Formowanie 1 Dywizji Pancernej w składzie Polskich Sił Zbrojnych. W osiemdziesiątą rocznicę wydania rozkazu Naczelnego Wodza o formowaniu 1 Dywizji Pancernej

• Authors: Juliusz Stanisław Tym

Title variants

EN

Forming the 1st Polish Armoured Division of the Polish Armed Forces. On the 80th Anniversary of the Order of the Commander-in-Chief concerning the Formation of the 1st Armoured Division

DE

Die Bildung der 1. Panzerdivision in den Polnischen Streitkräften. Zum 80. Jahrestag des Befehls des Oberbefehlshabers zur Aufstellung der 1. Panzerdivision

Abstracts

EN

It has been eighty years since the order that initiated the process of forming the 1st Armoured Division was issued by the then Commander-in-Chief of the Polish Armed Forces, Gen. Władysław Sikorski. The Polish troops that had been evacuated from France to Great Britain in June 1940 constituted a solid foundation that allowed the first armoured division in the history of the Polish Army to be contemplated. During 1940–1941 Polish officers developed their own views on the organizational model of their armoured forces, but they were forced to adopt plans that were put forward by the British. The decisive period regarding the formation of the armoured division was the fall of 1941, when studies concerning the possibility of forming such a tactical association were completed and talks on the subject were initiated with the British. The result of these actions was the order issued by General Sikorski on 25 February 1942. The Commander-in-Chief went ahead with his plans without the approval of the British side, which was faced with a fait accompli, however, the higher British military authorities did not object. The British did however point out that some of the Polish ideas regarding the formation of an armoured division were unrealistic, having insufficient manpower being one such example. The British were also against the idea of transferring the Polish forces, who had escaped via the Soviet Union and were at the time stationed in the Middle East, to the British Isles. Despite the various limitations and challenges, the process of forming the 1st Armoured Division and the process of training its units should be assessed favourably. The key role played by General Stanisław Maczek in the described events should also be noted.

DE

Am 25. Februar 1942 sind 80 Jahre vergangen, seit der Oberbefehlshaber, General Władysław Sikorski, den Befehl zur Bildung der ersten Panzerdivision gab. Die polnischen Einheiten, die im Juni 1940 aus Frankreich nach Großbritannien evakuiert wurden, bildeten eine solide Grundlage für die Aufstellung der ersten Panzerdivision in der Geschichte der polnischen Armee. In den Jahren 1940–1941 entwickelten polnische Offiziere ihre eigenen Vorstellungen vom Organisationsmodell der Panzertruppen, waren aber gezwungen, britische Lösungen zu übernehmen. Der entscheidende Zeitraum für die Bildung einer Panzerdivision war der Herbst 1941, als die Studien zu Möglichkeiten der Bildung einer solchen taktischen Einheit abgeschlossen und gleichzeitig Gespräche mit der britischen Seite aufgenommen wurden. Das Ergebnis dieser Maßnahmen war ein Befehl General Sikorskis vom 25. Februar 1942. Der Oberbefehlshaber traf seine Entscheidung in dieser Angelegenheit ohne die Zustimmung der Briten, die vor vollendete Tatsachen gestellt worden sind, jedoch ebenfalls ohne Widerstand der höchsten britischen Militärbehörden. Die britischen Verbündeten wiesen darauf hin, dass einige polnische Annahmen über die Bildung einer Panzerdivision unrealistisch seien, unter anderem wegen unzureichender personeller Ressourcen. Die Briten waren gegen die Verlegung von aus der Sowjetunion evakuierten polnischen Soldaten aus dem Nahen Osten auf die britischen Inseln. Trotz verschiedener Einschränkungen und Herausforderungen sollten die Prozesse der Bildung der 1. Panzerdivision und der Ausbildung ihrer Einheiten hoch bewertet werden. Eine Schlüsselrolle spielte bei den beschriebenen Ereignissen General Stanisław Maczek.

PL

Mija 80 lat od dnia 25 lutego 1942 r., gdy Naczelny Wódz gen. broni Władysław Sikorski wydał rozkaz zapoczątkowujący proces formowania 1 Dywizji Pancernej. Oddziały polskie ewakuowane w czerwcu 1940 r. z Francji do Wielkiej Brytanii stanowiły solidny fundament pozwalający myśleć o formowaniu pierwszej w dziejach Wojska Polskiego dywizji pancernej. W latach 1940–1941 oficerowie polscy wypracowali własny pogląd na model organizacyjny wojsk pancernych, jednak zmuszeni byli przyjąć brytyjskie rozwiązania. Dla formowania dywizji pancernej decydującym okresem była jesień 1941 r., kiedy zakończono prace studyjne nad możliwościami sformowania takiego związku taktycznego, a jednocześnie zapoczątkowano rozmowy na ten temat ze stroną brytyjską. Efektem tych działań był rozkaz gen. Sikorskiego z 25 lutego 1942 r. Naczelny Wódz podjął decyzję w tej sprawie bez aprobaty strony brytyjskiej, którą postawiono przed faktem dokonanym, ale i bez sprzeciwu najwyższych brytyjskich władz wojskowych. Brytyjski sojusznik wskazywał na nierealność niektórych polskich założeń dotyczących formowania dywizji pancernej, w tym na niewystarczające zasoby osobowe. Brytyjczycy byli przeciwni przerzuceniu ze Środkowego Wschodu na Wyspy Brytyjskie żołnierzy polskich ewakuowanych ze Związku Sowieckiego. Pomimo różnorodnych ograniczeń i wyzwań proces formowania 1 Dywizji Pancernej oraz proces szkolenia jej oddziałów należy ocenić wysoko. Kluczową rolę w opisywanych wydarzeniach odegrał gen. Stanisław Maczek.

