Polskie zagony pancerno-motorowe w czasie wojny 1920 roku

• Authors: Michał Kuchciak

Title variants

EN

Polish Armored-Motorized Units Raids during the War of 1920

DE

Polnische Stoßangriffe motorisierter gepanzerter Einheiten während des Krieges von 1920

Abstracts

EN

During the war with Bolshevik Russia, the Polish Army carried out two completely successful raids involving armored and motorized units. The first of which was directed at Zhytomyr and took place on 25/26 April 1920, as part of the Ukrainian offensive. The second raid, against the city of Kovel, took place on 11/12 September of the same year during the Volhynia operation. Both of these cities were strategically important as major road and railway routes ran through them; thus, they constituted bases for the Bolshevik forces which also stored supplies. The capture of Zhytomyr and Kovel also disorganized the rear units of the enemy armies. Encouraged by the success achieved at Kovel, the Polish command organized another raid on 15 September, this time against the city of Lutsk. This, however, did not achieve its expected goals as the Polish forces were stopped several times along the way and suffered serious losses.

DE

Während des Krieges mit dem bolschewistischen Russland führte die polnische Armee zwei völlig erfolgreiche Stoßangriffe motorisierter gepanzerter Einheiten durch. Der erste fand am 25. und 26. April 1920 im Rahmen der ukrainischen Offensive statt, deren Ziel Schytomyr war. Der zweite Angriff – auf Kowel – fand am 11. und 12. September desselben Jahres im Rahmen der Wolhynien-Operation statt. Beide Städte waren von großer Bedeutung, da wichtige Straßen und Eisenbahnlinien durch sie verliefen und sie daher als Nachschubbasis für die bolschewistischen Truppen dienten. In diesen Städten wurden auch dementsprechend Vorräte aufgebaut. Durch die Einnahme von Schytomyr und Kowel wurden auch die hinteren Truppen der gegnerischen Armeen desorganisiert. Ermutigt durch den Erfolg des Stoßangriffs auf Kowel organisierte das polnische Kommando am 15. September einen weiteren Angriff, diesmal auf Luzk. Dieser endete jedoch nicht mit dem erwarteten Erfolg; im Gegenteil, die daran beteiligten polnischen Truppen wurden auf dem Weg mehrmals aufgehalten und erlitten schwere Verluste.

PL

W czasie wojny z bolszewicką Rosją Wojsko Polskie przeprowadziło dwa w pełni udane zagony pancerno-motorowe. Pierwszy z nich miał miejsce 25 i 26 kwietnia 1920 r. w ramach ofensywy ukraińskiej, zaś jego celem był Żytomierz. Drugi zagon, na Kowel, odbył się w dniach 11 i 12 września tr. podczas operacji wołyńskiej. Oba te miasta były dość istotne, gdyż przebiegały przez nie ważne drogi i szlaki kolejowe, a więc stanowiły one zaplecze zaopatrzeniowe dla sił rosyjskich, tam też gromadzone były zapasy. Zdobycie Żytomierza i Kowla dezorganizowało również oddziały tyłowe nieprzyjacielskich armii. Dowództwo polskie zachęcone sukcesem akcji na Kowel zorganizowało 15 września kolejny zagon, tym razem na Łuck. Ten jednak nie zakończył się spodziewanym sukcesem, wręcz przeciwnie – siły polskie w nim uczestniczące zostały kilkakrotnie zatrzymane po drodze i poniosły poważne straty.

Keywords

PL

zagon; zagon pancerno-motorowy; wojna polsko-bolszewicka; Żytomierz; Kowel; Łuck

EN

raid; armored-motorized raid; Polish-Bolshevik War; Zhytomyr; Kovel; Lutsk

DE

Überfall; Stoßangriffe motorisierter gepanzerter Einheiten; Polnisch-Bolschewistischer Krieg; Schytomyr; Kowel; Luzk

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2023
• Volume: XXIV(LXXV)
• Issue: 2(284)
• Pages: 53-95

