Rola krążowników lekkich w składzie brytyjskiej Grand Fleet w czasie I wojny światowej (1914–1918). W świetle Grand Fleet Battle Orders Johna Jellicoe

• Authors: Marcin Kaczkowski

Title variants

EN

The Role of Light Cruisers in the British Grand Fleet during the World War I (1914–1918). In the Light of the Grand Fleet Battle Orders of John Jellicoe

DE

Die Rolle der leichten Kreuzer in der Zusammensetzung der britischen Grand Fleet während des Ersten Weltkriegs (1914–1918). Im Lichte der Grand Fleet Battle Orders von John Jellicoe

Abstracts

EN

Light cruisers appeared as a separate class of ships shortly before World War I. Today they can be boldly described as „gray eminences” in the ranks of the then navies. They are not as popular among historians and enthusiasts of naval warfare as, for example, battleships, cruisers and submarines. However, they were an important part of the two largest navies of that era, the British Grand Fleet and the German Hochseeflotte. Their main task was to conduct long-distance reconnaissance for the fleet. They were also supposed to protect battleships against light enemy forces. This article explores the role of light cruisers in the British Grand Fleet: the largest navy during the First World War. The first part of the article presents the genesis of this class of ships. The tasks assigned to light cruisers operating with the fl eet are then discussed, using information contained in the Grand Fleet Battle Orders – combat instructions for the British navy, prepared by its commander Admiral John Jellicoe in 1914–1916. The article is rounded off with a presentation of the actions of British light cruisers during the Battle of Jutland (1916), aimed at analyzing how the guidelines of the British navy command proved to be successful in practice.

DE

Leichte Kreuzer entstanden als eigene Schiff sklasse kurz vor dem Ersten Weltkrieg. Heute kann man sie getrost als die „grauen Eminenzen” in den Reihen der damaligen Kriegsmarinen bezeichnen. Unter Historikern und Liebhabern der Seekriegsführung wird ihnen nicht so viel Aufmerksamkeit gewidmet wie beispielsweise Linienschiffen, Linienkreuzern und U-Booten. Sie waren jedoch ein wichtiger Bestandteil der beiden größten Flotten jener Zeit, der britischen Grand Fleet und der deutschen Hochseefl otte. Ihre Hauptaufgabe bestand darin, zur Unterstützung der Flotte Fernaufk lärung zu betreiben. Außerdem sollten sie die Linienschiffe vor Angriffen vor feindlichen Angriffen schützen. Dieser Aufsatz befasst sich mit der Rolle der leichten Kreuzer in der britischen Grand Fleet, der größten Flotte des Ersten Weltkriegs. Im ersten Teil des Aufsatzes wird die Entstehungsgeschichte dieser Schiff sklasse dargestellt. Anschließend wird die Aufgabe der Leichten Kreuzer in der Flotte anhand der Grand Fleet Battle Orders erörtert, den Gefechtsanweisungen für die britische Linienflotte, die von 1914 bis 1916 von Admiral John Jellicoe, dem Oberbefehlshaber der Flotte, verfasst wurden. Ergänzt werden diese Ausführungen durch die Berichte über die Aktionen der britischen leichten Kreuzer während der Schlacht von Jütland (1916), um die praktische Funktionsweise der Leitlinien des britischen Kommandos zu analysieren.

PL

Krążowniki lekkie pojawiły się jako wyodrębniona klasa okrętów na krótko przed I wojną światową. Dzisiaj można je śmiało określić jako „szare eminencje” w szeregach ówczesnych marynarek wojennych. Wśród historyków i pasjonatów wojen morskich nie cieszą się takim zainteresowaniem, jak np. okręty liniowe, krążowniki liniowe oraz okręty podwodne. Stanowiły jednak ważny element dwóch największych flot wojennych tamtej epoki, brytyjskiej Grand Fleet i niemieckiej Hochseeflotte. Ich główne zadanie polegało na prowadzeniu dalekiego rozpoznania na rzecz floty. Miały też osłaniać okręty liniowe przed atakiem wrogich sił lekkich. Niniejszy artykuł przedstawia rolę krążowników lekkich w brytyjskiej Grand Fleet: największej flocie wojennej podczas I wojny światowej. W pierwszej części artykułu przedstawiona została geneza tej klasy okrętów. Następnie omówiono zadanie przewidziane dla krążowników lekkich operujących z flotą, wykorzystując w tym celu informacje zawarte w Grand Fleet Battle Orders – instrukcjach bojowych dla brytyjskiej floty liniowej, sporządzonych przez jej głównodowodzącego w latach 1914–1916 admirała Johna Jellicoe. Ich uzupełnienie stanowi przedstawienie działań brytyjskich krążowników lekkich podczas bitwy jutlandzkiej (1916), mające na celu analizę tego, jak w praktyce sprawdziły się wytyczne brytyjskiego dowództwa.

