When Typhus Rode a Red Horse: Weaponizing Disease During the Polish-Bolshevik War

• Authors: Christopher Blackburn

Title variants

PL

Kiedy tyfus jechał na czerwonym koniu: militarne wykorzystanie choroby podczas wojny polsko-bolszewickiej

RU

Когда тиф ехал на красном коне: военное использование болезни во время польско-большевистской войны

Abstracts

EN

This paper explores the role that the Red Army played in the spreading of typhus during the Polish-Bolshevik War of 1919–1920. The disease was not new to Poland as it had flared up on several occasions during the First World War, having probably been brought to the country by the Imperial Russian army in 1915. However, these flare ups were nowhere near the scale in which the disease appeared during the Polish-Bolshevik War. The newly formed Polish government was involved with attempts to control the disease from its outset. With the support of humanitarian groups from the United States, these efforts, which included the delousing of thousands of refugees entering the country, had made great strides with regards to eradicating typhus from the Polish countryside; however, much of this work was undone by the Bolshevik offensive of 1920. Having witnessed the debilitating effects that typhus had on their own country and military, the Bolsheviks made sporadic and often uncoordinated attempts to use the disease to weaken and potentially destroy the fledging Second Polish Republic. Through both active and passive means the Bolshevik advance drove typhus victims and refugees across the Polish border, while at the same time their military destroyed (or removed) sanitation equipment and medical supplies in the captured areas. The Bolshevik tactic ultimately failed as their advance was repelled by the Polish military in August 1920 and anti-typhus measures were restored throughout the country. However, after witnessing the military potential of typhus during the Polish-Bolshevik War, Soviet leaders were convinced that properly harnessed biological agents could produce positive military results. Thus, what began as a chaotic effort by the Bolsheviks to weaponize typhus during their drive to the Vistula in 1920 resulted in the birth of a Soviet biological weapons program, which by the 1930s was to produce various versions of typhus that could be deployed on the battlefield.

RU

В статье показана роль Красной Армии в распространении тифа во время польско-большевистской войны 1919–1920 гг. Это заболевание не было новым для Польши: эпидемии тифа в стране вспыхивали несколько раз во время Первой мировой войны, но не в таком масштабе, как во время польско-большевистской войны. Первоначально, вероятно, эта болезнь появилась в Польше в 1915 г. вместе с русской армией. Недавно созданное польское правительство с самого начала своего существования боролось с распространением болезни. Польские усилия, поддер-живаемые американскими гуманитарными группами, позволили добиться больших успехов в борьбе с тифом в сельских районах, а также в процессе выведения блох у тысяч беженцев, прибывающих в страну; однако большая часть этих усилий пропала даром с наступлением большевиков в 1920 г. Наблюдая разрушительные последствия тифа на своей территории и в своих вооруженных силах, большевики предпринимали неравные и часто нескоординированные попытки использовать эту болезнь для ослабления и потенциального уничтожения юной Второй Речи Посполитой. Марш большевиков вытеснил жертв сыпного тифа и беженцев за пределы Польши, намеренно или посредством своего пассивного влияния, в то время как большевистские силы разрушали или грабили элементы санитарной инфраструктуры и запасы предметов медицинского назначения. Тактика большевиков окончательно провалилась, когда польские войска отразили советское нападение в августе 1920 г., что позволило возобновить усилия по борьбе с тифом по всей стране. Однако большевистский опыт с тифом во время польско-большевистской войны убедил советских лидеров в том, что при правильном использовании биологические факторы могут принести положительные военные результаты. То, что началось как хаотичное усилие большевиков по использованию тифа в качестве оружия в своем движении к Висле в 1920 г., привело к рождению советской программы биологического оружия, которая создала различные версии тифа для использования на полях битв в 1930-х гг.

PL

Niniejszy artykuł przedstawia rolę Armii Czerwonej w rozprzestrzenianiu się tyfusu podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920. Choroba ta nie była w Polsce nowa, epidemie tyfusu wybuchały kilkakrotnie w czasie I wojny światowej, ale nie w takiej skali, jak podczas wojny polsko-bolszewickiej. Pierwotnie prawdopodobnie pojawiła się na ziemiach polskich w 1915 r. wraz z wojskami rosyjskimi. Nowo powstały polski rząd walczył z rozprzestrzenianiem się choroby od początku swojego istnienia. Polskie wysiłki, wspierane przez amerykańskie grupy humanitarne, poczyniły wielkie postępy w zwalczaniu tyfusu na terenach wiejskich, a także w procesie odwszenia tysięcy uchodźców przybywających do kraju; jednak wiele z tego zostało zniweczone wraz z ofensywą bolszewicką w 1920 r. Będąc świadkami wyniszczających skutków tyfusu na opanowanych przez siebie terytoriach i we własnym wojsku, Bolszewicy podejmowali nierówne i często nieskoordynowane próby wykorzystania tej choroby do osłabienia i potencjalnego zniszczenia raczkującej II RP. Marsz bolszewików wypchnął ofiary tyfusu i uchodźców za polskie linie, celowo lub przez swoje bierne oddziaływanie, podczas gdy w tym samym czasie siły bolszewickie niszczyły lub rabowały elementy infrastruktury sanitarnej i zapasy medyczne. Taktyka bolszewicka ostatecznie zawiodła, gdy w sierpniu 1920 r. wojska polskie odparły sowieckie natarcie, co umożliwiło powtórne podjęcie wysiłków na rzecz walki z tyfusem w całym kraju. Bolszewickie doświadczenia z tyfusem podczas wojny polsko-bolszewickiej przekonały jednak przywódców sowieckich, że odpowiednio wykorzystane czynniki biologiczne mogą przynieść pozytywne rezultaty militarne. To, co zaczęło się jako chaotyczny wysiłek bolszewików, mający na celu wykorzystanie tyfusu jako broni w ich dążeniu do Wisły w 1920 r., zaowocowało narodzinami sowieckiego programu broni biologicznej, który stworzył różne wersje tyfusu w celu wykorzystania na polach bitewnych w latach trzydziestych XX w.