Dates

published

2023

Contributors

author

Michał Kuchciak

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0009000496575227

References

• Pomarański, Stefan, oprac. Pierwsza wojna polska (1918–1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego (za czas od 26.XI.1918 r. – 20.X.1920 r.) uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy W. P. we Lwowie (od 2.XI.1918 r. – 23.XI.1918 r.) i Dowództwa Głównego W. P. w Poznaniu (od 11.I.1919 r. do 14.IX.1919 r.). Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1920.
• Tarczyński, Marek, red., Andrzej Bartnik, Janusz Cisek, Grzegorz Nowik, Tadeusz Rawski, Waldemar Strzałkowski i Tadeusz Wawrzyński, oprac. Bitwa Niemeńska 29 VIII – 18 X 1920. Dokumenty operacyjne. Część I (29 VIII– 19 IX 1920). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1997.
• Tarczyński, Marek, red., Janusz Cisek, Grzegorz Nowik, Tadeusz Rawski, Waldemar Strzałkowski, Juliusz S. Tym i Andrzej Cz. Żak, oprac. Bitwa Wołyńsko-Podolska 5 IX–21 X 1920. Dokumenty operacyjne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2014.
• Tarczyński, Marek, red., Janusz Cisek, Jerzy Kirszak, Daniel Koreś, Grzegorz Nowik, Michał Przybylak, Tadeusz Rawski, Waldemar Strzałkowski, Juliusz S. Tym i Andrzej Cz. Żak, oprac. Bitwa o Ukrainę 1 I – 24 VII 1920. Dokumenty operacyjne. Część I (1 I–11 V 1920). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2016.
• Lepecki, Mieczysław. W blaskach wojny. Warszawa: „Książnica Atlas”, 1935.
• Abramowicz, Stanisław, i Józef Kreis. Zarys historji wojennej 26-go pułku piechoty. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929.
• Badowski, Zbigniew. Zarys historji wojennej 18-go pułku artylerji polowej. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930.
• Barbarski, Krzysztof, Adam Jońca, i Jan Tarczyński. Pojazdy w Wojsku Polskim 1918– 1939. Pruszków–Londyn: Oficyna Wydawnicza Ajaks, Komisja Historyczna Byłego Sztabu Głównego, 1995.
• Bąbiński, Kazimierz. Zarys historji wojennej 5-go pułku piechoty Legjonów. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929.
• Duchniewicz, Jerzy. „Zagon pancerno-motorowy na Kowel 10–12 września 1920 r.”. Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej nr 59 (1971): 188–191.
• Fuglewicz, Jan. Zarys historji wojennej 49-go pułku piechoty. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929.
• Grochot, Jan. Zarys historji wojennej 72-go pułku piechoty. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1936.
• Какурин, Николай Е., i Владимир А. Меликов. Гражданская война в России: война с белополяками. B.m.w.: ACT Terra Fantastica, 2002.
• Kutrzeba, Tadeusz. Wyprawa kijowska 1920 roku. Warszawa: Drukarnia Narodowa, 1937.
• Magnuski, Janusz. „Austin-Kegresse w Wojsku Polskim”. Technika Wojskowa Historia nr 2 (2010): 83–95.
• Magnuski, Janusz. Samochody pancerne wojska polskiego 1918–1939. Warszawa: WiS, 1993.
• Magnuski, Janusz. Samochód pancerny Ford. Warszawa: „MMG”, 1990.
• Perrett, Bryan. Zająć i utrzymać. Tłum. Jarosław Kotarski. Poznań: Rebis, 2001.
• Pomarański, Stefan. Zarys historji wojennej 1-go pułku piechoty Legjonów. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931.
• Przybylski, Adam. „Działania 1. Dywizji Piechoty Legionów na Ukrainie 1920 r.”. Bellona 13, z. 3 (1924): 236–252.
• R.S. „Zagon piechoty na Kowel”. Żołnierz Polski nr 28 (1927): 534–535.
• Rosen-Zawadzki, Kazimierz. „Zagon związku motorowego na Kowel oraz widoki podobnej operacji w przyszłości w świetle poglądów rosyjskich”. Przegląd Wojskowo-Techniczny 7, t. 14, z. 5 (1933): 557–576.
• Ryłko, Władysław. Zarys historji wojennej 7-go pułku artylerii polowej. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929.
• Skarbek, Edward. Zarys historji wojennej 6-go pułku piechoty Legjonów. Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich 1918–1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929.
• Smoliński, Aleksander. O „CZERWONĄ” Rosję, „CZERWONĄ” Europę i „CZERWONY” Świat. Studia o potencjalne militarnym Sowietów w latach 1918–1941. Toruń: Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
• Stachiewicz, Julian. Działania zaczepne 3 armji na Ukrainie. Studia operacyjne z historii wojen polskich 1918–1921. T. 1. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1925.
• Stachiewicz, Julian. „Manewr na Żytomierz w kwietniu 1920 r.”. Bellona 13, z. 2 (1924): 125–138.
• Tym, Juliusz S. Kawaleria w operacji i walce. Koncepcje użycia i wyszkolenie kawalerii samodzielnej wojska polskiego w latach 1921–1939. Warszawa: Historyczna, 2014.
• Tym, Juliusz S. Operacja „Józef ”. Operacja zaczepna Wojska Polskiego na Ukrainie wiosną 1920 roku. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2016.
• Tym, Juliusz S. „Organizacyjne podstawy operacji zaczepnej Wojska Polskiego na Ukrainie wiosną 1920 r.” W Wojna polsko-rosyjska (1919–1920) i jej międzynarodowe odniesienia z perspektywy 90-lecia. Red. Jeremiasz Ślipiec i Tomasz Kośmider, 96–113. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2010.
• Wieliczko, Maciej, ułożył i zebrał. Polska w pierścieniu prób i ognia. Rok 1918–1926. Pamiątkowy zbiór fotografii i dokumentów. Warszawa: Twór, 1933.
• Wyszczelski, Lech. Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wyd. Neriton, 2009.
• Żebrowski, Marian. Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernej, 1971.
• Żyrkiewicz, Leonard. „Co każdy żołnierz o samochodach pancernych wiedzieć powinien”. Żołnierz Polski nr 1 (1930): 6–7.
• Żyrkiewicz, Leonard. „Czy samochody pancerne mogą brać udział w zagonach kawalerji”. Przegląd Kawaleryjski z. 1 (1929): 21–34.
• Żyrkiewicz, Leonard. Samochody pancerne. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo Wydawniczy, 1928.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.PHW.2023.2(284).0002

Biblioteka Nauki

16729535