Keywords

PL

I wojna światowa; wojna na morzu; Grand Fleet; John Jellicoe; krążownik lekki; Royal Navy

EN

World War I; Naval Warfare; Grand Fleet; Royal Navy; John Jellicoe; light cruiser

DE

Erster Weltkrieg; Seekrieg; Grand Fleet; Royal Navy; John Jellicoe; leichter Kreuzer

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2022
• Volume: XXIII (LXXIV)
• Issue: 3(281)
• Pages: 35-64

Dates

published

2022

Contributors

author

Marcin Kaczkowski

• https://orcid.org/0000000279025424

References

• Battle of Jutland 30th May to 1st June 1916. Official Despaches with Appendices. London: Published by His Majesty Stationary Office, 1920.
• Beckett, Ian. The Great War 1914–1918. London: Routledge, 2007, wyd. 2.
• Bennet, Geofrey. Jutlandia 1916: Bitwa morska. Tłum. Kazimierz Szarski. Warszawa: Bellona, 2010.
• Brooks, John. The Battle of Jutland. Cambridge: Cambridge University Press, 2016.
• Brown, David. „The Design of HMS Arethusa 1912.” Warship 20, nr 1 (1983): 35–40.
• Brown, David. The Grand Fleet: Warship Design and Development 1906–1922. Barnsley: Seaworth Publishing, 2010.
• Campbell, John. Jutland: An Analysis of the Fighting. Annapolis: Naval Institute Press, 1986.
• Colledge, James J., i Ben Warlow. Ships of the Royal Navy: Th e Complete Record of all Fighting Ships of the Royal Navy. London: Greenhill Books, 2003, wyd. poprawione.
• Corbett, Julian. Naval Operations. T. 3. London: Longsman Green and Co., 1923.
• Friedman, Norman. British Cruisers: Two World Wars and After. Barnsley: Seaworth Publishing, 2010.
• Friedman, Norman. Naval Weapons of World War One. Barnsley: Seaworth Publishing, 2011.
• Gardiner, Robert i Randal Gray. Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985.
• Gordon, Andrew. Th e Rules of the Game. Jutland and British Naval Command. New York: Naval Institute Press, 2013.
• Gozdawa-Gołębiowski, Jan i Tadeusz Wywerka Prekurat. Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1997.
• „Grand Fleet Battle Orders, 1915, 1916.” British Library. Jellicoe Papers, T. 23. Dostęp kwiecień 7, 2021. http://www.bl.uk/manuscripts/FullDisplay.aspx?ref=Add_ MS_49011.
• Groos, Otto. Der Krieg zur See 1914–1918. T. 1. Der Krieg in der Nordsee. Berlin: Mittler und Sohn, 1925.
• Gröner, Erich. German Warships: 1815–1945. Annapolis: Naval Institute Press, 1990.
• Hildebrand, Hans, Albert Röhr i Hans-Otto Steinmetz. Die deutschen Kriegsschiff e. Biographien. Ein Spiegel der Marinegeschichte von 1815 bis zur Gegenwart. T. 5. Geschichtlicher Überblick. Schiff sbiographien von Kaiser bis Lütjens. Ratingen: Mundus, 1997.
• Hughes, Wayne. Fleet Tactics and Coastal Combat. Annapolis: Naval Institute Press, 2000.
• Jellicoe, John. The Grand Fleet 1914 –1916. The creation, development and work. New York: George H. Doran Co., 1919.
• Jellicoe, Nicholas. Jutland: The Unfinished Battle; A Personal History of a Naval Controversy. Annapolis: Naval Institute Press, 2016.
• Klimczyk, Tadeusz. Historia pancernika. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1994.
• Koop, Gerhard, i Klaus-Peter Schmolke. Kleine Kreuzer 1903–1918: Bremen bis Cöln-Klasse. München: Bernard und Graefe, 2004.
• London, Charles. Jutland 1916 Clash of the Dreadnoughts. Botley, Oxford: Osprey Publishing, 2000.
• Lyon, David. „The First Town Class 1908–31 (Part 1).” Warship 1, nr 1 (1977): 48–58; „(Part 2).” Warship 1, nr 2 (1977): 54–61; „Part 3.” Warship 1, nr 3 (1977): 46–51.
• Mahan, Alfred Thayer. The Influence of Sea Power Upon History, 1660–1783. Boston: Little, Brown and Company, 1918.
• Marder, Arthur. From Dreadnought to Scapa Flow: the Royal Navy in the Fisher era 1904 –1919. T. 3. Jutland and after May 1916 – December 1916. Oxford: Oxford University Press, 1978.
• McLaughlin, Stephen. „Battlelines and Fast Wings: Battlefleet Tactics in the Royal Navy, 1900–1914.” Journal of Strategic Studies 38, nr 7 (2015): 985–1005. https:// doi.org/10.1080/01402390.2015.1005444.
• Moore, John. Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990.
• Nottelmann, Dirk, i Aidan Dodson. The Kaiser’s Cruisers 1871–1918. The Development of the Small Cruiser in the Imperial German Navy. Barnsley: Seaworth Publishing, 2020.
• Padfield, Peter. The Great Naval Race: Anglo-German Naval Rivalry 1900–1914. Edinburg: Birlinn Ltd, 2005.
• Pearsall, Alan. „Arethusa Class Cruisers (Part I).” Warship 8, nr 1 (1984): 203–211; „(Part II).” Warship 8, nr 2 (1984): 258–265.
• Ridley–Kitts, Daniel. The Grand Fleet 1914–19: The Royal Navy in the First World War. Cheltenham: The History Press Ltd, 2014.
• Roksund, Arne. The Jeune École: The Strategy of the Weak. Leiden: Brill, 2007.
• Sumida, Jon. „A Matter of Timing: The Royal Navy and the Tactics of the Decisive Battle, 1912 –1916.” The Journal of Military History 67, nr 1 (2003): 85–136. Tarrant, V.E. Jutland: The German Perspective. London: Cassell, 2001.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2022.3(281).0002

Biblioteka Nauki

2158894