Keywords

PL

Polskie Siły Zbrojne; Polska 1 Dywizja Pancerna; organizacja wojsk; gen. Stanisław Maczek; gen. Władysław Sikorski; brytyjskie władze wojskowe

EN

Polish Armed Forces; 1st Polish Armoured Division; Gen. Władysław Sikorski; British military authorities; gen. Stanisław Maczek

DE

Polnische Streitkräfte; 1. polnische Panzerdivision; Truppenorganisation; General Stanisław Maczek; General Władysław Sikorski; britische Militärbehörden

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2022
• Volume: XXIII (LXXIV)
• Issue: 1 (279)
• Pages: 81-113

Dates

published

2022

Contributors

author

Juliusz Stanisław Tym

• Akademia Sztuki Wojennej

• https://orcid.org/0000000207879260

References

• Alanbrooke. War Diaries 1939–1945. London: University of California Press, 2001.
• Churchill, Winston S. Druga wojna światowa. Tłum. Krzysztof Filip Rudolf. Gdańsk: Wyd. Phantom Press International, 1995.
• Dudziński, Zbigniew. „Dywizjon rozpoznawczy I Korpusu w Szkocji 1 Pułk Rozpoznawczy 1 Dywizji Pancernej 1940–1943.” Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej (Londyn) nr 75 (1974): 217–248.
• Fraser, David. Alanbrooke. London: HarperCollins, 1997.
• Gilbert, Martin. Churchill. Biografia. Tłum. Jerzy Kozłowski. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka, 1997.
• Heathcote, Tony. The British Field Marshals 1736–1997. A Biographical Dictionary. London: Pen and Sword Books Ltd, 1999.
• Idkowiak, Franciszek. Franciszek Skibiński. Żołnierz, teoretyk i historyk wojskowy. Poznań: Wyd. Wyższej Szkoły Oficerskiej im. hetmana Stefana Czarnieckiego, 2002.
• London Gazette, October 8, 1943, Third Supplement.
• London Gazette, December 30, 1941, Third Supplement.
• Łunkiewicz, Jerzy. „Ewakuacja Polskich Sił Zbrojnych z Francji w 1940 roku.” Bellona (Londyn) z. 4 (1956): 21–43.
• Maczek, Stanisław. Od podwody do czołga. Wspomnienia wojenne 1918–1945. Edinburgh: Tomar Publishers, 1961.
• Martel, Giffard. An Outspoken Soldier. His Views and Memoirs. London: Sifton Praed, 1949.
• Martel, Giffard. Our Armoured Forces. London: Faber & Faber limited, 1945.
• Mitkiewicz-Żółłtek, Leon. Z gen. Sikorskim na obczyźnie (fragmenty wspomnień). Paryż: Wyd. Instytut Literacki, 1968.
• Maczek, [Stanisław]. „Formy organizacyjne wielkich jednostek pancernych.” Bellona (Londyn) z. 4 (1941): 3–15.
• Maczek, Stanisław. „Powstanie polskiej broni pancernej poza granicami Rzeczypospolitej.” Bellona (Londyn) z. 4 (1956): 3–9.
• Magnuski, Janusz. Wozy bojowe Polskich Sił Zbrojnych 1940–1946. Warszawa: Wyd. Magnum, 1998.
• M. [Mincer], B. [Bogdan]. „O nowoczesnej wojnie.” Bellona (Londyn) z. 6 (1941): 13–36.
• „Naczelny Wódz udekorował 3 generałów.” Dziennik Żołnierza nr 101 (1940): 3.
• Stankiewicz, [Ludwik]. „Rozwój broni pancernej.” Bellona (Londyn) z. 3 (1941), 12–21.
• Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej. T. 2, Kampanie na obczyźnie. Cz. 1, wrzesień 1939 – czerwiec 1941. Londyn: Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego, 1959.
• Tym, Juliusz S. 1. Dywizja Pancerna. Organizacja i wyszkolenie. Warszawa: Wyd. ZP Grupa, 2009.
• Tym, Juliusz S. Wojska pancerne Polskich Sił Zbrojnych 1940–1947. Doktryna, organizacja, szkolenie i działania bojowe. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2012.
• Wawer, Zbigniew. Organizacja Polskich Wojsk Lądowych w Wielkiej Brytanii 1940– 1945. Warszawa: Wyd. Bellona, 1992.
• Wysocki, Tadeusz A. 1 Polska Dywizja Pancerna 1938–1947. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1989.
• Żebrowski, Marian. Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernej, 1971.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2022.1(279).0003

Biblioteka Nauki

2057148