Keywords

PL

wojna polsko-bolszewicka; tyfus; kordon sanitarny; Amerykańsko-Polska Administracja Pomocy w walce z Tyfusem

EN

Polish-Bolshevik War; Typhus; American Typus Relief Expedition; Cordon Sanitaire

RU

польско-большевистская война; тиф; Американско-польская администрация помощи в борьбе с тифом; санитарный кордон

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2021
• Volume: XXII (LXXIII)
• Issue: 2 (276)
• Pages: 87-112

Dates

published

2021

Contributors

author

Christopher Blackburn

• University of Louisiana at Monroe

• https://orcid.org/0000000269682308

References

• Alibek, Ken. Biohazard: The Chilling True Story of the Largest Covert Biological Weapons Program in the World – Told from the Inside by the Man Who Ran It. New York: Random House, 1999.
• Ascherson, Neal. The Struggles for Poland. New York: Random House, 1987.
• Babel, Issac. Red Cavalry. Trans. Peter Constantine. New York: W. W. Norton & Company, 2002.
• Bane, Suda L., and Ralph H. Lutz, ed. Organization of American Relief in Europe, 1918–1919. California: Stanford University Press, 1943.
• Boyden, William. “An American’s Opinion of Poland.” Journal of the American-Polish Chamber of Commerce and Industry 1, No. 7 (1920).
• Brooks, Sidney. “America and Poland: 1915–1925.” American Relief Administration Bulletin, 2nd series, No. 44 (1925).
• Budyonny, Semyon. The Path of Valour. Moscow: Progress Publishers, 1972.
• Chrzanowski, G., “Historja Organizacji Polskich Władz Sanitarnych na Kresach.” Lekarz Polski, No. 5 (1926): 6–9.
• Churchill, Winston. The Aftermath. London: Thornton Butterworth Limited, 1929.
• Chwalba, Andrzej. 1919: Pierwszy rok wolności. Warszawa: Wyd. Czarne, 2019.
• Cornebise, Alfred. Typhus and Doughboys: The American Polish Typhus Relief Expedition, 1919–1920. Newark: University of Delaware Press, 1982.
• Crankshaw, Edward. “When Lenin Returned.” The Atlantic (October, 1954).
• Croddy, Eric, Clarisa Perez-Armendariz and John Hart. Chemical and Biological Warfare: A Comprehensive Survey for the Concerned Citizen. New York: Copernicus Books, 2002.
• Davies, Norman. “The Genesis of the Polish-Soviet War, 1919–20.” European Studies Review 5, (1975): 46–67.
• Davies, Norman. White Eagle, Red Star: The Polish-Soviet War 1919–1920 and ‘the Miracle on the Vistula’. London: Pimlico, 2003.
• Donaldson, William H. “American Polish Relief Expedition.” Journal of the United States Artillery 54, No. 5 (1921): 483–485.
• Dziewanowski, Marian K. Joseph Pilsudski: A European Federalist, 1918–1922. Stanford: Hoover Institution Press, 1969.
• Foster, Gaines. The Demands of Humanity: Army Medical Disaster Relief. Washington D.C.: Center of Military History United States Army, 1982.
• Fuller, Joseph V., ed. Papers Relating to the Foreign Relations of the United States, 1920. Vol. 3. Washington: United States Government Printing Office, 1936.
• Gatrell, Peter. “War, Population Displacement and State Formation in the Russian Borderlands, 1914–1924.” In Homeland: War, Population and Statehood in Eastern Europe, 1918–1924. Ed. Nick Baron and Peter Gatrell, 10–35. London: Anthem Press, 2004.
• Gilchrist, Harry L. “Fighting Typhus Fever in Poland.” University of Cincinnati Medical Bulletin 1, No. 3 (1922), s.I.
• Gilchrist, Harry L. “Typhus Fever in Poland.” The Military Surgeon 46, (1920): 622– 629.
• Hanak, Danuta. “Jeńcy sowieccy w obozach polskich 1919–1921.” Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej 18, (1995): 122–128. Hoover, Herbert. Herbert Hoover: An American Epic. Vol. 2. Chicago: Henry Regnery Company, 1960.
• Housden, Martyn. The League of Nations and the Organization of Peace. New York: Taylor & Francis, 2012.
• “Investigating Typhus Epidemic in Poland.” Bulletin of the League of Red Cross Societies 1, No. 5 (1919).
