional reconstruction of the fortifications.

RU

Цель данной статьи – проследить процесс проектирования реконструкции фортификационных сооружений Вроцлава в 1807–1830 гг. Отправной точкой для авторов является подробное описание состояния сохранности старых сооружений после завершения их сноса французами в 1807 г. Это описание основано на архивах берлинского ресурса Geheimes Staatsarchiv. Текст статьи содержит изложение идей и концепций реконструкции фортификационных сооружений. Концепции, содержащиеся в нескольких документах, созданных в 1807–1824 гг., и в четырех чертежах 1820–1830 гг., сохранились до наших дней. Около дюжины человек участвовали в обсуждении возможной формы восстановленных сооружений, включая офицеров: Граверта, Роде, Пуллета, Харроя, Бойена, Грольмана, Либенрота и Шуберта. Авторы статьи представили обсуждение проектов и дискуссии, одним из следов которых является ров вокруг Старого города, существующий до сих пор, а также построенный и частично сохранившийся за этим ровом променад, являющийся территориальным резервом для временной реконструкции фортификационных сооружений.

PL

Treścią artykułu jest prześledzenie procesu projektowania odbudowy fortyfikacji Wrocławia w latach 1807–1830. Punktem wyjścia dla autorów jest dokładny opis stanu zachowania starych fortyfikacji po zakończeniu procesu ich rozbiórki przez Francuzów w 1807 r. Opis ten bazuje na archiwaliach z zasobu berlińskiego Geheimes Staatsarchiv. Zasadniczą treścią tekstu jest prezentacja pomysłów i koncepcji na odbudowę fortyfikacji. Do dziś przetrwały koncepcje ujęte w kilku dokumentach powstałych w latach 1807–1824 oraz w czterech rysunkowych projektach z lat 1820–1830. W dyskusję nad możliwym kształtem odbudowanych fortyfikacji zaangażowanych było kilkanaście osób, w tym oficerowie: Grawert, Rode, Pullet, Harroy, Boyen, Grolman, Liebenroth i Schubert. Autorzy przedstawili omówienie projektów i dyskusji, po których jedynym śladem jest istniejąca do dziś fosa wokół Starego Miasta i zrealizowana oraz częściowo zachowana na jej zapleczu promenada, będąca wówczas rezerwą terenową dla prowizorycznego odtworzenia fortyfikacji.

Keywords

PL

Wrocław; twierdza; fortyfikacje; historia fortyfikacji

EN

Wrocław; fortress; fortifications; history of fortifications

RU

Вроцлав; крепость; фортификационные сооружения; история фортификационных сооружений

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2021
• Volume: XXII (LXXIII)
• Issue: 2 (276)
• Pages: 49-86

Dates

published

2021

Contributors

author

Grzegorz Podruczny

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000253256363

author

Marcin Wichrowski

• https://orcid.org/0000000229772771

References

• Bonin, Udo von. Geschichte des Ingenieurkorps und der Pioniere in Preußen. Cz. 1–2. Berlin: E. S Mittler, 1877–1878.
• Clausewitz, Carl von. Vom Kriege. Hinterlassenes Werk des Generals Carl von Clausewitz Zweiter Theil. Berlin: F. Dümmler Verlag, 1833.
• Eckert, Wojciech. Fortyfikacje nadodrzańskie w procesie rozwoju nowożytnej sztuki fortyfikacyjnej w XVII–XIX w. Zielona Góra: Ofic. Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2007.
• Frobenius, Herman. Geschichte des preußischen Ingenieur- und Pionier-Korps von der Mitte des 19. Jahrhunderts bis zum Jahre 1886. T. 1. Berlin: G. Reimer, 1906.
• Jędrysiak, Jacek. „Granica wschodnia w pruskim planowaniu obronnym w latach 1815–1830.” Przegląd Historyczno-Wojskowy 15, nr 3 (249) (2014): 7–32.
• Kieseritzky, Ernst. Das Gelände der ehemaligen Festung Breslau 1813–1870. Breslau: E. Morgenstern, 1903.
• Łukaszewicz, Piotr, red. Ikonografia Wrocławia. T. 1. Grafika. Wrocław: Muzeum Narodowe, 2008.
• Małachowicz, Maciej. „XIX-wieczne projekty fortyfikacji Wrocławia.” W Fortyfikacje nowożytne w Polsce – badania, realizacje, projekty. Zagospodarowanie do współczesnych funkcji. Red. Lech Narębski, 97–101. Toruń: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, 2013.
• Markgraf, Herman. „Entfestigung Breslaus und die geschenkweise Überlassung des Festungsterrain an die Stadt 1807–1813.” Zeitschrift des Vereins für Geschichte Schlesiens 21, (1887): 47–115.
• Pardela, Łukasz i Stanisław Kolouszek. Twierdza Wrocław 1890–1918. Monografia. Wrocław: Via Nova, 2017.
• Prittwitz und Gaffron, Moritz von. Beiträge zur angewandten Befestigungskunst, erläutert durch Beispiele aus den neuern Preußischen Befestigungsanlagen, auf 100 Tafeln. Posen: Decker, 1836.
• Podruczny, Grzegorz. Twierdza Wrocław w okresie fryderycjańskim. Wrocław: Ofic. Wyd. Atut, V, 2009.
• Podruczny, Grzegorz i Marcin Wichrowski. „Trzy źródła do badań nad historią fortyfikacji kłodzkich ze zbiorów Biblioteki Państwowej w Berlinie.” Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej 10, (2009): 24–85.
• Rang= und Quartier=Liste der Königlich Preußischen Armee für das Jahr 1823, Berlin: Wilhelm Dicterici, 1823.
• Schmidt, Julius. Geschichte der Stadt Schweidnitz. T. 2. Schweidnitz: L. Heege, 1848.
• Wiedemann, Franz. Breslau in der Franzosenzeit 1806–1808. Aufzeichnungen von Friedrich Gotthilf Friese. Breslau: E. Morgenstern, 1906.
• Zabłocka-Kos, Agnieszka. Zrozumieć miasto. Centrum Wrocławia na drodze ku nowoczesnemu city 1807–1858. Wrocław: Via Nova, 2006. Kmiecik, Piotr. „Wnioski konserwatorskie z badań archeologiczno-architektonicznych na terenie byłego szpitala przy pl. Jana Pawła II we Wrocławiu przeprowadzonych w obrębie bastionu kleszczowego.” Maszynopis udostępniony przez autora.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2021.2(276).0002

Biblioteka Nauki

1856734