• Kawczak, Stanisław. Milknące echa: wspomnienia z wojny, 1914–1920. Warszawa: Nakładem Towarzystwa Wydawniczego Bluszcz, 1936.
• Kołakowski, Leszek. Freedom, Fame, Lying, and Betrayal: Essays on Everyday Life. Boulder: Westview Press, 1999.
• Koprukowniak, Albin. “W okresie kształtowania się kapitalizmu (1864–1918).” In Dzieje Lubelszczyzny. Ed. Tadeusz Mencel. Vol. 1, 641–736. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974.
• Leitnberg, Milton and Raymond Zilinskas. The Soviet Biological Weapons Program: A History. Cambridge: Harvard University Press, 2012.
• Lenin, Vladimir I. Collected Works. Vol. 30. Moscow: Progress Publishers, 1965.
• Melgunov, Sergei P., Red Terror in Russia 1918–1923. Berlin: b.w., 1924.
• Morse, John. An Englishman in the Russian Ranks, Ten Months’ Fighting in Poland. London: Duckworth, 1915.
• “O planie i środkach, jakie stosuje Rząd w celu zwalczania tyfusu plamistego.” Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego, No. 3 (1920): 3–8.
• Palfrey, Francis. “The Work of the League of Red Cross Societies’ Typhus Research Commission to Poland.” American Journal of Public Health 12, No. 2 (1922): 87–94.
• Patterson, K. David. “Typhus and It’s Control In Russia, 1870–1940.” Medical History 37, No. 4 (1993): 361–381.
• Piana, Francesca. “Humanitaire et politique, in medias res: le typhus en Pologne et l’Organisation international d’hygiène de la SDN (1919–1923).” Relations Internationales 138, No. 2 (2009): 23–38.
• “Polityka Ministerstwa Zdrowia Publicznego w sprawie zdrojowisk i uzdrowisk.” Biuletyn Ministerstwa Zdrowia Publicznego, No. 4 (1920): 3–7.
• Reed, Vivian H., ed. An American in Warsaw: Selected Writings of Hugh S. Gibson, US Minister to Poland, 1919–1924. New York: University of Rochester Press, 2018.
• Rimmington, Anthony. Stalin’s Secret Weapon: The Origins of Soviet Biological Warfare. New York: Oxford University Press, 2018.
• Rostworowski, Stanisław J. Listy z wojny polsko-bolszewickiej 1918–1920. Warszawa–Krakόw: Ofic. Wyd. Mireki, 2015.
• Snively, Harry H. The Battle of the Non-Combatants: The Letters of Dr. Harry Hamilton Snively to His Family from Russia, Poland, France, Belgium, Persia, Etc. Ed. J. George Frederick. New York: The Business Bourse, 1933.
• Snowden, Frank. Epidemics and Society: From the Black Death to the Present. New Haven: Yale University Press, 2020.
• Tarassévitch, Lev A. Epidemics in Russia Since 1914: Report to the Health Committee of the League of Nations. Geneva: [League of Nations], 1922.
• “The League Sends Inter-Allied Mission to Poland.” Bulletin of the League of Red Cross Societies 1, No. 3 (1919).
• “Typhus in Poland.” The British Medical Journal, Vol. 2, No. 3070 (1919): 565–67.
• Sztuka-Polińska, Urszula. “Sytuacja epidemiologiczna niektórych ostrych chorób zakaźnych w Polsce w okresie międzywojennym XX wieku.” Przegląd Epidemiologiczny 56, (2002): 137–149.
• Więckowska, Elżbieta. “Centralny komitet do walki z durem plamistym (1 sierpień 1919 – 5 marca 1920).” Przegląd Epidemiologiczny 52, (1998): 205–214.
• Winslow, C. “European Health Conditions.” The American Journal of Public Health 12, No. 2 (1922): 94–100.
• Wolback, S. Burt, John L. Todd and Francis W. Palfrey. The Etiology and Pathology of Typhus: Being the Main Report of the Typhus Research Commission of the League of Red Cross Societies to Poland. Cambridge: Harvard University Press, 1922.
• Zamoyski, Adam. The Battle for the Marchlands. New York: Columbia University Press, 1981.
• Zinsser, Hans. Rats, Lice and History: A Chronicle of Pestilence and Plagues. Boston: Little, Brown and Company, 1935.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2021.2(276).0003

Biblioteka Nauki

1856712